فرهنگ‌سازی ارتباط مستقیم با اسباب‌بازی کودکان دارد

به گزارش ایران اکونومیست؛ یکی از مهم ترین نکات در فرهنگ و آموزش کودکان، توجه به اسباب بازی‌های در دست آنهاست. اسباب بازی هایی که خیلی ساده بسیاری از مفاهیم را در عمل و بازی به کودکان آموزش می دهند. اسباب بازی هایی که هر کدام می توانند بیش از مقداری که ما بزرگ ترها فکر می کنیم در ساخت و طراحی کودکانمان نقش داشته باشند.

در زیر گفت و گوی مشروح ما با مجید قادری، مدیر دپارتمان اسباب بازی های علمی و خلاق صنایع آموزشی را می‌‎خوانیم.

برای شروع این گفت و گو بهتر است کمی برایمان از چیستی دپارتمان اسباب بازی‌های علمی و خلاق ( بازی پژوه) و فعالیت‌تان بگویید.

اسباب بازی ها در دنیای امروز فرصتی برای دسترسی به اوقات فراغت با کیفیت تر، یادگیری غیر مستقیم حین بازی و ارتقای آموزش برای کودکان و نوجوانان هستند. همچنین کارشناسان با استفاده از این فرصت می توانند ضمن فراهم آوردن اوقات لذت بخش برای کودکان و نوجوانان زمینه های فعالیت های خلاق و ثمر بخش را برای آنان فراهم کنند.

دپارتمان اسباب بازی های علمی و خلاق (بازی پژوه) در این راستا به منظور ایجاد زمینه لازم برای رشد و شکوفایی استعدادهای کودکان و نوجوانان تحت پوشش شرکت صنایع آموزشی مشغول به فعالیت، اعم از طراحی، تولید و تامین اسباب بازی تخصصی برای گروه های سنی پیش دبستانی ، دبستانی و بالاتر است.

یعنی در فعالیت تان بخش پژوهش و تئوریک و نظریه ها بیشتر مورد نظرتان است، یا پژوهش بر روی میزان فروش و کسب سود اقتصادی در بازار ها؟ به زبان ساده تر بهتر است بپرسیم، آیا شما به چگونگی بازار هدف نگاه می‌کنید یا به پژوهش در مورد اسباب بازی های مفید و زاده شده از تئوری های علمی، مشغولید؟

ما سعی می کنیم با نگاهی هم جانبه ضمن شناخت بازار مصرف و نیاز واقعی مصرف کنندگان به گونه ای عمل کنیم که محصولاتمان با قیمت و کیفیتی مناسب به بازار عرضه شود و از آنجا که پشتوانه این فعالیت ها مطالعه و تحقیقات بازار می باشد سعی می کنیم خانواده و والدین کودکان را با نقش موثر اسباب بازی علمی و خلاق در شکل گیری شخصیت کودکشان آشنا کنیم؛ به همین دلیل در تهیه راهنمای تولیداتمان دقت نظر فراوانی به خرج می دهیم.

بنابراین وجه پژوهشی هم قائل هستید؟ اصلا این دپارتمان الان به پژوهش مشغول است؟ و بفرمایید که تاکنون در این مجموعه چه پژوهش‌هایی صورت گرفته و چه خروجی‌هایی داشته است؟
استفاده از کارشناسان مجرب در حوزه تعلیم و تربیت و تکنولوژی آموزشی و گروه طراحان اسباب بازی در رشته طراحی صنعتی در طراحی اسباب بازی ها، خود گواه توجه دپارتمان بازی پژوه به تولید سرگرمی ها و اسباب بازی های مورد نیاز جامعه مخاطب است. همکاری با دانشگاه و پشتیبانی از دانشجوبان علاقه مند به طراحی علمی اسباب بازی و شرکت در نشست های تخصصی و تبادل نظر از جمله فعالیت تیم طراحی این دپارتمان می باشد.

یکی از ابزارهایی که رشته فلسفه برای کودکان (فبک یا p4c) برای آموزش و تعالی فهم کودکان بر روی آن تاکید دارد اسباب بازی است. آیا شما با رشته فلسفه برای کودکان و نوجوانان در پژوهش‌هایتان ورودی دارید؛ چه از لحاظ تحقیقی و پژوهشی، چه از نظر مشورت‌گیری از اساتید، این رشته؟
همانطور که در پاسخ سوال قبل اشاره کردم طراحی، تولید و تامین اسباب بازی در این دپارتمان متکی به نظر کارشناسان تخصصی و خرد جمعی است. به خودی خود نقش اسباب بازی را با توجه به نیاز کودک امروز مد نظر داریم و چیستی آن را تحلیل کرده و با توجیه آن اقدام به تولید می کنیم. بسیاری از تولیدات ما به روش مونته سوری طراحی و تولید شده است. البته نظریات متعددی در حوزه تعلیم و تربیت و اسباب بازی و فعالیت کودک وجود دارد و ما با توجه به تجارت موفق آنها و شرایط کودک امروز خودمان پیشنهاد ایده های مختلف را ارزیابی می کنیم.

