تیم ملی زیر ۲۳ سال ایران در حالی‌که از دو بازی نخست خود در رقابت‌های قهرمانی زیر ۲۳ سال آسیا تنها یک امتیاز کسب کرده و امید داشت با پیروزی برابر ازبکستان و شکست ترکمنستان برابر قطر در بازی هم‌زمان، به دور بعد این پیکارها صعود کند که این اتفاق رخ نداد.
جدا از مساله آمادگی تیم، حضور در شرایط مسابقه، اعتماد به‌نفس و مسائل تاکتیکی و روحی، رسیدن به این دوره از مسابقات، در سیدبندی بازی‌های انتخابی المپیک ۲۰۲۴ پاریس به شدت تأثیرگذار بود. تیم فوتبال زیر ۲۳ سال ایران در مسابقات قهرمانی آسیا سال ۲۰۱۸ هم موفق به صعود نشد و به همین دلیل در مسابقات قهرمانی زیر ۲۳ سال ۲۰۲۰ که حکم انتخابی المپیک را داشت، با قرار گرفتن در سید(رده) سوم در گروهی دشوار با حضور کره‌جنوبی، ازبکستان و چین رقابت کرد.
فوتبال ایران آخرین حضورش در المپیک به سال ۱۹۷۶ باز می‌گردد که مسابقات به میزبانی مونترال کانادا برگزار شد. پس از آن تیم ایران به مسابقات المپیک ۱۹۸۰ مسکو هم صعود کرد اما به دلیل اعتراض به برگزاری بازی‌ها در شوروی سابق از حضور در مسابقات انصراف داد.
شاید در آن زمان باورپذیر نبود که تیم فوتبال امید ایران برای حضور در المپیک ۴۸ سال حسرت بکشد اما این اتفاق افتاده و فوتبال ایران در دوره‌های اخیر المپیک فقط تماشاگر رقابت تیم‌های برتری قاره‌های مختلف بوده است. حالا مانند همه دوره‌های گذشته باید امیدوار بود که شاید این نسل برخلاف نسل‌های قبلی بتواند این طلسم را بکشند و اجازه ندهد چهار سال دیگر به این حسرت اضافه شود و شاید بسیاری چشم امیدشان به این تیم با هدایت «مهدی مهدوی‌کیا» است.
حسرت‌های به جا مانده
«حسین صالح» مدرس کنفدراسیون فوتبال آسیا در این رابطه به پژوهشگر ایران اکونومیست گفت: «راهکارهای زیادی برای توسعه فوتبال کشور وجود دارد. متاسفانه ایرانی‌ها عاشق حواشی هستند و حاضر نیستند با حقایق دست‌وپنجه نرم کنند. «مهدی مهدوی‌کیا» که سال‌ها به‌عنوان مربی و تمرین‌دهنده در باشگاه هامبورگ و تیم‌های پایه این باشگاه فعالیت می‌کرد، در فوتبال ایران دو تجربه متفاوت دیگر هم دارد.
او زمانی در سال ۲۰۱۳ و جام جهانی زیر ۱۷ سال مدیر فنی تیم ایران بود و پس از آن هم با راه‌اندازی «آکادمی کیا» به مدیریت این پروژه فوتبال پایه پرداخت. با این حال نخستین تجربه جدی «مهدوی‌کیا» به‌عنوان سرمربی، هدایت تیم زیر ۲۳ سال ایران برای رسیدن به مسابقات قهرمانی آسیا بود که این شانس هم از دست رفت.»
سرمربی اسبق تیم ملی نونهال ایران ادامه داد: «تیم فوتبال زیر ۲۳ سال کشورمان با مهدوی‌کیا در نخستین گام خود در جاده تاشکند که در نهایت به سال ۲۰۲۴ و پاریس منتهی می‌شد، ناکام ماند. درست است که عدم راهیابی به این مسابقات شانس حضور در المپیک را از ایران نمی‌گیرد اما به طور مسلم می‌تواند مانند مسابقات قهرمانی زیر ۲۳ سال آسیا در سال ۲۰۲۰ که حکم انتخابی المپیک توکیو را داشت، ایران را در مسیر دشواری قرار دهد.
