توسعه بازارهای بین‌المللی کتاب، اقدام استراتژیک برای کشور است

محمد حمزه‌زاده در گفت‌وگو با خبرنگار کتاب ایران اکونومیست، درباره اهمیت برگزاری فلوشیپ (برنامه حمایتی توسط وزارت فرهنگ یا نمایشگاه‌های کتاب برای ناشران، نویسندگان، تصویرگران و غیره است تا با هزینه مسئولان برای تبادل حق مالکیت فکری در آن رویداد شرکت کنند) توضیح داد: فلوشیپ‌ مفهومی قدیمی نیست و سابقه آن به ۱۰ تا ۱۵ سال اخیر باز می‌گردد. کشورهای متعددی این سامانه را در حوزه نشر خود فعال کردند، فلوشیپ در مفهوم یک سامانه تسهیل‌گری ارتباط بین ناشران در کشورهای مختلف با هدف دادوستد حقوق چاپ کتاب‌ها برگزار می‌شود. این روند معمولا در نمایشگاه‌ها و بازارهای بین‌المللی اتفاق می‌افتد.

برگزارکنندگان فلوشیپ می‌خواهند ترجمه و انتشار محتوای تولید شده در کشور خود را برای دیگر کشورها تسهیل کنند

عضو شورای سیاست‌گذاری نخستین فلوشیپ ایران با اشاره به اینکه ناشران هر جایی یکدیگر را ببینند می‌توانند درباره حقوق آثارشان صحبت کنند و تبادل حق مالکیت فکری اتفاق بیفتد، ادامه داد: فلوشیپ مشخصا برای ایجاد بازار تبادل حقوق چاپ کتاب میان کشورهای مختلف ایجاد می‌شود و افراد می‌توانند در فضایی تخصصی با یکدیگر گفت‌وگو کنند.

نویسنده حوزه کودک و نوجوان درباره اهمیت فلوشیپ و اینکه چرا کشورها مایل هستند این رویداد را برگزار کنند، گفت: مسئولان کشورها در سطوح مختلف مهمان‌ها را دعوت می‌کنند و در درجه‌هایی هزینه‌های سفر و اقامت آن‌ها پرداخت می‌شود. زیرا می‌خواهند ترجمه و انتشار محتوای تولید شده در کشور خود را برای دیگر کشورها تسهیل کنند. برای همین کشورهایی که فلوشیپ را برگزار می‌کنند، از قراردادهایی که موجب ترجمه و نشر آثار آن کشور به کشور دیگر باشد، حمایت می‌کند.

محمد حمزه‌زاده نویسنده و عضو شورای سیاست‌گذاری نخستین فلوشیپ ایران

توسعه فرهنگی موجب توسعه بازارهای بین‌الملل می‌شود

حمزه‌زاده در توضیح چرایی اقدام برای برگزاری فلوشیپ در ایران، گفت: برگزارکنندگان این رویداد می‌خواهند برای سرمایه ادبی ایران، شرایطی را فراهم کنند تا مشتری‌های بین‌المللی بتوانند به ایران بیایند، کتاب‌ها را بررسی کنند، عناوینی را که انتخاب کردند، بخرند و در کشور خود ترجمه و منتشر کنند. به عنوان دولت از ترجمه و انتشار آثار در دیگر کشورها حمایت می‌کنیم، زیرا این روندِ تبادل و توسعه فرهنگی است و موجب توسعه بازارهای بین‌الملل می‌شود.

برگزاری فلوشیپ موجب درآمد برای ناشران و نویسندگان خواهد شد

عضو شورای سیاست‌گذاری نخستین فلوشیپ ایران با تاکید بر اینکه برگزاری این رویداد موجب درآمد برای ناشران و نویسندگان خواهد شد، ادامه داد: زمانی که ناشران خارجی حق مالکیت فکری کتاب‌های ایرانی را می‌گیردند و حقوق انتشار آن را می‌خرند، بهای تالیف و حقوق کتاب به شکل پیش پرداخت و جریان اقتصادی پرداخت‌های درصدی به ناشر شکل می‌گیرد.

به گفته نویسنده کتاب «پروانه‌های نامه‌رسان»، قدم‌های اول برگزاری فلوشیپ توسط وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در ایران برداشته می‌شود، در نمایشگاه کتاب تهران اقدام کوچکی با عنوان «رویداد نشر تهران» و جلسات آمادگی برگزار شد.

کتاب‌هایی حوزه کودک و نوجوان به دارایی برای ایران تبدیل شد

حمزه‌زاده با اشاره به اینکه نخستین دوره فلوشیپ ایران بر کتاب‌های حوزه کودک و نوجوان تمرکز دارد، گفت: قطعا وضعیت تولید محتوای کودک و نوجوان در ایران از وضعیت تولید محتوای بزرگسالان رشدیافته‌تر، گسترده‌تر و پرشمارتر است، زیرا بعد از انقلاب، به دلیل رشد جمعیت، برای تولید محتوای کودکانه در حوزه کتاب و محصولات فرهنگی نیاز وجود داشت، در نتیجه کتاب‌ها و نشریات حوزه کودک و نوجوان این بخش گسترش پیدا کرد، تا جایی که به دارایی برای ایران تبدیل شد.

