به گزارش ایران اکونومیست؛ دونالد ترامپ بار دیگر با اقدامی غیرمنتظره توجه رسانه‌ها و افکار عمومی جهان را به خود جلب کرد. رئیس‌جمهوری آمریکا در فرمانی تازه اعلام کرده که از این پس وزارت دفاع ایالات متحده با عنوان «وزارت جنگ» نیز شناخته خواهد شد؛ تغییری که هرچند هنوز جایگاه قانونی ندارد و نیازمند تأیید کنگره است، اما از همین حالا به یک بحث داغ در سیاست داخلی و روابط بین‌الملل آمریکا بدل شده است. ترامپ این تصمیم را بازگشت به «هویت تاریخی» ارتش ایالات متحده می‌خواند؛ نامی که تا پایان جنگ جهانی دوم بر ساختمان پنتاگون حک شده بود. او مدعی است این تغییر بیش از آنکه نشانه‌ای از تمایل به درگیری باشد، پیامی از «قدرت، پیروزی و بازدارندگی» به جهان ارسال می‌کند.
این اقدام درست در زمانی رخ داده که ترامپ در کارزار انتخاباتی خود همچنان با شعار «پایان دادن به جنگ‌ها» و حتی تلاش برای دریافت جایزه صلح نوبل تبلیغ می‌کند. اما تناقض میان لقب «رئیس‌جمهور صلح» که کاخ سفید برای او ساخته و انتخاب دوباره عنوان «وزارت جنگ»، پرسشی جدی را پیش کشیده است: آیا این تغییر نام نشانه‌ای از رویکردی تازه در سیاست خارجی آمریکا است یا صرفاً یک نمایش انتخاباتی دیگر برای جلب توجه؟
تناقض رئیس‌جمهور صلح با وزارت جنگ
ترامپ از نخستین روزهای ورود به کاخ سفید، خود را به‌عنوان «رئیس‌جمهور صلح» معرفی کرده بود. او در سخنرانی‌هایش وعده داد که ایالات متحده را از جنگ‌های پرهزینه و بی‌پایان خاورمیانه بیرون بکشد و حتی در کارزار انتخاباتی‌اش، جایزه صلح نوبل را به‌عنوان هدفی برای میراث ریاست‌جمهوری‌اش مطرح کرد. اما بازگرداندن عنوان «وزارت جنگ» به ساختار نظامی آمریکا، تصویری کاملاً متناقض از او به نمایش گذاشته است.
ترامپ در توجیه این تصمیم گفته است که «صلح از طریق قدرت» به دست می‌آید و بازگرداندن عنوان جنگ به‌معنای تأکید بر قدرت و توانایی پیروزی آمریکا در میدان نبرد است. او مدعی شد که کشورش پس از جنگ جهانی دوم هرگز برای «پیروزی واقعی» نجنگیده و این تغییر نام می‌تواند روحیه و پیام روشنی به دشمنان بدهد. با این حال، همین سخنان به‌روشنی نشان می‌دهد که رئیس‌جمهور آمریکا صلح را نه از مسیر دیپلماسی و تعامل، بلکه از راه تهدید و نمایش قدرت نظامی دنبال می‌کند؛ مسیری که هم در داخل و هم در عرصه جهانی با موجی از تردید و انتقاد روبه‌رو شده است.
این تناقض بنیادین ــ میان ادعای صلح‌طلبی و بازگرداندن گفتمان جنگ، حالا به یکی از بحث‌برانگیزترین موضوعات فضای سیاسی آمریکا بدل شده است و منتقدان آن را نشانه‌ای از دوگانگی و حتی سردرگمی در سیاست‌های ترامپ می‌دانند.
