پشت پرده فوتبال در فضای مجازی/ از درآمد میلیاردی تا شرط‌بندی

ایران اکونومیست- فضای مجازی که از چند سال پیش با ظهور اپلیکیشن های مختلف به عنوان مورد توجه ترین بخش اطلاع رسانی به خانه‌های مردم و تلفن‌های همراه راه یافت، با وجود استقبالی که از آن می‌شود تبعاتی را هم به همراه دارد.
پس از کم رنگ شدن برخی از «اپ» ها و روی کار آمدن تلگرام، فضای متفاوتی ایجاد شد تا برخی از این طریق بتوانند درآمدزایی کنند. هر چند افرادی به درستی و بدون مشکل به درآمدزایی از این اپلیکیشن می‌پردازند اما هستند افرادی که تنها به دنبال سو استفاده هستند.
ادمین‌هایی که در شبکه لاین کانال‌های هواداری استقلال و پرسپولیس داشتند، خیلی سریع کانالهای خود را به تلگرام منتقل کردند. این روزها تعداد کانالهای ورزشی در تلگرام بسیار زیاد است اما کانالهای پر مخاطب با کاربران میلیونی تعداد زیادی ندارند. کانال‌هایی که این روزها با مخاطبان میلیونی در فضای فوتبال و به ویژه استقلال و پرسپولیس فعالیت می‌کنند زیاد نیستند و این کانال‌ها پشت پرده‌های زیادی دارند.
دهه هفتادی‌ها
اکثر این کانال‌ها توسط دهه هفتادی‌ها تأسیس و اداره می‌شود. مالکان این کانال‌ها که حالا از طریق این رسانه درآمدهای میلیاردی دارند، از بچه‌های آشنا به صنعت IT و عمدتاً کمتر از ۲۵ سال هستند. هر کدام از کانال‌های هواداری استقلال و پرسپولیس، جدا از مالکان دارای چند سوپر وایزر و ده‌ها ادمین هستند که به صورت شیفتی کانال را مدیریت می‌کنند.
در این میان تنها سوپروایزرها و ابر ادمین ها هستند که از مالکان این کانال‌ها حقوق و مزایا دریافت می‌کنند و ده‌ها ادمین که نقش مهمی در اداره کانال‌ها دارند به صورت افتخاری و مجانی فعالیت می‌کنند و این در حالی است که درآمد این کانال‌ها میلیاردی می‌باشد.
کانال‌ها در شهرستان‌ها
اکثر این کانال‌ها و به خصوص کانال‌های تأثیرگذار و پر مخاطب از شهری به جز تهران اداره می‌شوند. یکی از بزرگ‌ترین کانال‌های استقلال که اندکی کمتر از یک و نیم میلیون مخاطب ثابت (ممبر) دارد، توسط آقای (ب) ایجاد و مدیریت می‌شود و محل این کانال که خیلی‌ها آن را اصلی‌ترین کانال استقلال در تلگرام می‌دانند، رفسنجان است. یکی دیگر از کانال‌های بزرگ در فضای استقلال متعلق به آقای (الف-ح) هست و در مشهد اداره می‌شود و یکی دیگر از همین کانال‌ها در سنندج اداره می‌شود.
تلگرام به اینستاگرام خوراک می‌دهد
تلگرام نقش لیدر را در فضای مجازی بازی می‌کند و اتفاقاتی که قرار است موج مردمی آن در اینستاگرام راه بیفتد، در تلگرام طراحی و اجرا می‌شود. کانال‌های تلگرام با تهیه اخبار به صورت کپی از سایت‌های معتبر، فضایی ایجاد می‌کنند تا کاربران به دلیل دسترسی راحت و یک جا به اخبار، ترجیح دهند به جای مراجعه به همه سایت‌ها، یکجا اخبار مورد نظرشان را از کانال‌های تلگرام تهیه کنند.
به این ترتیب کاربران به صورت ناخودآگاه اخبار و مطالب هدفمند این کانال‌ها که لابلای اخبار رسمی برداشت شده از منابع رسمی گنجانده می‌شود را هم مشاهده کرده و اینچنین است که به افکار عمومی خوراک داده می‌شود.
