۱۴۳ اثر به دومین جشنواره عودنوازی قشم ارسال شد

به گزارش خبرنگار موسیقی ایران اکونومیست، دومین جشنواره ملی عودنوازی قشم با تمرکز بر این ساز باستانی و جهانی ۲۵ تا ۲۸ فروردین ماه به همت سازمان منطقه آزاد قشم و با همکاری موسسه شهر کتاب در جزیره قشم برگزار می‌شود. فراخوان این جشنواره در بخش‌های رقابتی و غیررقابتی ۱۷ بهمن ماه سال گذشته با هدف ترویج و ارتقای سطح هنر عودنوازی، ارتقای سطح فرهنگی و هنری جزیره‌ قشم، معرفی و آشنایی هر چه بیشتر عموم مردم با ظرفیت‌های این جزیره جهانی و ایجاد فضایی برای تبادل تجربه‌ها و اندیشه‌ها میان هنرمندان منتشر شد.

محمد فیروزی، مجید ناظم‌پور، سحر فروزان، نجمه صغیر، علی ابوالقاسمی کشکویی، محسن فتاحی، کیوان فرزین و محمد پیری اعضای شورای سیاست‌گذاری، محمد فیروزی دبیر و محسن فتاحی دبیری اجرایی دومین جشنواره ملی عودنوازی هستند.

دومین جشنواره ملی عودنوازی قشم قرار بود اسفندماه سال گذشته برگزار شود که این جشنواره به علت همزمانی با ماه مبارک رمضان در اسفندماه، بهره‌مندی بیشتر از ظرفیت گردشگری جزیره قشم و ایجاد تغییرات و بخش‌های جدید به فروردین ماه ۱۴۰۴ موکول شد. درباره تغییرات و بخش‌های این جشنواره با محسن فتاحی دبیر اجرایی دومین جشنواره عودنوازی قشم گفت و گو کرده‌ایم که در ادامه می‌آید.

تغییرات دومین جشنواره عودنوازی قشم

دبیر اجرایی دومین جشنواره ملی عودنوازی قشم درباره تغییرات و تفاوت‌های این دوره جشنواره با سال گذشته به خبرنگار ایران اکونومیست اظهارداشت: امسال در بخش رقابتی سه رده سنی «زیر ۱۴ سال»، «۱۵ تا ۱۸ سال» و «۱۹ تا ۲۵ سال» برای ارسال آثار برگزیدگان تعیین شد و شرکت‌کنندگان تا ۲۵ سال می‌توانستند آثار را برای دبیرخانه ارسال کنند، برگزیدگان مرحله نهایی نیز بدون رتبه‌بندی و براساس ظرفیت جشنواره برای اجرای صحنه‌ای انتخاب شدند و شرکت‌کنندگان در این بخش به صورت یکسان اجرای صحنه‌ای خواهند داشت.

محسن فتاحی گفت: حذف رتبه‌بندی نیز به این دلیل انجام شد که رقابت‌ها و توانمندی‌های شرکت‌کنندگان بسیار به یکدیگر نزدیک بود، در هنگام اعطای امتیاز و معدل‌گیری، شرکت‌کنندگان ۲ تا سه دهم باهم اختلاف داشتند و نمی‌توانستیم نفرات اول و دوم را تعیین کنیم، حتی افرادی که برای اجرای صحنه‌ای انتخاب شدند با افرادی که انتخاب نشدند، توانمندی‌هایشان بسیار به یکدیگر نزدیک بود و به همین دلیل امسال رده‌بندی در جشنواره حذف شد و داوران از آثار ارسالی، تعدادی را برای اجرای صحنه‌ای انتخاب کردند.

وی افزود: همچنین در دومین جشنواره عودنوازی قشم بخش غیررقابتی و گروه‌نوازی با محوریت ساز عود بدون محدودیت سنی در نظر گرفته شد، در این بخش بیشتر دونوازی مدنظر بود و دو ساز ریتمیک باید در ترکیب گروه وجود داشته باشد. گروه‌هایی با ۱۰ تا ۵۰ عضو هم با ارایه اثر قابل توجه می‌توانستند در بخش غیررقابتی شرکت کنند.