واکنش‌ها: از حمایت جمهوری‌خواهان تا انتقاد تند منتقدان
بازتاب تغییر نام وزارت دفاع به «وزارت جنگ» در فضای سیاسی آمریکا، گسترده و دو قطبی بود. بخشی از جمهوری‌خواهان این اقدام را بازگشت به ریشه‌های تاریخی ارتش و تأکیدی بر جدیت مأموریت نظامی کشور دانستند. سناتور مارک‌وین مولین، عضو کمیته نیروهای مسلح سنا، در پیامی حمایتی نوشت که ترامپ «جنگ‌ها را پایان می‌دهد، نه آغاز» و این تغییر نام انعکاس عزم راسخ آمریکا برای حفاظت از امنیت ملی است.
اما منتقدان، نگاه کاملاً متفاوتی دارند. مت دوس، معاون اندیشکده «مرکز سیاست بین‌الملل»، این اقدام را «پوپولیسم نظامی‌گرایانه» خواند و تأکید کرد که ترامپ بیش از آنکه به دنبال صلح واقعی باشد، درگیر نمایش‌های تبلیغاتی و قدرت‌طلبانه است؛ نمایش‌هایی که می‌تواند امنیت جهانی را متزلزل کند. از نگاه او و بسیاری از ناظران لیبرال، بازگرداندن چنین نامی نه تنها پیام صلح نمی‌فرستد، بلکه در عمل نوعی مشروعیت‌بخشی به رویکرد تهاجمی و استفاده ابزاری از ارتش است.
کارشناسان نظامی نیز هشدار داده‌اند که این تغییر رویکرد، سایه‌ای از سیاست‌های تهاجمی بر ارتش آمریکا خواهد انداخت. به‌ویژه حمله اخیر به قایق ونزوئلایی که به بهانه مقابله با قاچاقچیان مواد مخدر انجام شد، نشانه‌ای بود از استفاده بحث‌برانگیز ارتش در مأموریت‌هایی بدون پشتوانه حقوقی مشخص. در این میان، تحلیلگران می‌گویند چنین اقداماتی می‌تواند خطر ورود آمریکا به درگیری‌های تازه و پرهزینه را افزایش دهد.
پیامدهای ژئوپلیتیکی؛ قدرت‌نمایی یا نشانه ضعف؟
نام‌گذاری تازه ترامپ در حالی صورت گرفت که صحنه سیاست جهانی نشانه‌های روشنی از تغییر توازن قوا دارد. درست در همان روزهایی که رهبران چین، روسیه، هند و کره‌شمالی در یک نشست مهم در پکن گرد هم آمدند، آمریکا غایب بزرگ این میز بود. در چنین شرایطی، اعلام رسمی «وزارت جنگ» به‌جای «وزارت دفاع» برای بسیاری از ناظران بیشتر از آنکه نماد قدرت باشد، یادآور انزوای فزاینده واشنگتن در معادلات جهانی است.
سرهنگ بازنشسته لری ویلکرسون، رئیس دفتر پیشین کالین پاول، این تغییر را نشانه‌ای از گذار آمریکا از سیاست دفاعی به موضعی آشکارا تهاجمی دانسته است. از نگاه او، ترامپ در حالی بر «جنگ» تأکید می‌کند که قدرت آمریکا در عرصه بین‌المللی رو به افول است و همین تناقض، تصویر این کشور را در چشم متحدان و رقبایش آسیب‌پذیرتر جلوه می‌دهد.
