حواشی رمی جمرات: از طنزپردازی زائران تا پاتک شیطان!

به گزارش خبرنگار ایران اکونومیست، ماجرای سنگ زدن به شیطان به دلایل مختلف، سوژه بحث و گفت و گو و طنزپردازی بین زائران است؛ طنزهایی که از زمان جمع آوری سنگ تا پرتاب آن ادامه دارد. شاید موضوع برمی‌گردد به رابطه افراد با شیطان و این که چقدر با او درگیر هستند! خیلی وقت‌ها وقتی سنگ بزرگ انتخاب می‌شود، دوست ما می‌گوید «مگر شیطان چه بلایی سرت آورده؟ حداکثر گولت زده!»

سنگ زدن به شیطان در سه روز انجام می‌شود؛ در صبح روز عید قربان، فقط «جمره عقبی» یا «شیطان بزرگ» هدف سنگ زائران قرار می‌گیرد و در روزهای یازدهم و دوازدهم ذی‌الحجه، هر یک از سه شیطان، سهمیه هفت تایی از سنگ هر زائر را دریافت می‌کنند.

عصر روز دوازدهم برای آخرین مرحله سنگ زدن به سه شیطان، عازم جمرات می‌شویم. مقابل شیطان کوچک از همه خلوت‌تر است، شیطان وسط کمی شلوغ‌تر است و مشتری‌های سنگ زدن به شیطان بزرگ از همه بیشترند.

سنگی که می‌توان به شیطان زد، باید حداکثر اندازه یک بند انگشت باشد. برای همین برخی زائران وقتی در کوچه و خیابان و تپه های مکه به دنبال سنگ می گردند، برای امتحان اندازه سنگ، آن را در بطری آب معدنی می اندازند و اگر رد شد، انتخاب می کنند و بزرگترها را کنار می گذارند اما اگر خیلی کوچکتر از این باشد، به راحتی نمی‌توان شتابی به آن داد که به شیطان اصابت کند.

وقتی سنگ ها را می‌زنیم، یکی از پیامدهای حد گذاشتن برای اندازه سنگ مشخص می‌شود. اگر این سنگ خیلی بزرگ باشد، احتمال دارد در زمان پرتاب، به جای شیطان به سر و کله یکی از زائرین بخورد و باعث حادثه شود؛ ظاهراً چشم یکی از زائرین هم آسیب دیده بود و یک سنگ کوچک هم به سر تراشیده حقیر اصابت کرد.

بعد از کشته شدن 224 نفر در رمی جمرات، شیاطین سه گانه که قبلا یک ستون بود، هرکدام به دیواری با ابعاد 26 متر طول و حدود 6 متر ارتفاع توسعه یافته و مدتی است علاوه بر طبقه هم سطح زمین، سه طبقه اضافی هم دارد. با این حال، طبق نظر بسیاری از مراجع، سنگ باید به اواسط این دیواره، آن هم در سطح زمین اصابت کند.

مهمترین مشکل در سنگ زدن به شیطان، ازدحامی است که در زمان‌های شلوغی رخ می دهد، به خصوص صبح‌ها و زمان‌های خنکی هوا که افراد، آن زمان‌ها را انتخاب می‌کنند تا بدون تحمل گرما، فاصله منا تا جمرات را بپیمایند.

در این ازدحام و فشار، برخی خانم‌ها و افراد کم توان بین جمعیت دچار مشکل می‌شوند و خوف آسیب به آنها تحت فشار جمعیت می‌رود. گاه وسایل، دمپایی یا چتر و کوله و کلاه و چفیه برخی زائران هم از دستشان ول می‌شود و روی زمین زیر پا دست و پای زائران می‌افتد. برای همین، نوعا مراجع تقلید اجازه داده اند که افراد ناتوان برای رمی به دیگری نیابت بدهند.

برای سنگ زدن از دور، خیلی نمی‌توان موفق عمل کرد. بهتر است به دیوار حائل تا نماد شیطان نزدیک شد و سپس سنگ را به سمت آن پرتاب کرد و البته مهارت هدفگیری و نشانه گیری و تیراندازی در این زمینه و شتاب و فشاری که به سنگ وارد می‌شود، در موفقیت در زدن به هدف موثر است. در این مقطع شاید حربه شیطان ایجاد وسواس در زائران است که سنگ‌ها خورد یا نخورد؟

در میانه سنگ زدن، برخی الله اکبر می‌گویند که استحباب دارد؛ یکی دو تا از رفقا شعار «الموت لاسرائیل» هم دادند اما در کشاکش سنگ زدن جمعی مسلمانان به یک دیوار، همواره این پرسش در ذهن مطرح می‌شود که این سنگ زدن نمادین چقدر می‌تواند در آسیب زدن به شیطان‌های جنی و انسی و فردی و اجتماعی موثر باشد؟

صحنه بعد از آخرین سنگ زدن در عصر روز ۱۲ ذی‌الحجه، البته بسیار شیرین است؛ زائرانی که بعد از سه، چهار روز پرتلاش و نفسگیر و پر رمز و راز در صحرای عرفات، مشعر و منا، حالا سه مرحله سنگ خود را هم زده‌اند و تنها یک قدم با پایان اعمال و حاجی شدن فاصله دارند. همه شاد، خوشحال، پرنشاط و مسرور از اینکه فرمان الهی را به جا آورده‌اند و می‌توانند سربلند به شهر و دیار خود بازگردند.

در مسیر بازگشت از رمی جمرات به مکه، با همسرم صحبت می‌کنم. می‌گوید مراقب باش! شیطان برای افرادی که سنگش زده‌اند حسابی فعال است تا تلاش‌هایشان را بی اثر کند و دوباره سراغشان می‌رود و به آنها هجمه می‌کند.