به گزارش ایران اکونومیست، این زبان‌شناس، فرهنگ‌نویس و ویراستار در نشست «هویت، فرهنگ و زبان» که امروز توسط پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات به‌صورت مجازی برگزار شد، در سخنان خود با عنوان «حلقۀ پیونددهندۀ ایرانیان» برخی از شبهاتی را که از سوی تجزیه‌طلبان دربارۀ زبان فارسی مطرح‌شده را یادآور شد و گفت: فارسی از دوران رضاشاه به زبان رسمی ایران تبدیل شده است. نخست، باید بدانیم «زبان رسمی» چیست. «زبان رسمی»، زبانی است که حکومت و دولت یک کشور برای قانون‌گذاری، اجرای قانون، نامه‌نگاری اداری و ... آن را به کار می‌برند.
او در ادامه با اشاره به دوره‌های سه‌گانۀ زبان فارسی بیان کرد: به طور معمول، وقتی می‌خواهند به زبان فارسی اشاره کنند، از دورۀ اسلامی اشاره می‌کنند اما این‌طور نبوده که تمدن در ایران از دورۀ اسلامی آغاز شده باشد، مردم قبل از آن هم در این سرزمین بوده‌اند و سخن می‌گفتند. دوره‌های زبان فارسی را می‌توان به سه دورۀ فارسی باستان، فارسی میانه و فارسی نو تقسیم کنیم.
قربان‌زاده پس از اینکه توضیحاتی را دربارۀ این سه دوره و حضور زبان فارسی در آنها، به عنوان زبان رسمی - یا یکی از زبان‌های رسمی کشور - ارائه کرد، گفت: همیشه زبان فارسی باستان، فارسی میانه و فارسی نو، زبان رسمی ایران بوده و حکومت‌ها از این زبان استفاده می‌کردند. پس بر خلاف آنچه تجزیه‌طلبان می‌گویند، زبان رسمی ایران، از دورۀ رضاشاه فارسی نشده. بلکه از ۲۵۰۰ سال پیش و حتی پیش از آن، زبان رسمی ایران همواره زبان فارسی بوده است.
این فرهنگ‌نویس همچنین بیان کرد: پانترک‌ها و تجزیه‌طلبان معمولاً اصرار دارند به‌نادرست بگویند از هزاره‌های گذشته، زبان مردم آذربایجان، زبان ترکی بوده. اصلاً این‌طور نبوده. پس از اسلام و پیش از رواج ترکی در این منطقه، زبانی به کار می‌رفت که آذری کهن یا آذری باستان نامیده می‌شود. (آذری باستان شاید خیلی دقیق نباشد.) البته این آذری کهن هم از گویش‌های زبان فارسی بوده. به‌مرور از ترکی، فارسی و آذری زبانی پدید می‌آید که همان ترکی آذری امروز است که در آذربایجان رواج دارد. زبان ترکی آذری تا اواخر دورۀ صفویان به‌مرور جای زبان آذری را گرفت.
او در ادامه با بیان اینکه امروز به‌جامانده‌های این زبان آذری را با عنوان زبان «تاتی» در آذربایجان می‌بینیم گفت: روستاهایی که زبان تاتی در آنها رواج دارد، روستاهای دورافتادۀ آذربایجان هستند؛ یعنی روستاهایی که به راه‌های ارتباطی دسترسی راحتی نداشتند، زبان آذربایجان را حفظ کردند. اما روستاهایی که رفت‌وآمدها در آنها زیاد بوده، زبان‌شان به ترکی تغییر پیدا کرده است.
فرهاد قربان‌زاده ابهام دوم تجزیه‌طلبان را نبود نام «کوروش» در متن‌های کهن فارسی عنوان و بیان کرد: دراین‌باره باید به متن‌های کهن فارسی مراجعه کنیم و ببینیم آیا نام «کوروش» بوده یا نه.
او همچنین گفت: نام سرمربی کنونی تیم ملی فوتبال ایران، «کارلوس کیروش» از همان کلمۀ «کوروش» است. این نام در کشورهای اروپایی با تلفظ‌های مختلف رایج است.
قربان‌زاده در ادامه از متن‌های کهنی که نام «کوروش» در آنها آمده، نام برد و سپس دربارۀ ابهام سوم، «بیش از ۵۰درصد واژه‌های فارسی، عربی است» اظهار کرد: این دروغ محض است و ایران‌دوستان و فرهیختگان هم بدون آمار و سند این را گفته‌اند.
او گفت که برای شمارش واژه‌های عربی رایج در فارسی با چند پرسش مواجهیم و با بیان این پرسش‌ها به توضیحاتی که به رفع این ابهام می‌پردازد، پرداخت و اظهار کرد: در زبان فارسی امروز حداکثر ۳۳درصد واژه‌ها عربی هستند. (توضیحاتی دراین زمینه پیش‌تر در قالب یادداشتی در ایران اکونومیست منتشر شده است)
فرهاد قربان‌زاده در پایان به این ابهام که گفته می‌شود واژۀ «ایران» نخستین بار در دورۀ رضاشاه به کار برده شده، پرداخت، در رد آن توضیحی ارائه کرد.
جواد رنجبر درخشی‌لر (شاهنامه‌پژوه)، میثم مهدیار (جامعه‌شناس) و نسرین منصوری‌فر (پژوهشگر فرهنگستان زبان و ادب فارسی) دیگر سخنرانان این برنامه بودند.
