عبور از شرایط بحرانی نیازمند واردات ۵۰۰۰ اتوبوس است

رضا اکبری - معاون وزیر راه و شهرسازی - در گفت‌وگو با ایران اکونومیست، آخرین وضعیت فرسودگی اتوبوس‌های بین شهری را تشریح کرد و گفت: در زمینه اتوبوس برون شهری دچار فرسودگی هستیم و بیش از ۷۰ تا ۸۰ درصد اتوبوس های فعلی کشور بالای ۱۵ سال سن دارند، در حالی که میانگین سن ناوگان در دنیا کمتر از پنج سال است.

وی در پاسخ به اینکه چه برنامه‌ای برای نوسازی ناوگان دارید؟ اظهار کرد: در ناوگان اتوبوسی کشور هم با کمبود مواجهیم، هم فرسودگی داریم و باید واردات و نوسازی را باهم پیش ببریم. در این سال‌ها چندین کار انجام شده که مهم‌ترین آن مصوبه شورای اقتصاد، یعنی تامین ۸۵ هزار ناوگان بوده که حدود ۹۰۰۰ دستگاه آن اتوبوس است. 

واردات مورد استقبال قرار نگرفته

اکبری ادامه داد: این مصوبه در واقع تسهیلاتی را ایجاد می‌کند که تولیدکنندگان داخلی یا واردکنندگان بتوانند اتوبوس وارد کنند و بر اساس پیمایشی که بعد از آوردن اتوبوس‌ها در کشور اتفاق می‌افتد از محل صرفه‌جویی سوخت از بهینه‌سازی، گواهی صرفه‌جویی دریافت کنند. این مصوبه به دلیل اینکه ساختارش اصطلاحا حالت پسینی دارد، یعنی تسهیلات بعد از واردات اتفاق می‌افتد مورد استقبال قرار نگرفته و تولیدکنندگان داخلی و واردکنندگان تمایلی نشان نداده‌اند.

رئیس سازمان راهداری و حمل و نقل جاده‌ای اضافه کرد: با فعالان این بخش جلساتی برگزار کردیم. آنها حرف‌شان درست است و می‌گویند بایستی اول وام داده شود، زیرا وام آخر کار فایده‌ای ندارد و آنها سرمایه اولیه می‌خواهند.

وی بیان کرد: با همکاری سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران در حال پیگیری هستیم تا بتوانیم این مصوبه را به پیشینی تبدیل کنیم. 

اکبری با اشاره به اینکه در قانون بودجه سال گذشته، امسال و در برنامه هفتم، سه الی چهار مصوبه برای واردات اتوبوس داشتیم، اظهار کرد: مصوبه واردات را امسال تحت عنوان مصوبه اربعین، خرداد ماه از دولت گرفتیم که از خرداد تا کنون در وزارت صمت ثبت سفارش انجام شده است. تعدادی از آنها تایید فنی از ما دریافت کردند. همچنین تعداد کمی از این ثبت سفارش ها توانسته به واردات تبدیل شود.

برای عبور از شرایط بحرانی به ۵۰۰۰ دستگاه اتوبوس نیاز داریم 

معاون وزیر راه و شهرسازی افزود: به طور کل حدود ۱۵۰ دستگاه اتوبوس خریداری شده که وارد مرزها خواهد شد. حدود ۷۰ دستگاه وارد کشور شده و حدود ۷۵ دستگاه هم در گمرکات و در حال انجام فرآیند ترخیص است. البته این اعداد بسیار کوچک است و اگر حدود ۲۰۰۰ دستگاه اتوبوس وارد کشور شود حداقل ۳۰۰۰ دستگاه دیگر نیاز است که کشور را از وضعیت بحرانی دور کند.

به ۸۰۰۰ دستگاه اتوبوس در شرایط ایده‌آل نیاز داریم

رئیس سازمان راهداری و حمل و نقل جاده‌ای کشور با اشاره به اینکه در آستانه سفرهای نوروزی قرار داریم و احتمالاً بلیت اتوبوس کم است، گفت: برای وضعیت ایده آل در کشور حداقل به ۸۰۰۰ دستگاه اتوبوس نیاز داریم. تولیدکنندگان داخلی حرف‌شان این است که باید حداقل نصف هزینه تمام شده اتوبوس را در روز اول به آنها تحت عنوان وام بدهیم که این عدد قابل توجهی است. یعنی اگر بخواهیم هزار دستگاه اتوبوس را در داخل تولید کنیم اگر بر فرض ۱۰ میلیارد تومان وام بدهیم حدود ۱۰ هزار میلیارد تومان می‌شود که فعلاً این بودجه را کسی تامین نکرده است. تامین آن در توان وزارت راه و سازمان راهداری هم نیست. با وزارت نفت و صمت هم چند مکاتبه کردیم که هیچ‌کدام تا کنون به نتیجه نرسیده است.

 واردات اتوبوس ۱۸ خان دارد

معاون وزیر راه و شهرسازی در ادامه گفت: در بحث واردات هم بروکراسی واردات پیچیده است. واردات اتوبوس حدود ۱۸ مرحله یا ۱۸ خان دارد. از وقتی که یک وارد کننده می‌خواهد ثبت سفارش انجام دهد در دفاتر مختلف در وزارت صمت و سپس در شرکت بهینه‌سازی بعد از آن در دفاتر دیگر وزارت صمت، معاونت صنایع، توسعه تجارت و سازمان گسترش باید مسیرهای مختلف را طی کند و هر کدام از این دفاتر یک فرآیند تعریف شده‌ای دارند. بعضی از این فرآیندها مهلت دارد. یعنی اگر در راس زمانی یک ماه یا دو ماه نتواند به مرحله بعد برود به خصوص در مسئله تخصیص ارز، دوباره این فرآیند به مرحله اول باز می گردد و این موضوع باعث شده که استقبال از واردات اتوبوس در این فرایند به شدت کاهش یابد.

راهکاری برای واردات سریع اتوبوس به کشور

وی بیان کرد: کسانی هم که توانسته‌اند وارد کنند به شدت از این وضعیت گلایه‌مند هستند. اگرچه جلسات بسیاری با وزیر صمت و وزیر راه و شهرسازی برگزار کردیم و جمع‌بندی این بود که اگر واقعاً در کوتاه مدت بخواهیم 2000 تا 3000 دستگاه اتوبوس را سریعا وارد کنیم مصوبه‌ای از سران قوا بگیریم و اختیار کل این فرآیند به وزیر راه و شهرسازی داده شود و کل فرآیند ثبت سفارش، تایید فنی و حتی تخصیص ارز را وزارت راه انجام دهد.

به گفته این مقام مسئول، قبلاً هم این موضوع مسبوق به سابقه بوده است. مثلا برای واردات کشنده سال‌های قبل از ۱۴۰۰، کل فرآیند در اختیار وزارت راه و شهرسازی بود و همه این فرآیندها را انجام داد.

اکبری در پایان گفت: اگر این اتفاق بیفتد می‌توانیم قول دهیم که ۲۰۰۰ دستگاه اتوبوس را ظرف یک سال وارد کنیم.