نشاط و امید در آیینه جشنواره فیلم فجر

به گزارش ایران اکونومیست؛  جشنواره فیلم فجر سی وپنجمین دوره خود را نیز با تمام نقاط قوت و ضعف سپری کرد تا برگی دیگر از بزرگترین رویداد سینمایی، هنری و فرهنگی کشور که مورد توجه تمام اقشار جامعه است، ورق بخورد.
حالا که چند روزی از برگزاری این رویداد مهم هنری گذشته است مرور برخی از اتفاقات تازه و تاثیرگذار در این دوره از جشنواره شاید خالی از لطف نباشد.

** حضور پُرنگ فیلم اولی‌ها
بعد از انتشار فراخوان جشنواره و قرار گرفتن فیلم اولی ها و آثار هنر و تجربه در کنار سودای سیمرغ در یک بخش با عنوان «چشم انداز سینمای ایران» خیلی ها از اجحاف در حق کارگردانان جوان و کم تجربه سخن گفتند اما وقتی اسامی فیلم های بخش سودای سیمرغ رسانه‌ای شد و نام 11 فیلم اولی در کنار دیگر آثار قرار گرفت خیلی ها زبان از انتقاد برداشته و به تمجید از این تصمیم جسورانه پرداختند.
البته در میان 22 فیلم دیگر بخش سودای سیمرغ نام چهار کارگردان فیلم دومی نیز به چشم می خورد که هر کدام در ساخت فیلم اول تجربه موفقی را پشت سر گذاشته بودند.
در بین فیلم اولی‌ها نام‌های «ویلایی‌ها» به کارگردانی منیره قیدی، «مادری» ساخته رقیه توکلی، «ایتالیا ایتالیا» به کارگردانی کاوه صباغ‌زاده و «انزوا» ساخته مرتضی علی‌عباس میرزایی، «چراغ‌های ناتمام» به کارگردانی مصطفی سلطانی، «آذر» ساخته محمد حمزه‌ای، «تابستان داغ» به کارگردانی ابراهیم ایرج‌زاده، «21 روز بعد» ساخته سیدمحمدرضا خردمندان، «شماره 17 سهیلا» به کارگردانی محمود غفاری، «او» ساخته اصغر یوسفی‌نژاد و «کوپال» به کارگردانی کاظم ملایی به چشم می‌خورد.
در میان این آثار از دو فیلم «تابستان داغ» و «ویلایی ها» می توان به عنوان پدید جشنواره یاد کرد که «تابستان داغ» با 13 نامزدی در جشنواره به نوعی رکورددار ادوار مختلف این رویداد فرهنگی شد.

** رکوردداری یک فیلم دومی
کارگردانان فیلم دومی دیگر پدیده های جشنواره بودند که در میان آنها فیلم «ماجرای نیمروز» ساخته محمد حسین مهدویان با دریافت پنج سیمرغ به تنهایی رکوردار جشنواره سی وپنجم شد و «بدون تاریخ بدون امضاء» با کسب دو سیمرغ مهم برای وحید جلیلوند(کارگردان) و نوید محمدزاده (بازیگر) از توجه درست جشنواره به جوانان حکایت دارد.
دو فیلم دومی دیگر حاضر در جشنواره امسال «اسرافیل» ساخته آیدا پناهنده و «سد معبر» به کارگردانی محسن قرائی بودند که هر چند در کسب سیمرغ ناکام بودند اما جزو آثار تاثیرگذار جشنواره به حساب می آیند.

** خیز بلند یک انیمیشن برای سیمرغ
حضور انیمیشن سینمایی «رهایی از بهشت» در بخش سودای سیمرغ نیز از دیگر اتفاقات تازه جشنواره سی وپنجم بود.
هر چند این انیمیشن در کسب سودای سیمرغ توفیقی نیافت اما حضور این فیلم با کیفیت در کنار آثار بلند داستانی از جمله اتفاقات مهم در این دوره از جشنواره بود که می تواند باعث افزایش انگیزه در میان انیماتورها و پیشرفت این هنر نوپا شود.
انیمیشن سینمایی «رهایی از بهشت» با موضوع زندگی شهید مصطفی چمران ساخته علی نوری اسکویی است که کارگردان آن معتقد است؛ سینمای انیمیشن در ابتدای راه قرار دارد و امروز بارقه امیدی در ایران بوجود آمده و در واقع این انیمیشن یک پله از هزاران پله ای است که می تواند سینمای انیمیشن را در جایگاهی قرار دهد که سینمای ما در آن جایگاه است.

