به گزارش ایران اکونومیست؛ در دل خشکی دریاچه هامون تنها دلخوشی این روزهای هر ایرانی کهن دژ اوشیدا است، دژی که با خود داستانهای اساطیری زیادی دارد بطوریکه فردوسی هزار سال قبل یکی از جنگ های حماسی رستم را در بالای این کوه در شاهکار شاهنامه به تصویر کشیده است.
کهن دژ اوشیدا یا به گفته محلی‌ها کوه خواجه آنقدر برای ادیان مختلف ارزش آیینی دارد که معماران و باستان‌شناسان ریسک دست زدن به آن را برای اکتشاف‌های متعدد ندارند، دژی که افسانه‌های زیادی درباره آن وجود دارد، مثلاً سه نفر از این دژ بیرون رفته تا نوید ظهور مسیح را بدهند، یا اینکه این دژ محل اصلی تولد زرتشت است و این در حالی است که یهودیان نیز به دلیل غرابتی که با این دژ دارند برای آن ارزش آئینی فراوان قائل هستند.
دژ اوشیدا که به واقع تبلور نبوغ ایرانیان دو هزار و 264 سال پیش است، با خود قصه‌های فراوان دیگری نیز دارد از جمله اینکه ادعا شده است قبر رستم دستان در بالای این کوه واقع شده است زیرا در محوطه بیرونی دژ آثار قبرهای اشکانی فراوانی وجود دارد.
همچنین عنوان شده است که سورنا (سردار سپهبد رستم سورن پهلو) (52–82رپیش از میلاد) فرزند آرخش (آرش) و ماسیس، سپهبد ایران در زمان اشکانیان که با وجود عمر کوتاهش از شهرت خاصی در میان مردم باستان برخوردار بوده است در این دژ سکنی داشته است، سورنا در دلیری و توانایی پیشروترین پارتی/ایرانی دوران خود بود. پلوتارک همچنین از سورنا به عنوان بلندقدترین و خوش چهره‌ترین مرد زمان خود یاد کرده‌است.
کوه خواجه (کوه اوشیدا) یا کوه رستم، تنها عارضه طبیعی در دشت سیستان است که در 30 کیلومتری جنوب غربی شهر زابل قرار دارد.
این کوه نام خود را از آرامگاه خواجه مهدی یکی از دوستداران خاندان علوی که مزارش بر فراز این کوه واقع شده، گرفته است.
به دلیل مقدس بودن این کوه نزد ایرانیان باستان، جز در موارد چندی، سازندگان و معماران، هرگز در صدد برداشت سنگ و استفاده از مواد و مصالح این کوه در ساخت و سازهای خود نبوده و با وجود فراوانی سنگ در محل از خشت استفاده کردند.
بر روی این کوه آثاری از دوران اشکانیان، ساسانیان و دوران اسلامی به جای مانده است.
همچنین می‌توان در این زمینه به آثاری مانند کهن دژ، قلعه کک کهزاد، قلعه چهل دختران، بقایای راه قدیمی، حصارهای مختلف، قبور سنگی، چند زیارتگاه اسلامی، قبرستان دوره میانه اسلامی و آرامگاه خواجه مهدی (خواجه غلطان) اشاره کرد.
