صاحب‌نظر: طرح‌های کریدوری قفقاز مستلزم مذاکره با ایران و روسیه است

به گزارش بامداد جمعه ایران اکونومیست از خبرگزاری تاس،‌ الدار ممدوف در مقاله‌ای برای پورتال آمریکایی Responsible Statecraft نوشت:‌ پیشنهاد آمریکا برای اجاره 100 ساله راهگذری که سرزمین اصلی جمهوری آذربایجان را از طریق استان سیویک ارمنستان به منطقه نخجوان هم‌مرز ترکیه متصل می‌کند، پیچیدگی‌های ژئوپلیتیک منطقه را نادیده گرفته است.
وی افزود: در بهترین حالت، این یک طرح، یک نسخه پیش‌نویس است که مستلزم مذاکرات فشرده با همه بازیگران منطقه‌ای، از جمله ایران و روسیه است و در بدترین حالت، این یک ترفند دیگر ترامپ است که در تلاش برای کسب جایزه صلح نوبل به آن متوسل شده است.
این کارشناس روابط بین‌الملل معتقد است: واکنش ارمنستان و جمهوری آذربایجان نسبت به این پیشنهاد تاکنون محتاطانه بوده است.
ممدوف با اشاره به سخنان نیکول پاشینیان نخست‌وزیر ارمنستان مبنی بر اینکه این کشور باید گذرگاه احتمالی را کنترل کند، نوشت: مانع اصلی فراروی این طرح همچنان مسأله حاکمیت است؛ در عین حال، الهام علی‌اف رئیس جمهور جمهوری آذربایجان، بر دسترسی مستقیم به نخجوان و ترکیه اصرار دارد و هرگونه حضور خارجی را رد می‌کند.

واکنش ارمنستان به ادعای نشریه اسپانیایی
۳۱ تیر ۱۴۰۴، نشریه اسپانیایی Periodista Digital در گزارشی مدعی شده بود که ارمنستان، جمهوری آذربایجان و ایالات متحده آمریکا توافق کرده‌اند که یادداشت تفاهمی درباره ایجاد یک کریدور حمل‌ونقل موسوم به پل ترامپ امضا کنند.
به نوشته خبرگزاری تاس، دولت ارمنستان، گزارش این نشریه را جلوه دیگری از جنگ ترکیبی و تبلیغات فریبکارانه خواند.

طرح آمریکایی چیست؟
پیش از این، رسانه‌ها گزارش داده بودند که ایالات متحده پیشنهاد داده است که کنترل کریدور حمل و نقلی که بخش اصلی سرزمین جمهوری آذربایجان را به منطقه محصور آن در نخجوان هم‌مرز با ترکیه متصل می‌کند، به عنوان بخشی از انعقاد پیمان صلح بین باکو و ایروان، به مدت یکصد سال یک شرکت خصوصی واگذار شود.
بنا بر این گزارش، این کریدور از استان سیونیک ارمنستان عبور می‌کند که در جمهوری آذربایجان به آن کریدور زنگزور می‌گویند.
این رسانه رسمی روسیه در ادامه نوشت: گفته می‌شود در جریان مذاکرات ۱۹ تیر ۱۴۰۴ نیکول پاشینیان نخست وزیر ارمنستان و الهام علی‌اف رئیس جمهور جمهوری آذربایجان در ابوظبی درباره این موضوع بحث و تبادل نظر کرده‌اند.

پاشینیان نخست‌وزیر ارمنستان ۲۵ تیر ۱۴۰۴ تأیید کرد که ایروان پیشنهادی از طرف آمریکایی برای مدیریت کریدور بین سرزمین‌های ارمنستان و جمهوری آذربایجان برای رفع انسداد ارتباطات حمل و نقل دریافت کرده است.
وی تصریح کرد که هیچ مذاکره‌ای در این مورد بدون در نظر گرفتن اصول تمامیت ارضی و حق حاکمیت ارمنستان قادر به انجام نیست.
سخنگوی وزارت امور خارجه ارمنستان نیز ۲۴ تیر ۱۴۰۴ با رد پیشنهاد نظارت ۱۰۰ ساله آمریکا بر این گذرگاه اعلام کرد که این کشور کنترل قلمرو تحت حاکمیت خود را به هیچ کشور ثالثی واگذار نکرده و نخواهد کرد.