همین خوراک دادن به افکار عمومی، منجر به راه افتادن موج مردمی بر له یا علیه فرد یا جریانی در اینستاگرام می‌شود و از آنجایی که اظهار نظر با صفحات رسمی یا فیک در اینستاگرام بدون محدودیت آزاد است، بعضاً فضا آنقدر مسموم می‌شود که کار به فحاشی حتی به رجل سیاسی می‌کشد.
درآمدهای میلیاردی کانال‌ها
کانال‌های اصلی هواداری استقلال و پرسپولیس درآمد سالیانه‌ای بیشتر از یک میلیارد دارند. این کانال‌ها به فراخور اتفاقاتی که می‌افتد از ماهانه کف یکصد میلیون تومان تا حتی دویست میلیون و بیشتر درآمد دارند.
منابع در آمد
کانال‌های تلگرامی منابع محدودی برای درآمدزایی دارند. درآمد این کانال‌ها یا از راه گرفتن تبلیغات است، یا از اتصال کاربران به سایت‌های شرط بندی، یا طراحی و فروش پروکسی و یا زد و بندهای پشت پرده فوتبال.
فروش پروکسی برای درآمدزایی بیشتر
محدویت‌های بوجود آمده راه دیگری از درآمدزایی را برای این کانال‌ها باز کرد تا از طریق طراحی و فروش «پروکسی» نه تنها درآمدهای مستقیم از این راه داشته باشند، بلکه با ترویج این پروکسی‌ها کاربران تلگرام به صورت اجباری از طریق این پروکسی‌ها بر ممبرهای خود اضافه کنند.
هزینه‌های اندک
از درآمدهای میلیاردی این کانال‌ها در طول سال که بگذریم، به هزینه‌های اندک اداره این کانال‌ها می‌رسیم. مدیران ارشد و مالکان این کانال‌ها در قبال درآمد سرشاری که از آن دارند، هزینه‌های بسیار کمی برای اداره آن انجام می‌دهند. هزینه‌هایی که در بدترین حالت ممکن از ماهی پنج میلیون تومان تجاوز نمی‌کند.
منابع خبری
بزرگ‌ترین منابع خبری کانال‌های تلگرام هواداری استقلال و پرسپولیس، رسانه‌های رسمی هستند. ادمین های ریز و درشت این کانال‌ها با سرعت عمل فوق‌العاده تمام اخبار مربوط به تیم‌های تحت هواداری را رصد کرده و با فاصله‌ای کم بعد از انتشار در منبع اصلی و اغلب بدون درج منبع اصلی بازتاب می‌دهند.
از دیگر منابع خبری این سایت‌ها، برخی از بازیکنان و دیگر عوامل این تیم‌ها هستند که اغلب به دلیل جذب حمایت این کانال‌ها و خودشیرینی، اخبار و عکس‌هایی که فقط در اختیار آنها می‌باشد را با سرعت برای ادمین جای این کانال‌ها مخابره می‌کنند. لیدرها، مسئولان تدارکات، ماساژورها، بدنساز ها و کمک مربیان را می‌توان از جمله منابع خوب خبری و عکسی این کانال‌ها دانست.
طراحی ربات
ابر کاربران این کانال‌ها با طراحی به روزترین ربات‌ها و استفاده از آن در کانال‌های خود، هرگز اجازه نمی‌دهند کانال‌هایشان در رقابت با کانال‌های مشابه عقب بمانند.
