«نفس»، سریالی با طعم مبارزات انقلابی

به گزارش ایران اکونومیست؛ داستان این سریال مربوط به دهه 50 زمانی که سازمان مجاهدین در اوج انشعاب و پراکنده شدن اعضای خود بوده، می پردازد.
روزبه به عنوان یکی از اعضای این سازمان، حالا از رویه این گروه فاصله گرفته و درصدد است به روش خود به مبارزه ادامه دهد.
پدر روزبه با بازی داریوش فرهنگ که از مقامات حکومت بوده از اساس با کارهای فرزندش مخالف است و با روش های مختص به خود درصدد است او را از ادامه اعمال ضد حکومتی بازدارد که در این کار ناکام می ماند.
روزبه در بحبوحه این کشمکش ها، عاشق و دلباخته دختری از طبقه نزدیک به خانواده خود می شود.
ناهید هر چند پیش از این با صاحب یک آژانس مسافرتی که پدرش از امرای ساواک بود قرار و مدارهایی برای ازدواج، البته نه چندان جدی گذاشته بود، اما حالا با ورود روزبه به زندگی او، به او دلبسته می شود و صاحب آژانس را فراموش می کند.
ازدواج روزبه با ناهید نیز باعث نمی شود که روزبه دست از مبارزه علیه حکومت بردارد. پدر ناهید که از فرماندهان ارتش بود به خاطر کشته شدن همسرش در حوادث 31 تیر سال 1320، از ارتش جدا می شود و خانه نشینی را انتخاب می کند.
ناهید که قبل از آن هیچ ذهینتی نسبت به مبارزه آنهم از نوع مسلحانه اش نداشت حالا چنان عاشق روزبه می شود که با همسرش در عملیات مسلحانه شرکت می کند و شخصیش دچار یک دگردیسی کامل می شود.
مجموعه «نفس» که تاکنون 15 قسمت آن پخش شده یک درام عاشقانه است که هر چند روزبه آگاهانه راه خود را انتخاب می کند و برای تحقق آرمانش حتی متوسل به مبارزه مسلحانه می شود اما ناهید به خاطر عشقی که به روزبه دارد به این راه کشیده می شود و بیم و هراس شرکت در فعالیت های ضد حکومتی، کاملا در چهره او هویدا است.
جلیل سامان در مقام کارگردان این مجموعه برخلاف آثار مشابه، تلاش زیادی می کند تا فارغ از شعارها و آثار رایج، کمتر درباره عملکرد قهرمانان داستان موضع گیری کند که در این زمینه تا حدودی موفق نشان می دهد.
سامان که پیش از این دو مجموعه تلویزیونی به نام های «ارمغان تاریکی» و «پروانه» را روانه تلویزیون کرده است در این مجموعه به مبارزات دهه 50 جامعه ایران می پردازد که نمونه ای از یک اثر تاریخی محسوب می شود.
لوکیشن ها و فضاهای فیلم تقریبا شبیه فضاها و خیابان های دهه 50 است و کارگردان برای مهیا کردن این فضاها، تلاش فراوانی کرده تا اثر را بیشتر در نزد تماشاگر باورپذیر کند.
این فضاها کمک زیادی در پیشبرد داستان کرده، هر چند محدود بودن این فضاها در برخی موارد به فیلم لطمه زده است.
این فضای محدود باعث شده که خیلی از سکانس ها و صحنه های سریال در نزد مخاطب کلیشه ای به نظر برسد، از این رو وقتی دیالوگ های تکراری کاراکترها که کم هم نیست به آن بیافزایم، اندکی از جذابیت های فیلم کاسته می شود.
سریال از نظر روایت تاریخی این دوره ناکام است و بیشتر به روابط بین ناهید و روزبه و گاهی نیز به خانواده های آنان می پردازد که در این بین سهم خانواده روزبه کمتر است.
مجموعه «نفس»، اطلاعاتی از شرایط تاریخی این دوره به تماشاگر ارائه نمی کند و همین موضوع مخاطب را در فهم این دوره حساس و سرنوشت ساز سردرگم می سازد.
در اواسط همین دهه، ایران آبستن حوادث متعددی می شود که انقلاب 57 را پدید می آورد.
سریال اشاره ای به رویدادهای منتهی به انقلاب نمی کند و فقط در چارچوب زندگی روزبه و ناهید می چرخد که همین مساله، داستان سریال را به سوی کلیشه و تکرار موضوعات هدایت می کند.
روزبه پس از جدایی از سازمان وضعیت بهتری پیدا نمی کند و به طور مشخص آرمان هایش به چند عملیات مسلحانه خلاصه می شود که کمتر در آن فکر و اندیشه یک مبارزه دیده می شود. این نکته کاملا در گفت و گوی روزبه و روحانی که به خاطر در امان ماندن از دست ساواک به منزل او می رود، آشکار است.
این روحانی در سکانسی حرکت مسلحانه را زیر سئوال می برد و مبارزه از طریق اندیشه و فکر را پیش می کشد که روزبه هیچ پاسخی به آن نمی دهد.
استفاده از بازیگران تازه و کم تجربه از ویژگی های دیگر این مجموعه است که جلیل سامان از آنان در نقش های اول سریال به خوبی استفاده کرده است. بکارگیری چنین بازیگرانی، یک ریسک برای چنین مجموعه هایی محسوب می شود که تقریبا کارگردان سریال به خوبی از آنان در تولید این اثر بهره گیری کرده است.
مسعود رایگان، ژاله صامتی، فاطمه گودرزی، بهناز جعفری و داریوش فرهنگ از جمله بازیگران با سابقه این مجموعه بودند که تا این قسمت سریال، در حاشیه داستان هستند در حالیکه بازیگران تازه کار در نقش های اصلی داستان حضور دارند موضوعی که برخی از کارگردان ها در سال های اخیر به آن روی آورده اند.
ساناز سعیدی در نقش ناهید با اینکه اولین تجربه بازیگری در چنین سریال هایی را در کارنامه کاری خود ثبت می کند تقریبا از عهده نقش خود در این مجموعه برآمده و می توان گفت که استفاده جلیل سامان از این بازیگر در این فیلم، پر بیراهه نبوده است.
مضمون این سریال ارتباطی به ماه رمضان پیدا نمی کند و با توجه به اینکه داستان این مجموعه مربوط به مبارزه علیه رژیم پهلوی هست، پخش آن در بهمن ماه و ایام دهه فجر انقلاب اسلامی، بیشتر مناسب بود.
به نظر می رسد که کنداکتور برنامه تلویزیون در این روزها خالی از فیلم و سریال هست که تلویزیون دست به این اقدام زده است.
در مجموع سریال «نفس» تا اواسط قسمت های پخش خود، تقریبا رضایت مخاطبان را جلب کرده زیرا با رعایت برخی از استانداردهای سریال سازی، از شعارها فاصله گرفته و بیشتر به روایت یک موضوع اجتماعی و مبارزه در یک قطعه تاریخی پرداخته است.