فتاحی بیان کرد: امسال ۱۴۳ اثر از نوازندگان سراسر کشور در بخش‌های رقابتی و غیررقابتی به دبیرخانه جشنواره ارسال شد و آثار توسط هیات داوران، ۹ داور ایرانی؛ محمدرضا ابراهیمی، نگار بوبان، حسین بهروزی‌نیا، احمد بیت‌سیاح، حمید حاصلی، محمدرضا درویشی، شهرام غلامی، محمدرضا فیاض و مرتضی کریمی و سه داور بین‌المللی؛ محمت بیتماز از ترکیه، طارق جندی از اردن و نصیر شَمه از عراق مورد بررسی قرار گرفت که برگزیدگان در آیین اختتامیه معرفی و تجلیل می‌شوند.

محسن فتاحی دبیر اجرایی دومین جشنواره ملی عودنوازی قشم

راه‌یافتگان به اجرای صحنه‌ای

دبیر اجرایی دومین جشنواره عودنوازی قشم با اشاره به ارسال ۱۰۶ اثر به بخش غیررقابتی اظهارداشت: انتخاب شرکت‌کنندگان برای مرحله نهایی با توجه به سطح بالای هنری آثار و نوآوری‌های هنرمندان دشوار بود که در نهایت داوران، ۱۸ نفر را برای حضور در بخش اجرای صحنه‌ای انتخاب کردند.

وی گفت: در رده‌های سنی «الف» (زیر ۱۴ سال)؛ میثم البوعلی عباسی از بندر امام خمینی، رونیکا توکلی‌فرد، شهراد شیخی، رادمان مسافری از تهران، ایرانا کاکاوند از قزوین، «ب» ( ۱۵ تا ۱۸ سال)؛ آوا پریشانی، مهدی حسین‌زاده، ثمین محمدی، امیرکوهیار میرزایی از تهران، بردیا فریادرس از زنجان، محمدسام کیانی از همدان، رحمان مومنی از اصفهان، «ج» (۱۹ تا ۲۵ سال)؛ رضا احمدی، محمدعلی سبزواری، دلارام فراهانی از تهران، سوگل ذرخش از اصفهان، مجاهد عبداللهی از بندرعباس و امیررضا محمدی از جویبار به بخش اجرای صحنه‌ای راه یافتند.

فتاحی افزود: ۳۷ گروه آثاری را به بخش غیررقابتی دومین جشنواره عوودنوازی قشم ارسال کردند که از این تعداد، با نظر هیات داوران هشت گروه؛ «نارنج» به سرپرستی مهدی قاسمی از شیراز، «کارما» به سرپرستی شهاب عامری از بندرعباس، «نهیب» به سرپرستی ارسلان جعفری از اصفهان، هستی صادقیان، فاطمه عبدی‌پور رودسری، «دوران» به سرپرستی فرهاد صفار، سیاوش ولی‌پور از تهران و اقبال منصور از گنبدکاووس برای اجرای صحنه‌ای انتخاب شدند.

دبیر اجرایی دومین جشنواره عودنوازی قشم درباره حضور داوران بین‌المللی در این جشنواره بیان کرد: امسال در این جشنواره سبک ایرانی و سبک‌های متفاوتی برای عودنوازی و ارسال آثار شرکت‌کنندگان در نظر گرفته شد و همچنین قصد داشتیم توانمندی هنرمندان جوان را به اساتید بین‌المللی نشان دهیم و به این دلیل سه استاد، نوازنده عود و داور بین‌المللی که تجربه‌های بسیاری در داوری جشنواره‌های مختلف دارند را برای داوری آثار جشنواره عودنوازی قشم دعوت کردیم، آنان پذیرفتند و آثار را داوری کردند.