شرط بندان خارج از کشور
از عمده کارهای این کانال‌ها قراردادن لینک‌های سایت‌های شرط بندی با عنوان پیش‌بینی، در کانال‌هایشان است. آنها کاربران خود را به سمت سایت‌های شرط بندی هدایت می‌کنند و سایت‌های شرط بندی که یا با ادمین های این کانال‌ها شراکت دارند و یا سود سرشاری را از درآمدهای کلان و نامشروع خود به آنها می‌رسانند. سایت‌های شرط بندی بعضاً از درگاه‌های پرداخت داخلی استفاده می‌کنند اما خیلی از آنها ساز و کارهایی برای جابجایی پول دارند که خارج از کشور اداره می‌شود. از همین رو معمولاً مالکان این کانال‌ها ناچارند هر از گاهی برای دریافت سودهای خود از سایت‌های شرط بندی سفری به کشورهای اطراف از جمله ترکیه، اوکراین، گرجستان، ارمنستان و… داشته باشند.
یک نفر با بیشتر از ۲۰ کانال
یک فرد تاجر که از چندی پیش فعالیت و سرمایه گذاری خود را به سمت فضای مجازی معطوف کرد، هم اینک صاحب بیش از ۲۰ کانال بزرگ در تلگرام است. به جز یک کانال او که نقش هواداری از تیم استقلال را ایفا می‌کند، سایر کانال‌های مربوطه در فضاهای سرگرمی، تور مسافرتی و… فعالیت می‌کند. یکی دو کانال منتسب به این فرد به صورت اختصاصی بنا به دلایلی فیلتر شد. در مورد کانال‌های این فرد که سن نسبتاً زیادی هم دارد گفته می‌شد درآمدی که کانال هواداری استقلال دارد به تنهایی بیشتر از درآمد دیگر کانال‌های وی می‌باشد.
باعث کنار رفتن یک مربی شدند
یکی از کانال‌های هواداری فوتبال با کاربران میلیونی عملاً باعث کنار رفتن مربی تیمی پر هوادار شدند. اتاق فکر این کانال که از سوی برخی منابع پشت پرده خط می‌گرفتند و حتی هزینه‌هایی هم بابت این کار رد و بدل می‌شد، ساعت‌ها بر علیه این مربی فضا سازی می‌کردند تا این حال و هوا از فضای مجازی به داخل ورزشگاه‌ها منتقل شود و عاملی برای شعارهای فراوان از سوی سکوها بر علیه مربی مزبور شد که در نهایت منجر به جدایی او از تیمش گردید.
نفوذ یک مربی خارجی به یک کانال
یکی از مربیان خارجی توانست از طریق اطرافیانش با این کانال‌ها ارتباط حسنه برقرار کرده و برای همین دیده می‌شود که حتی در سخت‌ترین روزهای این مربی و بعد از بدترین شکست‌ها نه تنها این کانال تأثیرگذار مطلبی علیه مربی منتشر نمی‌کرد، بلکه با شدت به تلطیف فضا می‌پرداخت و ده‌ها مقصر پیدا می‌کرد تا بار را از روی شانه مربی مزبور بردارد.
لیدری که کانون مجازی زد
لیدر مطرح یکی از تیم‌های بزرگ توانست ابتدا با جذب ادمین های کانال‌های هواداری تیمش، دست به تأسیس مجازی یک کانون مجازی هواداری بزند و کانال‌های هواداری را تا حد زیادی با خود همسو نماید. این لیدر که قدرت زیادی روی سکوها دارد، حالا صاحب قدرتی زیاد در فضای مجازی هم هست تا از جمله قدرتمندترین افراد در حوزه تیمش باشد.
انتظار از نهادهای نظارتی
بررسی زوایای مختلف این ماجرا نیاز به ورود نهادهای نظارتی را بیش از گذشته مورد تأیید قرار می‌دهد. اتفاقاتی که در پس برخی از این کانال‌ها رخ می‌دهد عملاً خانواده‌های زیادی را درگیر مسائل حاشیه‌های خواهد کرد و جیب برخی منفعت طلبان را هم پر خواهد کرد.
ضمن اینکه برخی ادمین ها با نیت برهم زدن آرامش هواداران دو کانال «ضد» یکدیگر درست می‌کنند و با به راه انداختن جنگ‌ها و کری بین هواداران نفع مالی می‌برند و امنیت را از ورزشگاه‌ها می‌گیرند و در آتش نفاق و کینه می دمند.