استفاده از بازیکن‌های ۲۱ و ۲۲ ساله که بیشتر آنها در تیم‌های لیگ برتری خود در ترکیب اصلی بودند و نمی‌توانستند در المپیک بازی کنند، باعث برتری و افزایش کیفیت تیم ملی در بازی‌های دور مقدماتی می‌شد تا صعود ایران به مرحله نهایی زیر ۲۳ ساله‌های آسیا تضمین شود. همانگونه که رقبای ایران در دور مقدماتی با همه توان خود در این مسابقات یعنی بازیکن‌های ۲۲ تا ۲۳ سال در بازی‌ها شرکت کردند که توانستند به دور حذفی مسابقات راه پیدا کنند.»
صالح با بیان اینکه «ای کاش کادر فنی تیم ملی نیز از بازیکن‌های باتجربه‌تر در این مسابقات استفاده می‌کرد»، گفت: «کادر فنی با این کار می‌توانست قدرت صعود خود در مراحل مقدماتی الپیک ۲۰۲۴ پاریس را به رخ حریفان بکشید و نگاه تیزبینانه کادر فنی به بازیک‌های ۱۹ ساله فوتبال ایران در مراحل بعدی راحت‌تر بود.
چنانچه این تیم، قهرمان مسابقات زیر ۲۳ ساله‌های آسیا می‌شد از نظر رتبه‌بندی در مسابقات آینده در سیدهای مناسب‌تری قرار می‌گرفت و از نظر روحی هم در موقعیت بهتری بود. به هر شکل تیم زیر ۲۳ سال ایران هیچ چیزی را از دست نداده و باید در مسیر پیش رو به بازبینی مراحل بعدی آمادگی برای راهیابی به المپیک پاریس بپردازد.
صالح، برای رسیدن به المپیک ۲۰۲۴ پیشنهادهای زیرا را مطرح کرد:
_ سرمربی تیم ملی برای انتخاب همکاران خود در کادر فنی باید رودربایستی‌ها را کنار بگذارد و از نفراتی (چه داخلی و چه خارجی) دعوت به همکاری کند که حداقل همسطح خود او باشند.
_ برای پیشبرد امور تیم باید روزشمار صعود تدوین کند.
_ تصویب برنامه و استراتژی صعود تیم پس از اصلاح نظرهای کارشناسی را بدون قید و شرط از فدراسیون بگیرد.
_ موارد غیرقابل پیش‌بینی در نقشه راه صعود را مشخص کند. (بطور مثال بازی دوستانه با تیم‌های باشگاهی داخلی و غیره) هر چند بازی داخلی اعتماد به‌نفس چندانی به تیم امید نمی‌دهد.
_ با هماهنگی با فدراسیون، رسانه‌ها و مردم را از پیشرفت برنامه‌های خود آگاه کند.
_ با هماهنگی با فدراسیون، جلسه‌های همکاری و هماهنگی با باشگاه‌های لیگ برتری و دیگر رده‌های لیگ فوتبال کشور حداقل تا لیگ دو را برای در اختیار داشتن بازیکن‌های دلخواه در دستور کار خود قرار دهد.
_ از امروز، همه فرصت‌ها به‌خصوص «فیفا دی‌های» تیم ملی برای بازی‌های دوستانه و برگزاری اردوها و شرکت در تورنمت‌های مختلف را در نظر قرار دهد.
_ با هماهنگی با سرپرست و یا رئیس فدراسیون، تضمین اخذ بودجه لازم در دوره‌های مختلف را بگیرد.
به تعداد مورد نیاز، دستیارانش را برای زیر نظر گرفتن بازیکن‌های مستعد در مسابقات فوتبال برتر استان‌ها و لیگ‌های مختلف کشور انتخاب و معرفی کند و با تائید فدراسیون، ابلاغ آنها را از فدراسیون بگیرد._ به تعداد مورد نیاز، دستیارانش را برای زیر نظر گرفتن بازیکن‌های مستعد در مسابقات فوتبال برتر استان‌ها و لیگ‌های مختلف کشور انتخاب و معرفی کند و با تائید فدراسیون، ابلاغ آنها را از فدراسیون بگیرد.