وی اظهارداشت: داوران بین‌المللی بازخورد بسیار خوب و مثبتی از آثار شرکت‌کنندگان داشتند. همچنین در جریان برگزاری جشنواره در قشم، شرکت‌کنندگان به صورت آنلاین در کارگاه‌ها و نشست‌های آموزشی این اساتید بین‌المللی شرکت خواهند کرد و در تلاش هستیم که سال آینده جشنواره عودنوازی قشم به صورت بین‌المللی برگزار شود.

معیارهای انتخاب برگزیدگان

فتاحی درباره معیارهای انتخاب برگزیدگان جشنواره عودنوازی قشم گفت: در مرحله نهایی و اجرای صحنه‌ای، شرکت‌کنندگانی که بهترین پرفورمنس را ارایه دهند، امتیاز بیشتری را کسب خواهند کرد، در این بخش صرفا تکنیک مدنظر نیست، شرکت‌کنندگان باید کنسرت خوبی ارایه دهد، مجموعه آداب حضور در صحنه، نحوه پوشش لباس علاوه بر محتوای اجرا برای انتخاب برگزیدگان مورد توجه داوران است.

وی افزود: داوران، از هر گروه سنی می‌توانند به یک نفر تندیس جشنواره را اهدا کنند. ممکن است داوری بر این نظر باشد که اجرای شرکت‌کننده‌ای بسیار متمایز از سایرین است اما الزامی هم برای انتخاب برگزیده و فرد شایسته برای دریافت تندیس در هر گروه سنی نیست، این موضوع هم یکی از مهمترین تفاوت‌های این دوره جشنواره عودنوازی با سال گذشته است که بخشی از آن هم ماحصل و انتقال تجربه دوره نخست به ما بود.

دبیر اجرایی دومین جشنواره عودنوازی قشم درباره رواج سبک ایرانی در نوازندگی این ساز بیان کرد: امسال داوران از کمیت و کیفیت آثار ارسالی به جشنواره راضی بودند، سطح کیفی بعضی از آثار پایین بود اما میانگین کیفیت و مجموعه آثار خیلی خوب بود، این جشنواره در مراحل ابتدایی است و نمی‌توانیم بگوییم که امسال همه ایرانی می‌نوازند، عودنوازی ایرانی انقدر گسترده و وسیع است که همه سبک‌ها را دربرمی‌گیرد.

فتاحی افزود: امسال انحصار سبک ایرانی را در این جشنواره حذف کردیم و اعلام کردیم که ابتدا باید چتر جامعیت عودنوازی را گسترده کنیم، این ساز شناخته شود سپس سمت و سویی به آن بدهیم و سبک‌های خاص را برای آن تعریف کنیم، با توجه به ثبت جهانی ساز عود، عودنوازی ایرانی هم باید توسعه و پیشرفت داشته باشد، بتواند خود را به روز بکند و این موضوع نیز نیازمند حمایت است.

وی خاطرنشان کرد: امسال آثار خیلی خوبی به جشنواره ارسال شد، علاوه بر داوران ایرانی، داوران خارجی براساس امتیازهایی که به شرکت‌کنندگان داده بودند، هم این نظر را داشتند. امسال همه مردم به جزیره قشم دعوت هستند تا در این جشنواره حضور پیدا کنند. راه‌یافتگان به اجرای صحنه‌ای دومین جشنواره عودنوازی قشم، ۲۵ تا ۲۷ فروردین ماه در سالن اصلی هتل سورینت اجرا خواهند داشت و آیین اختتامیه جشنواره ۲۸ فروردین ماه با معرفی برگزیدگان در صفا آباد برگزار خواهد شد.

نشست تخصصی و بخش‌های جنبی

دبیر اجرایی دومین جشنواره عودنوازی قشم درباره بخش‌های جنبی این جشنواره گفت: امسال پویشی با عنوان «جم‌سشن آزاد» با مدیریت بهنام ابوالقاسم آهنگساز و نوازنده پیانو راه‌اندازی شد، این پویش با شعار «با سازت بیا» ۲۵ تا ۲۷ فروردین ساعت ۱۹ تا ۲۱ در محوطه مجتمع سیتی سنتر جزیره قشم یکی از مکان‌های پرتردد و عمومی این جزیره برگزار می‌شود و از سایر هنرمندان و نوازندگان که ایام جشنواره در جزیره قشم حضور دارند، دعوت می‌کند که با هر سازی که دارند در این رویداد موسیقی حضور داشته باشند، مشارکت کنند و بخشی از این رویداد باشند.