وضعیت تولید محتوای کودک و نوجوان در ایران از وضعیت تولید محتوای بزرگسالان رشدیافته‌تر، گسترده‌تر و پرشمارتر است

به گفته عضو شورای سیاست‌گذاری نخستین فلوشیپ ایران، تعداد پدیدآورندگان، تصویرگران و ناشران حوزه کودک و نوجوان آنقدر زیاد است و محصولات آنقدر کیفی هستند که می‌شود برای این دارایی دنبال مشتری بین‌الملل هم بود. این روند می‌تواند رفته رفته برای نشر بزرگسال و حوزه‌هایی از نشر بزرگسال مانند ادبیات داستانی بزرگسال بیفتد. انتخاب سیاستمداران این است که امسال این اقدامات در کتاب‌های حوزه کودک و نوجوان باشد.

نویسنده کتاب «یک چیزی پیدا شده است» با بیان اینکه کتاب‌های حوزه کودک و نوجوان عمر طولانی ندارند و در این حوزه آثار کلاسیک در ایران وجود ندارد، ادامه داد: محتوایی که مایل هستیم و به نظر می‌رسد که اگر روی آن سرمایه‌گذاری کنیم کشورهای دیگر می‌پسندند، آثاری هستند که باید با فرهنگ و هویت ایرانی و اسلامی سازگاری داشته باشند، از این دست آثار در بازار ادبیات ما کم نیست.

بازار ادبیات کودک نسبت به حجم تولید کوچک است

حمزه‌زاده با تاکید بر اینکه بازار ادبیات حوزه کودک و نوجوان در ایران، نسبت به حجم تولید کوچک است، ادامه داد: نویسنده کتابی را می‌نویسد و اگر کتاب خیلی پرفروش شود بین ۱۰ تا ۳۰ هزار نسخه از آن فروش می‌رسد. این اثری است که اگر از مرزها رد شود می‌تواند در دیگر کشورها ترجمه و منتشر شود و در نتیجه شمارگان آن به میلیون برسد. درآمد آن هم برای نویسنده و ناشر خوب است، در نتیجه این اقدامات فرهنگ ایران توسعه پیدا می‌کند. به این دلیل تلاش برای برگزاری فلوشیپ و توسعه بازارهای بین‌المللی کتاب اقدام استراتژیک برای کشور است و هر دولت و حاکمیت مایل است این اقدام را توسعه دهد.

شمارگان کتابی که در فلوشیپ مورد توجه قرار می‌گیرد ممکن است به میلیون برسد

عضو شورای سیاست‌گذاری نخستین فلوشیپ ایران درباره چگونگی انتخاب آثار برای ترجمه و ارائه به بازار جهانی، توضیح داد: گام‌های ابتدایی برگزاری فلوشیپ برداشته می‌شود، کتاب‌ها و ناشرانی می‌توانند وارد آن شوند که آمادگی لازم را برای ورود به بازار جهانی را داشته باشند؛ یعنی نسخه‌های اولیه ترجمه آثارشان را برای معرفی داشته باشند، همچنین ناشران باید پایگاه اینترنتی بین‌المللی داشته باشند، باید بروشورهای کتاب خود را آماده کرده باشند و حقوق تصویرگری کتاب‌ها را از تصویرگران خریده باشند تا بتوانند آن‌ها را واگذار کنند.

به گفته او ناشرانی که وارد بازار جهانی می‌شوند باید با قراردادهای بین‌المللی آشنا باشند، در نتیجه این مواد تعداد قابل توجهی از ناشران از آن‌هایی که می‌توانند وارد فلوشیپ شوند، حذف می‌شود. تعدادی از ناشران امسال در این رویداد شرکت می‌کنند و تعدادی از ناشران با اطلاع درباره ویژگی‌های این رویداد، خود را برای سال‌های آینده آماده خواهند کرد.

نویسنده کتاب «آن مرد در باران آمد»، با اعلام اینکه فلوشیپ‌ها گاهی حامیان خاص دارند، ادامه داد: برای مثال فرض کنید موسسه ایران‌شناسی تصمیم می‌گیرد که از ناشران خارجی که آثار حوزه ایران‌شناسی ما را خریدند حمایت کند، برای مثال در نتیجه اتفاق‌هایی که در غزه می‌افتد تشنگی خاصی برای محتوای ادبی در کشورهای منطقه و دورتر وجود دارد؛ در ایران هم تولیدهایی در این حوزه وجود دارد و ممکن است سازمان و نهادی پیدا شود و اعلام کند که از توسعه و تبلیغ این آثار در کشورهای دیگر حمایت می‌کند.