روسیه: فریب‌کاری و فرصت‌طلبی است
سخنگوی وزارت امور خارجه روسیه، پیشنهاد واشنگتن درباره مشارکت در طرح کریدوری در منطقه قفقاز را مصداق فریب‌کاری و مغایر با سازوکار تأمین امنیت این منطقه خواند و در این زمینه به ارمنستان و جمهوری آذربایجان درباره پیامدهای چنین طرحی هشدار داد.
ماریا زاخارووا پنجشنبه در نشستی خبری با اشاره به تلاش‌های واشنگتن برای دخالت در روند بازگشایی مسیرهای مواصلاتی در منطقه گفت: آمریکایی‌ها می‌گویند که ظاهراً راه‌حل منحصر به فردی در این زمینه دارند که چیزی جز فریب‌کاری نیست.
این دیپلمات روس در زمینه حل و فصل مناقشه جمهوری آذربایجان و ارمنستان، خواستار خودداری طرفین از بررسی سطحی پیام‌های پایتخت‌های غربی شد و خاطرنشان کرد:‌ شکی نیست که غرب در پشت طرح این موضوع، یک اقدام کاملاً فرصت‌طلبانه را پنهان کرده است.
زاخارووا گفت: غرب به دنبال آن است که به معنای واقعی کلمه، عادی‌سازی روابط ارمنستان و جمهوری آذربایجان را از بُعد منطقه‌ای خارج کنند.
وی اظهار داشت: تلاش‌های غرب در حالی است که این دو کشور قفقاز جنوبی در تلاش هستند تا به تنهایی و با حمایت نزدیکترین همسایگان خود که با آنها زندگی می‌کنند و بارها در آشتی یا حل و فصل موقعیت‌های درگیری حاد آنها - روسیه، ایران و ترکیه - نقش داشته‌اند، به تصمیمات سازنده و مورد اجماع برسند.
سخنگوی وزارت امور خارجه روسیه خاطرنشان کرد:‌ غربی‌ها قصد دارند روند آشتی بین باکو و ایروان را به مسیرهای خود منتقل کنند. ما همچنین می‌دانیم که این مسیرها معمولاً به کجا منتهی می‌شوند.
وی گفت: این امر می‌تواند منجر به عدم تعادل در سازوکار امنیتی منطقه شود و حل و فصل مسائل فوری توسط کشورهای قفقاز جنوبی و کشورهای هم‌مرز با آنها را مختل کند.

بیشتر بخوانید

به گزارش ایران اکونومیست، کریدور زنگزور، به‌عنوان یک پروژه حمل‌ونقل استراتژیک در قفقاز جنوبی، با هدف اتصال جمهوری آذربایجان به منطقه خودمختار نخجوان از طریق استان سیونیک ارمنستان، از زمان جنگ دوم قره‌باغ (۲۰۲۰) به یکی از موضوعات محوری در ژئوپلیتیک منطقه تبدیل شده است.
این پروژه، که از آن به‌عنوان «دالان تورانی ناتو» یاد می‌شود، فراتر از یک مسیر ترانزیتی ساده، اهدافی ژئوپلیتیکی و استراتژیک را دنبال می‌کند که توسط قدرت‌های غربی، به‌ویژه ناتو، هدایت می‌شود.
از نگاه برخی کارشناسان، در واقع «دالان تورانی ناتو»، پروژه‌ای با اهداف ژئوپلیتیکی گسترده محسوب می‌شود که فراتر ازمنافع جمهوری آذربایجان و ترکیه، به دنبال تقویت نفوذ ناتو و غرب درقفقاز جنوبی وتضعیف ایران، روسیه و چین است.

در این پیوند، علی اکبر احمدیان نماینده مقام معظم رهبری و دبیر شورای عالی امنیت ملی ۲۸ تیر ۱۴۰۴ در تماس تلفنی با آرمن گریگوریان دبیر شورای امنیت ملی ارمنستان تاکید کرد: سیاست جمهوری اسلامی ایران عدم تغییر در ژئوپلیتیک منطقه است و این را به سود همه طرف های منطقه ای می‌داند.
پیش از آن، دبیر شورای عالی امنیت ملی ارمنستان ۲۸ اردیبهشت ۱۴۰۴ در سخنانی در مجمع گفت‌وگوی تهران تأکید کرده بود: کریدوری به نام زنگزور وجود خارجی ندارد.