وی افزود: همیشه دغدغه‌ام این بوده است که موسیقی در عرصه اجتماعی، حضور داشته باشد و بتوان اجرای موسیقی را تسهیل کرد، براساس برنامه‌ریزی‌های انجام شده، در ایام جشنواره، گروه‌های راه یافته به اجرای صحنه‌ای جشنواره در مکان‌های منتخب روستاهای سلخ، سهیلی و سوزا حضور داشته و آثاری را اجرا خواهند کرد.

فتاحی بیان کرد: نشست‌های تخصصی نیز با موضوع‌ها و محورهایی از جمله سازندگان و نوازندگان عود، مروری بر پنج هزار سال عودنوازی در ایران و جهان و «تفاهم سنت و مدرنیسم در عودنوازی» در تهران برگزار شد، همچنین امسال برنامه جنبی با عنوان «راه عود؛ از خزر تا خلیج فارس» در قالب نشست و اجرای هنرمندان موسیقی در شهرهای تهران، کرمانشاه، مازندران، تبریز، اهواز، یزد و مشهد برگزار شد و شمایی از جشنواره و فرهنگ قشم را در آن شهرها به نمایش گذاشت، «راه عود» دعوتی به وسعت ایران برای حضور مردم در جشنواره عودنوازی قشم بود.

جوایز برگزیدگان جشنواره

فتاحی درباره جوایز برگزیدگان جشنواره عودنوازی قشم گفت: به تمامی راه‌یافتگان به مرحله اجرای صحنه‌ای در بخش تک‌نوازی، مبلغ ۱۰ میلیون تومان و در بخش گروه‌نوازی و آنسامبل، مبلغ ۱۵ میلیون تومان به عنوان حق‌الزحمه به هر گروه تقدیم می‌شود و برای کمک هزینه رفت و برگشت و اقامت هم میهمان دبیرخانه هستند.

دبیر اجرایی دومین جشنواره عودنوازی قشم افزود: در مرحله نهایی به بهترین اجرا که در تمامی ارکان، یک پرفورمنس موفق و کامل باشد، در هر رده سنی، تندیس جشنواره و ۳۰ میلیون تومان اهدا خواهد شد، همچنین به تمامی راه‌یافتگان به مرحله اجرای صحنه‌ای در جشنواره، گواهی شرکت و حضور اهدا می‌شود.

به گزارش ایران اکونومیست، ساز عود (بربط یا رود) از جمله سازهای زهی-زخمه‌ای موسیقی است که سال ۱۳۹۷ در ایران ثبت ملی شد و سال ١۴٠١، «مهارت ساختن و نواختن عود» به صورت مشترک در هفدهمین نشست کمیته بین‌ دولت‌ها برای پاسداری از میراث‌ فرهنگی ناملموس به نام کشورهای ایران و سوریه در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسید.

آیین رونمایی از «لوح ثبت جهانی عود» اردیبهشت‌ماه سال ۱۴۰۲ به مناسبت هفته میراث فرهنگی با حضور مسئولان کشوری، هنرمندان و عودسازان، به خصوص منطقه تنگه هرمز و ساحل‌نشینان خلیج فارس در تالار آیینه اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی منطقه آزاد قشم برگزار شد.

معاونت فرهنگی گردشگری سازمان منطقه آزاد قشم نیز به مناسبت ثبت جهانی ساز عود به نام ایران، زمستان سال ۱۴۰۲ در راستای ایجاد زمینه فعالیت‌های هنری در حوزه عودنوازی و ارتقای سطح فرهنگی مرتبط با موسیقی منطقه با توجه به فرهنگ موسیقایی خلیج فارس و رواج ساز عود در زندگی اقوام ساکن در سواحل جنوبی ایران، نخستین جشنواره ملی عودنوازی را برگزار کرد.