مهاجرت به عنوان یک پدیده جمعیتی فرایندی پیچیده است که علاوه بر حجم و رشد جمعیت تغییرات قابل توجهی در ساخت و توزیع جمعیت ایجاد می کند.
براساس گزارش 'چشم اندازی به سیمای مهاجرتی استان تهران' که در ماهنامه تحلیلی- پژوهشی آمار که از سوی مرکز آمار ایران و پژوهشکده آمار انتشار می یابد، استانهای البرز، اصفهان و خراسان رضوی به ترتیب پس از استان تهران بیشترین جابجایی ها را داشته اند.
براساس سرشماری سال 1385، استان تهران مهمترین مبدا و مقصد مهاجران بوده که به نظر می آید امکانات بالقوه و بالفعل موجود در این استان و برخورداری از مزایای دیگر از جمله اشتغال در این زمینه موثر بوده است.
بررسی های الگوی مهاجرتی استان تهران از سال 85 تا 90 نشان داده که 379 هزار و 158 نفر از استانهای دیگر وارد این استان شده اند و 400 هزار و 821 نفر از استان تهران خارج شده اند.
ارقام یادشده نشان می دهد با توجه به عدد منفی بدست آمده از خالص مهاجرت استان(منهای 21هزار و 663نفر) استان تهران از مهاجرپذیری به مهاجرفرستی تغییر کرده اما هنوز نسبت به سایر استانهای کشور مهاجر پذیرتر است که این هم به علت تمرکز امکانات در این استان می باشد.
همچنین از مجموع 379 هزار و 158 نفر مهاجر از دیگر استانها به استان تهران به ترتیب استان های البرز با 10.97درصد، خراسان رضوی با 7.58 درصد و همدان با 6.73 درصد بیشترین و استانهای خراسان جنوبی با 0.42درصد، چهارمحال و بختیاری با 0.4 درصد و کهگیلویه و بویراحمد با 0.25 درصد کمترین جابجایی را به استان تهران داشته اند.
مطالعه علت مهاجرت در سرشماری سال 90 نشان می دهد که بعد از پیروی از خانوار، دستیابی به مسکن مناسب و جستجوی کار برای مردان از مهمترین علل مهاجرت محسوب می شوند و به دلیل آنکه اکثریت مردان سرپرست خانوار نیز به تبعیت از آنان اقدام به مهاجرت می کنند بنابراین همین موضوع باعث دامن زدن به مشکل مسکن و اشتغال و تشدید نیازهای این دو بخش در مقصد خواهد شد.
براساس نتایج سرشماری عمومی سال 90 درفاصله زمانی پنج ساله و براساس آخرین جابجایی ها به استان تهران یا داخل استان از مجموع 978 هزار و 811 نفر 51.59 درصد علت مهاجرتشان پیروی از خانوار بوده که به شکل مهاجرت های جمعی خانواری بوده است.
بیشترین حجم مهاجران در گروه سنی 25تا 29 ساله قرار دارند. همچنین دستیابی به مسکن مناسب ،جستجوی کار و تحصیل از دیگر علل مهاجرت محسوب می شود.
در پایان این گزارش آمده است، در صورت افزایش بی رویه جمعیت و عدم برنامه ریزی و ایجاد زیرساختهای مناسب و توزیع متعادل آن در سراسر نقاط کشور شاهد تراکم بی رویه جمعیت در پایتخت و چند کلانشهر بزرگ خواهیم بود و در این حالت حرکت به سوی توسعه اقتصادی و شکوفایی آن غیرممکن خواهد بود.
