دونده زمین فیلمی که موافقان و مخالفان جدی دارد

او در عین حال گفت که آنچه به مخاطب منتقل می‌شود به ذهنیت او نسبت به جامعه بستکی دارد، اگر او هم بدبین باشد، حس بدی از فیلم می‌گیرد.

نشست نقد و بررسی فیلم سینمایی «دونده‌ی زمین» شامگاه (یکشنبه 30 خرداد) با حضور کمال تبریزی (کارگردان)، علیرضا شجاع‌نوری (تهیه‌کننده)، سحر دولتشاهی و حبیب رضایی در خانه‌ی هنرمندان برگزار  شد و کمال تبریزی در ابتدای این نشست با تآکید بر اینکه آنچه در فیلم دیده می‌شود در خواب شخصیت اصلی داستان می‌گذرد، گفت: این خواب مثل یک برهه‌ی تاریخی است که از خیال این شخصی می‌گذرد و من نمی‌خواهم بگویم که این خواب چقدر می‌تواند درست باشد یا نباشد.

این کارگردان سینما در پاسخ به کیوان کثیریان که به عنوان منتقد در این جلسه حضور داشت و شیوه‌ی بازنمایی حالات مردم در این فیلم را نوعی توهین‌آمیز می‌دانست، گفت: قصد ما توهین به مردم نبوده اما این تعبیری است که برخی از مخاطبان ممکن است، داشته باشند. حتی خیلی از فیلم‌ها مثل «ماجرای نیمروز» که برهه‌ای از تاریخ غرب را روایت می‌کنند، این نقادی را دارند و هیچ‌وقت معنای توهین ندارند و قصد گفتن بخشی از تاریخ را دارند. در فیلم می‌خواستیم بگوییم جامعه‌ی ما دچار یک معضل بوده است.

کمال تبریزی همچنین درباره‌ی اینکه فیلم به تحلیل نمی‌پردازد و فقط خمودگی مردم را نشان می‌دهد، گفت: درصد زیادی از اتفاقاتی که در جامعه می‌افتد به مردم مربوط است و کمتر به مسئولان برمی‌گردد. ما هشت سال با سرعت به عقب برگشتیم و بیان این اتفاق توهین نیست و من نمی‌پذیرم که اگر بیان این مطالب در کنارش تحلیل نداشته باشد، توهین است.

تبریزی با بیان اینکه در زمان ساخت این فیلم می‌دانستم که ممکن است هرگز کسی آن را نبیند یا حداقل در آن دوران نمایش داده نشود، ادامه داد: فیلمسازان مثل نگارندگان تاریخ هستند و نسبت به شرایط موجود واکنش نشان می‌دهند. اگر قرار بود درباره‌ی آن دوره‌ی هشت‌ساله یادداشتی در دفترچه‌ام بنویسم، شاید همین اتفاقات را می‌نوشتم. گفتن این اتفاقات باعث می‌شود نسل‌های بعدی نسبت به آینده بینش و آگاهی داشته باشند تا دیگر شاهد این اتفاقات نباشیم. گرچه برایند حرکت مردم همیشه درست است اما ممکن است در مسیر حرکت‌شان با دست‌انداز مواجه شوند که ما در فیلم نسبت به این دست‌اندازها هشدار می‌دهیم.

علیرضا شجاع‌نوری نیز در این نشست با اشاره به شخصیت ژاپنی فیلم و ماجرای حضورش در ایران و نقشش در این فیلم توضیح داد: آقای «کامپه» یکی از سوپراستارهای تلویزیونی ژاپن است که در شصت‌سالگی تصمیم گرفت دور دنیا را بدود و پیام "صبح بخیر ژاپن" را از سراسر دنیا مخابره کند. اما از آنجا که "ما کشور سینما هستیم" تصمیم گرفتیم از این ماجرا یک فیلم بسازیم و پیشنهاد این کار را به ژاپنی‌ها دادیم.

