تنظیم رفتار پرخاشگرانه کودکان به وسیله هنر

فرويد معتقد بود که احساس خشم، خشونت و پرخاشگري، از نتيجه جنگ بين گناه و ناخودآگاه به همان شيوه اي صورت مي گيرد که در نيازهاي جنسي انجام ميشود و اين آغاز يک فعاليت دفاعي است. نظريه يادگيري اجتماعي نیز توضيح ميدهد که چگونه کودکان ميتوانند پرخاشگری را به سادگي با مشاهده و تقليد از ديگران بياموزند. آيا کودک در نهایت آنچه را که آموخته است، چه خوب و چه بد را انجام خواهد داد يا این که می تواند بیاموزد که چگونه بین انتخاب رفتارها و اعمال خود تمایز قائل شود؟

 

از دیدگاه بسیاری از روانشناسان و نظریه پردازان، کودکاني که در مهارت هاي اجتماعي ضعيف بوده و يا رفتار تکانشي دارند به خاطر تأثيرگذاري اوليا و معلمان است چرا که خود ايشان از مهارت هاي اجتماعي طبيعي ضعيفي برخوردارند. بنابر این دیدگاه، اگر کودکي از اعضاي خانواده، معلمان و همسالان خود تصاوير و اعمال منفي را گزينش کند و به درک منفي از اين تصاوير برسد، احتمال يادگيري پرخاشگري در او بالا مي رود و در مقابل، اگر تصاوير مثبتي از آنان دريافت کند، ادراک و شناختهاي مثبتي هم در تفکرات و هم در رفتار او مشاهده خواهد شد.

از نظر بروس (2007) علت ديگر رفتار پرخاشگرانه به خاطر ترشح هورمون هاي استرس است که تابع دستورات مغز بوده و با تغيير در ساختار نورون ها، هيپوکامپ را که جزو مناطق حساس و قابل انعطاف مغز است را تابع اين نوع رفتار کرده است. نتايج دیگر پژوهش ها نشان داد که پرخاشگري داراي عوارض جسمي، رواني و اجتماعي فراوانی است که موجب مشکلاتي چون احساس درماندگي، تنهايي، ناسازگاري اجتماعي، بي توچهي به حقوق و خواسته هاي ديگران، زخم معده، ميگرن، اختلال فشار خون، افسردگي و اضطراب می گردد.

خوشبختانه شواهد بسياری نشان داده اند که این رفتار و نوع نگرش، در طول زمان می تواند ثابت نباشد. یکی از درمان‌های  مهم این رفتار، ادراک و آموزش مثبت از سوي همسالان، والدين و معلمان است که باعث خواهد شد کودک به احساس صلاحيت، قدرت شخصي و درک ارزش و اهداف اصلي خود دست يابد. اما به عنوان یک درمان مستقیم و ساده می‌توان از توانايي هاي کودک براي به تصويرکشيدن و جلب توجه که با رشد و تعالي فکري کودک ارتباط مستقيم دارد سود جست. نوع فعاليت هاي هنري که کودکان درگير آن می شوند به رشد توانايي هاي شناختي آنان کمک مي کند و اين امر از طريق بازتاب خود در نقاشي هايشان آشکار ميگردد. هنر موضوعي است که کودک را قادر به پاسخ دهي و باز خورد مثبت مي کند و يک تجربه مهم يادگيري است که در تغيير افکار و رفتار پرخاشگرانه اهميت زيادي دارد. 

کودک بدین طریق احساسات اضطرابي و تکانشي خود را از طریق بیان خلاق به اشتراک می گذارد و قادر مي گردد تا آن را به زبان نمادها یا نشانه ها و یا به صورت بسیار مستقیم در آثار هنریش مطرح کند. گاهي فقط ممکن است بيان احساسات به تنهايي در نقاشي صورت گيرد و این خود آغازی نوین در شناخت و آگاهی او خواهد بود. بدین طریق الگوهاي رفتاری کودک پرخاشگر، خيلي زود در روند درمان تسريع ايجاد مي کند. 

کودک در هنگام انجام فرایند هنری، بیشترین بخش دقت و تمرکز خود را بدون آنکه بخواهد، متوجه خلق چیزی می کند که برای او بعدها فراتر از رفتار و اعمال خشونت آمیز خواهد بود. وی با بهره گیری از نقاشی یا دیگر هنرها، مشکلات و احساسات پیچیده ونگرانی های محیطی یا خانوادگی خود را بیان می کند. او با تمرین و انجام تجربه های لذت بخش مختلف هنری، آرام آرام در می یابد که می تواند وجود و بودن خویش در این جهان عظیم را به نمایش گذاشته و فردیت و آزادی خود را اعلام نماید.