_ برای تشکیل کمپ‌های تمرینی داخلی، زیربار هرگونه امکانات برای برگزاری اردوها نرود.
_ برای برنامه‌ریزی بازی‌های دوستانه، از بازی با تیم‌های ایرانی در رده‌های سنی بزرگسالان و امید حداقل خودداری و برای بازی با تیم‌های صاحب سبک دنیا با قدرت برنامه‌ریزی کند.
_ تشکیل کمپ‌های تمرینی بدون بازی‌های دوستانه تاثیر لازم را نخواهد داشت.
_ از وجود مربیان و مدرسان نخبه ایرانی برای طراحی تمرینات خود حداقل مشورت را بگیرد.
_ از آنالیزورهای فوتبالی که توان تفسیر و بررسی نقاط ضعف و قدرت فوتبالی آنها در لحظه‌های مهم فوتبال قوی است، استفاده کند.
_ از داوران به روز و جام‌جهانی رفته یا داورانی که مسابقات قهرمانی زیر ۲۳ سال آسیا و یا مقدماتی المپیک را قضاوت کرده‌اند برای بروزرسانی اطلاعات داوری بازیکن‌ها و کادر فنی استفاده کند.
_ برای اینکه همراهی مربی‌های فوتبال جوانان و امید را با خود داشته باشد و برای ایجاد انگیزه‌های بالاتر در مربیان، از مربی‌هایی که در رده‌های جوانان و امید در کشور صاحب رتبه شده و موفق هستند، به‌عنوان دستیار و مشاهده‌کننده در اردوهای تمرینی دعوت کند.
_ در ادوهای تمرینی، از بازیکن‌های نخبه نسل قدیم و بازیکن‌های نخبه فوتبال کشور که در حال بازی کردن هستند برای جلسه‌های کوتاه در حد در اختیار گذاشتن تجربیات‌شان استفاده کند.
_ هم‌سان‌سازی اردوهای تمرینی با شرکت در تورنمت‌ها و مسابقه‌های رسمی از نظر امکانات و نظم و انضباط تمرینی؛ بطور مثال استفاده از داوران لیگ برتری در یک بازی درون تمرینی همانند مسابقه رسمی یا بازی‌های دوستانه رسمی و یا چیدمان رختکن به مانند رختکن مسابقات رسمی.
از داوران به روز و جام‌جهانی رفته یا داورانی که مسابقات قهرمانی زیر ۲۳ سال آسیا و یا مقدماتی المپیک را قضاوت کرده‌اند برای بروزرسانی اطلاعات داوری بازیکن‌ها و کادر فنی استفاده کند._ همکاری و برگزاری جلسه‌های هم‌اندیشی با مربیان لیگ برتری و لیگ ۱ و ۲ آزادگان برای توجیه و هماهنگی با آنها با هدف بررسی سیستم‌های مورد نظر خود برای تیم.
_ نظر به اینکه یکی از نقاط ضعف بازیکن‌های تیم در مسابقات ازبکستان، نداشتن آمادگی جسمانی لازم به‌ویژه در موقعیت‌های تاکتیک انفرادی دفاعی و تهاجمی بود، باید برای رفع عیب مورد نظر راهکار اساسی پیدا کند.
_ راهکارهای رسیدن به گل از طرف سرمربی و کادر فنی تیم ملی با تائید کمیته توسعه و فنی فدراسیون به مربیان تیم‌های جوانان و زیر ۲۳ سال کشور ارائه شود.
_ جلسه‌های هم‌اندیشی سرمربیان تیم‌های ملی زیر ۱۵، زیر ۱۷ و زیر ۱۹ سال برای ارائه راهکارهای پیشرفت فوتبال پایه با سرمربی تیم ملی زیر ۲۳ سال و با نظارت کمیته‌های جوانان و توسعه فنی حداقل دو ماه یک بار در محل کمپ تیم‌های ملی برگزار شود.