** سه فیلم طنز و فاتحان گیشه سال 96
«گشت 2»، «خوب، بد، جلف» و «ایتالیا ایتالیا» نمایندگان فیلم‌های طنز سینمای ایران در سی وپنجمین جشنواره فیلم فجر بودند که در میان آنها «خوب، بد، جلف» با اختلاف اندک نسبت به «ماجرای نیمروز» نتوانست سیمرغ مردمی جشنواره را از آن خود کند و به عنوان دومین فیلم برگزیده مردمی در آیین اختتامیه مورد تقدیر قرار گرفت.
فیلم «گشت 2» نیز در ادامه موفقیت فیلم سینمایی «گشت ارشاد» ساخته شد و به نظر می رسد این فیلم در کنار «ایتالیا ایتالیا» از امیدهای رونق گیشه در سال 96 باشند.

** حضور تمامی ژانرها حتی با یک نماینده
در طول ادوار مختلف جشنواره همواره سال‌هایی بوده است که یک ژانر خاصی مثل سیاسی یا آثار تخیلی نماینده ای در جشنواره نداشته است اما نکته حائز اهمیت در جشنواره امسال حضور تمام ژانرهای در جشنواره امسال حتی با یک نماینده بود. «ماجرای نیمروز» در گونه انقلابی، «ویلایی ها» در ژانر دفاع مقدسی، «نگار» گونه پلیسی تخیلی و «ماه‌گرفتگی» با مضمونی سیاسی هر کدام به تنهایی نماینده یک ژانر، در بخش سودای سیمرغ جشنواره بودند.

** اهمیت دادن اهالی سینما به مشکلات اجتماعی
مضمون‌های اجتماعی را می‌توان مهمترین ژانر فیلم‌های حاضر در جشنواره دانست که مورد توجه منتقدان و اهالی سینما قرار گرفت.
هر چند این ژانر در سینمای ایران همواره بخش زیادی از آثار تولید شده هنر هفتم را تشکیل می دهد اما امسال از میان 44 فیلم بخش مسابقه بیش از 30 فیلم در این گونه ساخته شده بود که وضعیت اجتماعی کشور را از زوایای مختلف مورد بازبینی و نقد قرار داده است.
آثاری مانند «انزوا» در عین حال که جامعه را نقد تند اجتماعی می‌کند با پایانی امید بخش مخاطبان خود را مجذوب امید به خدا می کند. آثاری از این دست در جشنواره کم نبود که می توان به برخی از جمله «تابستان داغ»، «زیر سقف دودی»، «فراری»، «اسرافیل»، «بیست و یک روز بعد»، «کارگر ساده نیازمندیم» و ... اشاره کرد.

** حاشیه هایی که نتوانست اصل
از فردای شبی که اسامی نامزدهای سیمرغ بلورین جشنواره فیلم فجر اعلام شد، سیل انتقادات بر نحوه انتخاب روانه هیات داوری شد و محمد حیدری دبیر سی و پنجمین جشنواره فیلم فجر از دعوای ایجاد شده بر سر انتخاب و داوری اظهار شادمانی کرد.
او در این باره گفت؛ اینجا برخلاف دنیا که جدل سیاسی دارند، جدل فرهنگی برپاست و چقدر خوشحالیم در فضای آرام و به دور از ناامنی‌ها در دنیای امروز زندگی می‌کنیم که فرصت جدل‌های فرهنگی را داریم و این ذات انقلاب ماست.
موضوع حاشیه های داوری بر محور دوتابعیتی بودن برخی اعضای هیات داوران و عدم استقلال رای آنان در انتخاب بهترین ها بود و حتی بعضی از نامزدهای جشنواره امسال در اعتراض به نحوه داوری انصراف خود را اعلام کردند، که حیدری پاسخ به نقدهای مربوط به نامزدهای دریافت سیمرغ را به هیات داوران واگذار کرد و گفت که بحث های تخصصی در بخش های موسیقی یا جلوه های ویژه در حیطه هیات داوران است و آنها نیز در زمان مشخص پاسخگو خواهند بود.
حیدری درباره دوتابعیتی بودن برخی از داوران و ترس آنان از دادن جایزه به «ماجرای نیمروز» نیز توضیح داد؛ این چه نوع استدلالی است که از سوی برخی مطرح می شود در حالی که این فیلم در 9 رشته نامزد دریافت جایزه شده و اگر ترسی وجود داشت، باید اصلا این فیلم توسط هیات داوران دیده نمی شد.
بهمن ماه برای اهالی سینما همواره یادآور جشن بزرگ سینمای ایران است جشنی که با رقابت سخت هنرمندان همراه است و حالا بعد از 13 روز ماراتن سخت سینماگران در برج میلاد پرده نقره ای در انتظار اکران این آثار نشسته است.