به گزارش ایران اکونومیست، گردآوری و توسعه منابع تخصصی، ساماندهی اطلاعاتی و ایجاد پایگاه‌های اطلاعرسانی، رقمی کردن انواع منابع، انتشار فهرست‌ها و کتابهای مبتنی بر اسناد، برگزاری نمایشگاه‌های موضوعی، ارائه خدمات اطلاعرسانی و حفاظت و نگهداری منابع اطلاعاتی بخشی از فعالیت‌هایی است که در کتابخانه و مرکز اسناد پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری انجام می‌شود.
فریبا فرزام ـ رییس کتابخانه و مرکز اسناد پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری با اشاره به این‌که مرکز اسناد و کتابخانه در چارچوب تشکیلات معاونت پژوهشی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، در دو بخش کتابخانه و مرکز اسناد فعالیت می‌کند، افزود: از اهم وظایف این مرکز، گردآوری و توسعه منابع تخصصی، سازماندهی اطلاعاتی و ایجاد پایگاه‌های اطلاعرسانی، رقمی کردن انواع منابع، انتشار فهرست‌ها و کتابهای مبتنی بر اسناد، برگزاری نمایشگاه‌های موضوعی، ارائه خدمات اطلاعرسانی و حفاظت و نگهداری منابع اطلاعاتی است.
او اضافه کرد: پشتیبانی از کتابخانه‌های پژوهشکده‌ها، استان‌ها و پایگاه‌های پژوهشی، با ارائه منابع و خدمات تخصصی، راه اندازی بانک‌های اطلاعاتی و برگزاری کارگاه‌های آموزشی در این مرکز انجام می‌شود.
فرزام با بیان این‌که موضوعات اصلی منابع اطلاعاتی موجود در این مرکز با تنوع شکلی قابل توجه اعم از کتاب، نشریه، گزارش، عکس، فیلم، نقشه و بسیاری انواع شکلی دیگر به مرور زمان به تمام موضوعات مرتبط با میراث‌فرهنگی، هنرهای سنتی و گردشگری توسعه یافته است، گفت: زبان اصلی منابع این مرکز فارسی است، ولی تا کنون بیش از ۲۰هزار جلد کتاب و نشریه به زبان‌های انگلیسی، فرانسه، آلمانی و دیگر زبان‌ها گردآوری شده است.
رییس کتابخانه و مرکز اسناد پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری با اشاره به پرتال طراحی شده در سامانه مرکز اسناد و کتابخانه پژوهشگاه به آدرس lib.richt.ir افزود: بخش‌های متفاوتی، چون کتاب‌ها و گزارش‌های پژوهشی که در طول سالهای ۱۴۰۰ و ۱۴۰۱ خورشیدی در پژوهشکده و گروه‌های پژوهشی پژوهشگاه انجام و به وزارتخانه ارسال شده در این پرتال قرار دارد.
او ادامه داد: نقشه‌هایی در قالب کتاب نیز ارائه شده که تکمیل این بخش از پرتال به دلیل انتقال پژوهشگاه به شیراز تاکنون به نتیجه نرسیده است، و از این میان میتوان به کتاب مقرنس‌های اصفهان اشاره کرد.
رییس کتابخانه و مرکز اسناد پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری افزود: پس از انتقال پژوهشگاه به تهران این امکان فراهم شد تا مجموعه نقشه‌ها را که در شرایط بسیار نامناسبی در شیراز نگهداری و منتقل شده بود، در ۹ ماه گذشته کدگذاری و در قفسه مخصوص نگهداری کنیم.
او از میان موارد دیگری که به تازگی در پرتال مرکز اسناد و کتابخانه تعریف شده به بخش کتب لاتین دیجیتال اشاره کرد که شامل کتابهایی می‌شود که فقط فایل آن‌ها موجود بوده و نسخ اصلی آن‌ها در کتابخانه وجود ندارد.
به گفته فرزام، در این بخش هر یک از کتاب‌ها وارد بانک اطلاعاتی شده و به منظور رعایت حقوق معنوی و اصول اخلاقی ۵۰ صفحه اول آن قابل مشاهده و مطالعه است و پژوهشگر باید به منظور مطالعه تمام صفحات به مرکز اسناد و کتابخانه مراجعه کند و در آنجا به مطالعه کل کتاب بپردازد.
رییس کتابخانه و مرکز اسناد پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری همچنین گفت: به دلیل گرانی کتابهای لاتین امکان خریداری آن‌ها وجود ندارد و به همین دلیل سعی بر آن است که به صورت تعریف شده فایل این کتب در اختیار پژوهشگران قرار بگیرد.
او در ادامه به راه‌اندازی بخش کتابهای فارسی پرتال اشاره کرد و دلیل ایجاد آن را وجود کتابهایی باارزش در حوزه صنایع‌دستی عنوان کرد که به مرکز اسناد و کتابخانه وزارتخانه واگذار شده و بخشی از آن‌ها در دوران دورکاری در پژوهشگاه اسکن شده است.
از دیگر بخشهایی را که به تازگی و در مدت یک ماه گذشته به پرتال کتابخانه اضافه و در حال ساماندهی است، تهیه کتابنامهها است که فرزام درباره آن‌ها توضیح داد: تعدادی از کتابنامهها آماده و مابقی نیز در حال تکمیل است که از این میان میتوان به آثار تاریخی تهران اشاره کرد.
رییس کتابخانه و مرکز اسناد پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری با بیان این‌که بخش دیدنی‌ها و خواندنی‌ها از اواخر سال گذشته و ابتدای امسال در سامانه راه‌اندازی شده است، افزود: از جمله علل ایجاد این بخش استفاده و استخراج مطالب از منابع موجود در کتابخانه و اطلاعرسانی به پژوهشگران است.
فرزام با اشاره به بارگذاری پنج پرونده ثبتی در بخش پرونده‌های ثبتی، از دیگر بخش‌های قابل توجه در این پرتال را بخش کتابهای قدیمی دانست که در مجموعه مرکز اسناد و کتابخانه وزارتخانه نگهداری میشوند.
او بیان کرد: منظور از کتب قدیمی، نخستین کتابهایی است که به زبان فارسی نگارش شده و در چاپخانه‌های خارج از ایران همچون قسطنطنیه به چاپ رسیده است. در این بخش پس از یک معرفی کوتاه میتوان بخشهایی از این کتاب‌ها را مشاهده کرد.
بنا بر گزارش روابط عمومی پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری، اطلاعرسانی، اخبار کتابخانه، تازهها، معرفی و دسترسی به نسخه‌های خطی و چاپ سنگی از دیگر بخش‌های پرتال کتابخانه و مرکز اسناد پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری اعلام کرد.
پژوهشگاه و معاونت میراث فرهنگی در دولت‌های نهم و دهم در راستای طرح انتقال پایتخت و بخش‌های اداری از تهران به دیگر شهرها، به شیراز منتقل شد که این تصمیم، مخالفت و انتقادهای بسیاری را نیز برانگیخت. گفته شده است بسیاری از اسناد و مکتوبات میراث فرهنگی در جریان این انتقال مفقود شده و یا از بین رفته است. در سال ۱۳۹۲ همزمان با بازگشت این بخش‌ها به تهران و تمرکز در سازمان وقت میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری، کتابخانه پژوهشگاه میراث فرهنگی هم به تهران دوباره انتقال داده شد.