_ تشکیل کارگروه‌های پزشکی، تغذیه، روان‌شناسی و آمادگی جسمانی برای زیرنظر گرفتن بازیکن‌های ملی زیر سال ۲۳ نخبه کشور.
_ بررسی مشکلات خانواده‌های بازیکن‌های تیم برای ارائه راهکار و کمک به خانواده‌ها در زمان‌هایی که بازیکن‌ها در اختیار تیم‌های ملی نیستند.
_ در نظر گرفتن امکانات رفاهی و مناسب و در شأن بازیکن‌هایی که از طریق باشگاه‌های‌شان کمک نمی‌شوند.
_ پرهیز از شعار و راهکاری کلامی و ضرورت ارائه راهکارهای کاربردی با در نظر گرفتن واقعیات.
_ خودباوری سرمربی و انتقال اعتماد به‌نفس به همکاران کادر فنی و دوری از هیجان‌ها و موضوع‌های حاشیه‌ای به‌ویژه در جلسه‌ها با رسانه‌ها.
_ استفاده از برنامه‌های تفریحی و شاد و نمایش فیلم‌های واقع‌گرایانه موفقیت تیم‌ها و بازیکن‌های بزرگ ایران و جهان و دیگر برنامه‌ها در اردوهای بلندمدت.
_ آموزش زندگی کردن حرفه‌ای به بازیکن‌های و ادامه برنامه‌های درون اردویی در زمان‌هایی که بازیکن‌ها در تمرینات اردویی حضور ندارند.
_ تدوین فرم‌های آنالیز مورد نظر سرمربی و کادر فنی و یادداشت‌برداری دو نفر اعضای کادر به‌عنوان همکاران کادر فنی در تمرین‌ها و تهیه و ارائه گزارش‌های لازم به سرمربی.
_ تهیه فیلم از تمرین‌ها، مسابقات دوستانه و همه امور فنی تیم برای بررسی در جلسه‌های فنی.
استفاده از کمپ‌های با کیفیت تمرینی باشگاه‌های لیگ برتر کشور برای تشکیل اردوهای تمرینی تیم ملی و معرفی تیم ملی زیر ۲۳ سال به مردم استان‌های مختلف کشور._ با هدف بالا بردن آگاهی‌های فنی بازیکن‌ها، کتابچه مختصر اصول بازی فوتبال و ارائه سیستم‌های تدافعی و تهاجمی براساس سه لحظه مهم تهیه شود تا بازیکن‌ها در اردوهای مختلف مطالعه کنند.
_ استفاده از کمپ‌های با کیفیت تمرینی باشگاه‌های لیگ برتر کشور برای تشکیل اردوهای تمرینی تیم ملی و معرفی تیم ملی زیر ۲۳ سال به مردم استان‌های مختلف کشور.
_ چنانچه بازیکنی مورد نظر مشترک سرمربی‌های تیم‌های ملی بزرگسالان و زیر ۲۳ سال کشور است اولویت با تیم ملی زیر ۲۳ سال باشد.
_ تدوین مقررات انضباطی خاص برای بازیکن‌ها و باشگاه‌هایی که به بهانه‌های مختلف از شرکت در اردوها یا مسافرت‌های خارج از کشور خودداری می‌زنند.
_ از امروز به فکر راه‌حل خروج از کشور بازیکن‌های سرباز تیم ملی زیر ۲۳ سال کشور باشیم.
_ توافق نهایی و بلندمدت وزارت ورزش و جوانان و کمیته ملی المپیک برای مدیریت تیم ملی زیر ۲۳ سال و انعقاد قرار داد با سرمربی تیم ملی تا بعد از بازی‌های المپیک.
_ بندهای قرارداد سرمربی تیم ملی ۲۳ سال و همکاران به شکلی باشد که کادر فنی تا پایان بازی‌های المپیک در هیچ میدان ورزشی هیچ‌گونه فعالیتی نداشته باشند.