تهیه‌کننده‌ی این فیلم ادامه داد: «دونده‌ی زمین» در حدود دو هفته ساخته شد و ما خواستیم امتحان کنیم که آیا می‌شود در "کشور سینما" و در شرایط بحرانی این کار را انجام داد یا نه که با همکاری آدم پوست‌کلفتی مثل سحر دولتشاهی این کار انجام شد.

در ادامه کمال تبریزی در پاسخ به اینکه شخصیت اصلی این فیلم را ناتوان از ایجاد تغییر و اثرگذاری توصیف می‌کرد، گفت: باید به این نکته توجه کنیم که این اتفاقات در خواب "خانم معلم" می‌افتد و او در خواب تصور می‌کند که هنگام رسیدن به آن روستا احتمالاً با چه فضایی روبرو خواهد شد. آنچه به مخاطب منتقل می‌شود بستگی به ذهنیت مخاطب نسبت به جامعه دارد، اگر او هم نسبت به جامعه بدبین باشد حس بدی از فیلم می‌گیرد و یا برعکس. به همین دلیل است که این فیلم یا مخالفان جدی دارد و یا موافقان جدی.

کارگردان «مارمولک» درباره ی اینکه چرا در این فیلم یک شخصیت خارجی وارد قصه می‌شود و بر افراد تأثیر می‌گذارد نیز توضیح داد: فکر کردم آدمی که از جای دیگر دنیا می‌آید و با مردم این روستا برخورد می‌کند می‌تواند معنای تعامل جهانی هم داشته باشد. اما با اینکه او باعث تحول می‌شود و مردم در این تحول نقشی ندارند مخالفم. اتفاقاً این کار از طریق شخصیت "ننه مراد" که به عنوان مادر این سرزمین است رقم می‌خورد و اوست که در طول فیلم گوهری را گم کرده و در نهایت آن را پیدا می‌کند پس درست این است که تحول از درون خود مردم آغاز می‌شود و خود مردم کلید گشایش اتفاقات هستند.

سحر دولتشاهی نیز که در این فیلم در نقش "خانم معلم" به عنوان شخصیت اصلی بازی می‌کند در این‌باره گفت: همانطور که خندیدن به عنوان یک کلید گشایش برای آدم‌های فیلم در نظر گرفته شده، شخصیت خارجی فیلم هم، وقتی می‌تواند آدم‌های اطرافش را بخنداند خودش روحیه می‌گیرد و شخصیت معلم هم مشاهده‌گر این اتفاقات است و لزوماً برای تغییر نیامده است.

حبیب رضایی نیز که در این نشست حضور داشت درباره‌ی این فیلم گفت: لازم نیست همه‌ی فیلم‌ها زمان مصرف طولانی داشته باشند بلکه حتی لازم است برخی فیلم‌ها روایتگر مقطع خاصی باشند تا بعداً بتوان به آنها رجوع کرد. این فیلم می‌خواهد بگوید آینده چیز دور از دسترسی نیست و چنین آینده‌ای که در فیلم هست، ممکن است به زودی دامنگیر ما شود. اگر گفتن این موضوع به بعضی‌ها بر بخورد هم اشکالی ندارد. درمورد اینکه برخی از سیاه‌نمایی حرف می‌زنند هم باید بگویم آیا اگر کسی سرطان دارد و پزشک این را به او بگوید، سیاه‌نمایی‌ است؟ تشخیص و گفتن عارضه‌ها اصلاً سیاه‌نمایی نیست بلکه باید گفته شود و هشدار داده شود.
 «دونده‌ی زمین»از 15 اردیبهشت در گروه سینمایی «هنر و تجربه» اکران شده است. در این فیلم سحر دولتشاهی، خسرو احمدی، ناهید مسلمی، حسین عابدینی، نیکی نصیریان، حنیف شهپرراد، ندا جبرئیلی، زهرا طاهری‌منش و هازاما کامپه (بازیگر ژاپنی) به ایفای نقش پرداخته‌اند.