به‌ویژه در جهان امروز که ائتلاف‌های تازه در شرق آسیا و اوراسیا در حال شکل‌گیری است، تغییر نام وزارت دفاع شاید به‌عنوان پیامی تبلیغاتی در داخل آمریکا اثرگذار باشد، اما در سطح جهانی می‌تواند این پرسش را پررنگ کند: آیا ایالات متحده هنوز توان ایفای نقش رهبر بلامنازع نظام بین‌الملل را دارد، یا صرفاً با زبان جنگ تلاش می‌کند پوششی برای کاهش نفوذ واقعی خود بسازد؟
هزینه‌های اقتصادی یک بازبرندسازی نظامی
تغییر نام وزارت دفاع به «وزارت جنگ» تنها یک بحث سیاسی و نمادین نیست، بلکه هزینه‌های مالی قابل‌توجهی را نیز به همراه دارد. کارشناسان برآورد کرده‌اند که بازطراحی اسناد رسمی، تابلوها، سربرگ‌ها، کارت‌های شناسایی و سایر ملزومات اداری، میلیون‌ها دلار هزینه خواهد داشت. این در حالی است که ترامپ هم‌زمان وعده داده بود با کاهش هزینه‌های «بی‌فایده» دولت، بودجه عمومی را کوچک‌تر کند و پنتاگون را نیز از گزند صرفه‌جویی مستثنی نکرده بود.
ویلیام هارتانگ، پژوهشگر ارشد مؤسسه کوئینسی، این اقدام را «یک عملیات تبلیغاتی پرهزینه» توصیف کرده و تأکید دارد که چنین خرج‌هایی نه‌تنها با شعار کارآمدی و صرفه‌جویی دولت در تضاد است، بلکه حتی از منظر نظامی نیز کارکردی جز نمایش ندارد. به گفته او، هرچند این هزینه‌ها در مقایسه با بودجه سرسام‌آور پنتاگون «پول خرد» به‌نظر می‌رسد، اما همین مبالغ می‌توانست در بخش‌های حیاتی دیگری هزینه شود.
ترامپ اما در پاسخ به این انتقادها گفته است که بازبرندسازی «بیش از حد گران نخواهد بود» و بیشتر شامل تغییرات ساده‌ای مانند سربرگ‌ها و تابلوها می‌شود. او با لحنی طنزآلود افزود: «قرار نیست کوه را دوباره بتراشیم.» این واکنش نشان می‌دهد که کاخ سفید تلاش دارد ابعاد مالی این تصمیم را کم‌اهمیت جلوه دهد، هرچند در عمل، هر تغییری در سطح ملی برای سازمانی مانند پنتاگون بدون بار مالی قابل توجه نخواهد بود.
چشم‌انداز آینده؛ تغییر نمادین یا مسیر تازه برای سیاست خارجی آمریکا؟
هرچند فرمان ترامپ هنوز جایگاه قانونی ندارد و تنها کنگره می‌تواند به‌طور رسمی نام وزارت دفاع را تغییر دهد، اما همین دستور نمادین، پرسش‌های عمیقی درباره جهت‌گیری آینده سیاست خارجی ایالات متحده برانگیخته است. برخی آن را صرفاً یک حرکت تبلیغاتی برای تقویت تصویر ترامپ در کارزار انتخاباتی می‌دانند؛ تلاشی برای نمایش قدرت در حالی که او همچنان مدعی صلح‌طلبی و حتی شایسته جایزه نوبل است.
اما سناریوی دیگر این است که این تغییر نام، نشانه‌ای از چرخش جدی‌تر به سمت سیاست‌های تهاجمی باشد. بازگرداندن واژه «جنگ» به گفتمان رسمی دولت، در عمل می‌تواند توجیهی برای مداخلات نظامی آینده فراهم کند و راه را برای سیاستی بازتر در استفاده از نیروی نظامی در بحران‌های بین‌المللی هموار سازد.
در نهایت، چه این اقدام در تاریخ آمریکا به‌عنوان یک مانور انتخاباتی زودگذر ثبت شود و چه به‌عنوان مقدمه‌ای برای بازتعریف نقش ارتش در جهان، یک چیز مسلم است: تصمیم ترامپ بار دیگر تناقضی عیان میان شعارهای صلح‌طلبانه و تمایل به قدرت‌نمایی نظامی او را آشکار کرده است؛ تناقضی که نه تنها سیاست داخلی آمریکا، بلکه تصویر این کشور در چشم جهان را برای مدتی طولانی تحت تأثیر قرار خواهد داد./ شبکه طلا و ارز