ناگفته نماند روش‌های اجرایی در نظام پیش دبستانی ما متاسفانه هنوز مدون نشده و سلیقه ایی اجرا می شود و این خود یکی از معضلات نظام آموزشی ما است. ما تلاش می کنیم ضمن تامین بازار، روش‌های آموزشی مناسب را نیز معرفی کنیم.

توجه به گروه اسباب بازی‌های علمی و خلاق برای تقویت روحیه کنجکاوی و پرورش مهارت حل مسئله در کودک و نوجوان به همان اندازه‌ای برای ما اهمیت دارد که گروه اسباب بازی‌های محرک هوش هیجانی و تقویت روحیه فعالیت جمعی. همواره مبانی ایدئولوژیک یک بستر برای مصادیق فرهنگی، مانند کتاب، فیلم و سرگرمی و اسباب بازی است. چه متوجه آن باشیم و یا نباشیم. اما نگاه ما به اسلامی سازی به تولیدات فرهنگی با آنچه حاکمیت تبلیغ آن را می کند متفاوت است هر چند که یک شعار داریم. یعنی چگونگی اجرای آن است.

حاکمیت سعی بر آن دارد خیلی رو و با توجه به تاریخ اسلام هویتی اسلامی به تولیدات فرهنگی از جمله اسباب بازی بدهد اما بنده معتقدم این رویکرد می بایستی در روحیه و محتوای محصولات باشد و فارغ از زمان و دوره خاص، هر چند که دوره های تاریخی و شخصیت‌های تاریخی را منکر نمی شوم. به طور مثال اگر ما فردی را چه کودک و چه بزرگسالی - را به واسطه یک اسباب بازی فکری به چالش بکشانیم و او را وادار به حل مسئله کنیم و قدرت استدلالی او را از این طریق تقویت کنیم آن فرد می‌تواند مصداق روایت یک ساعت تفکر معادل 40 سال عبادت بدانیم. از نظر بنده هر اسباب بازی که بتواند مسیر رشد کودک را هموار کند، آن اسباب بازی منطبق با تربیت دینی و اسلامی است.

 شما در پژوهش هایتان نسبت‌تان با بحث‌های ایدئولوژیک و اخلاقی و آیینی و در واقع اسلامی‌سازی‌ها چگونه است و آیا این رویکرد به این‌جا هم ورود کرده یا خیر؟ یعنی آیا آمده‌اید بنشینید و پژوهش کنید تا اسباب بازی‌هایی برای فهم مفاهیم دینی کودکان بسازید؟
بله بنده شخصا این تجربه را داشتم و زمانی که با ناشری همکاری می‌کردم بخشی از سفارش آن ها تولید سرگرمی‌های دینی اسلامی بود و تولیدات هم با این سفارش به انجام رسید اما همان طور که قبلا عرض کردم به نظر می‌رسد که با فراهم کردن اسباب بازی‌ها و محیط بازی مناسب برای رشد طبیعی و فطری کودکان قطعا فعالیتی همسوی فرهنگ و مبانی دینی انجام داده ایم.

 اگر بخواهید به مسئولین مرتبط در حوزه ساخت و تولید اسباب بازی نکته ای تجربی از کار خودتان و تاثیر مهمش بر روی تربیت کودکان (کودکان امروز و شهروندان فردا) بگویید چه مد نظرتان می آید؟
رونق و ایجاد صنعت اسباب بازی ضمن آنکه نیازهای کودکان را در حوزه بازی و اسباب بازی رفع می کند و به کیفیت آموزش غیر رسمی عمق می بخشد، به طور چشمگیری باعث اشتغال زایی در کشور می شود. توجه ویژه به صنعت و بازرگانی اسباب بازی، هم توسعه اقتصادی را فراهم می کند و هم توسعه فرهنگی را، غفلت مسئولین از این موضوع همواره کشور را دچار خسارت های عمیق و نادیده در حوزه فرهنگ و کودک می کند.

آیا حمایتی مناسب از همکاران حوزه کاری در صنعت اسباب بازی ایران شما صورت می گیرد؟
متاسفانه حمایت ها عمدتا تبلیغاتی و رسانه ای است تا عملی؛ هر چند طی 2 دهه اخیر اتفاقات مثبتی هم بوجود آمده است. مثل به وجود آمدن شورای نظارت بر اسباب بازی که از شوراهای اقماری شورای انقلاب فرهنگی می باشد و همچنین تدوین اسناد استاندارد سازی برای تولید اسباب بازی و فضاهای بازی در موسسه ملی استاندارد. ما سالهاست تلاش می کنیم به مسئولان نظام فرهنگی متذکر باشیم که اگر اسباب بازی یک کالای فرهنگی است، مثل کتاب، سینما و... برای حمایت و امکان رقابت با قاچاق اسباب بازی و حتی واردات اسباب بازی، 9 درصد ارزش افزوده مانند صنعت نشر و کتاب را برای تولید کنندگان اسباب بازی نیز حذف کنند، اما متاسفانه وقتی درخواست به این مرحله از حمایت های عملی می رسد، پاسخ سکوت است نه بیشتر.