سیاست ایران در مقابل ترامپ مشخص است؛ عدم مذاکره در سایه تهدید

به گزارش خبرنگار سیاست خارجی ایران اکونومیست، دونالد ترامپ، رئیس جمهور ایالات متحده روز چهارشنبه هفته گذشته در گفت‌وگو با بیزنس فاکس، از ارسال نامه‌ای به رهبر انقلاب سخن گفت و بار دیگر تاکید کرد که اولویتش، گفت‌وگو و توافق با ایران است. این در حالی است که او پیش از این با امضای بخشنامه‌ای، بار دیگر اعمال سیاست فشار حداکثری علیه تهران را از سرگرفته و در تازه ترین این موارد دولت او معافیت تحریمی عراق برای واردات برق از ایران را تمدید نکرده‌است. جمهوری اسلامی ایران در پاسخ به موضع گیری‌های متناقض رئیس جمهور آمریکا اعلام کرده در سایه سیاست فشار حداکثری و تظاهر به تمایل به مذاکره‌ای که به تحکم شبیه‌تر است تن به مذاکره مستقیم نخواهدداد.

عبدالرضا فرجی‌راد، دیپلمات بازنشسته و کارشناس مسائل ژئوپلتیک در گفت‌وگو با ایران اکونومیست و در پاسخ به این سوال که رئیس جمهور ایالات متحده اخیرا صفحه جدیدی از سیاست خود در قبال ایران را با اعلام ارسال نامه به رهبر انقلاب گشود؛ با توجه به اظهارات و اقدامات دونالد ترامپ از زمان بازگشت به کاخ سفید، رویکرد او در قبال ایران چگونه قابل تحلیل است، گفت: ترامپ برای پیشبرد پروژه‌های خود تعجیل دارد و این تنها محدود به موضوع ایران نیست؛ مسائل اوکراین، مسائل خاورمیانه و موضوعات استراتژیک مانند تنگه پاناما، گرینلند و حتی موضوعات اقتصادی مانند تعرفه‌ها همگی به موضوعاتی تبدیل شده‌اند که رئیس‌جمهور آمریکا در تلاش است تا در اسرع وقت به حل و فصل آن‌ها بپردازد. در خصوص ایران، شاهد بودیم که پس از دوره کوتاهی سکوت که در پی امضای آن بخشنامه اجرایی به وجود آمد، ترامپ بار دیگر در مصاحبه با بیزنس فاکس به این موضوع اشاره کرد و در حالی که سؤالی مشخص درباره ایران مطرح نشده بود، اعلام کرد که خواهان توافق با ایران است و از ارسال نامه به رهبر ایران خبر داد.

وی ادامه داد: ترامپ در این مقطع تصور می‌کند که موضوع اوکراین در مسیر خود قرار گرفته و به همین دلیل وارد فاز موضوع ایران شده است. احتمالاً نامه‌ای نیز ارسال کرده که از یکی از کانال‌های ارتباطی به دست تهران خواهد رسید. رئیس‌جمهور آمریکا اعلام کرده که اولویت او گفت‌وگو با ایران است و در عین حال در سخنانش تهدید کرده که اگر ایران وارد مذاکره نشود، ناچار به اقدام نظامی خواهد بود. با این حال، من معتقدم خواسته او در نامه یا در جریان مذاکره، ملایم‌تر از آن چیزی خواهد بود که در سخنرانی‌هایش بیان می‌کند؛ زیرا شخصیت او به گونه‌ای است که تمایل دارد در مقابل دوربین‌ها خود را قوی و قدرتمند نشان دهد.

سفیر پیشین کشورمان در مجارستان گفت: من معتقدم محتوای نامه باید کاملاً مورد بررسی قرار گیرد و چهارچوب آن مشخص شود. هرچند پاسخ ایران قطعاً همان چیزی خواهد بود که پیش‌تر عنوان شده؛ سیاست عدم مذاکره در سایه تهدید. وزیر امور خارجه نیز اخیراً این موضع را مطرح کرده‌اند که اگر قرار است تهدیدی وجود داشته باشد، تهران گفت‌وگویی با واشنگتن نخواهد داشت، مگر اینکه ترامپ اعلام کند در صورت آغاز مذاکرات، بخشنامه اجرایی خود را به حالت تعلیق درآورده است؛ اقدامی که تاکنون عملیاتی نشده است.

مشکل اصلی امروز ما تحریم‌های یکجانبه ایالات متحده است که فشار زیادی به اقتصاد ما وارد کرده و اگر نتوانیم برای آن راه‌حلی پیدا کنیم، با آغاز اجرایی شدن بخشنامه اخیر، سیاست فشار حداکثری ادامه خواهد یافت. تشدید تحریم‌های آمریکا به معنای کاهش محسوس فروش نفت ایران خواهد بود که این امر با توقف کشتی‌های ایرانی حامل نفت محقق می‌شود.

این تحلیلگر سیاست خارجی در پاسخ به این سوال که آیا می‌توان در غیاب آمریکا به یک توافق برای عبور از تاریخ اکتبر ۲۰۲۵ و ممانعت از فعالسازی مکانیسم ماشه رسید، گفت: این خوب است که ما با ۱+۴ مذاکره کنیم و ارتباط داشته باشیم، چراکه حداکثر نتایج آن می‌تواند دستیابی به راهکاری برای جلوگیری از فعال‌سازی مکانیسم ماشه در اکتبر سال جاری باشد. به عنوان مثال، ایران نیز می‌تواند در ازای آن، سطح غنی‌سازی خود را کاهش دهد یا میزان انباشت اورانیوم را کم کند. مشکل اصلی امروز ما تحریم‌های یکجانبه ایالات متحده است که فشار زیادی به اقتصاد ما وارد کرده و اگر نتوانیم برای آن راه‌حلی پیدا کنیم، با آغاز اجرایی شدن بخشنامه اخیر، سیاست فشار حداکثری ادامه خواهد یافت. تشدید تحریم‌های آمریکا به معنای کاهش محسوس فروش نفت ایران خواهد بود که این امر با توقف کشتی‌های ایرانی حامل نفت محقق می‌شود.

فرجی راد با تاکید بر اینکه تنها راه برای رفع موثر تحریم، نوعی از گفت و گو ولو غیرمستقیم با آمریکا است خاطرنشان کرد که حتی یک گفت‌وگوی آزمایشی می‌تواند در دستور کار قرار گیرد که قطعاً از تبادل پیام در رسانه‌ها مؤثرتر و مفیدتر خواهد بود. امروز مذاکره با چین و روسیه و حتی سه کشور اروپایی عضو برجام مشکلات اقتصادی ما را حل نخواهد کرد.

فرجی‌راد در پاسخ به این سوال که آیا این گفت‌وگوی آزمایشی می‌تواند در چارچوب میانجی‌گری روسیه میان ایران و آمریکا محقق شود، گفت: ما سابقه گفت‌وگوی موفقی با آمریکایی‌ها داریم که نتیجه آن توافق برجام بود. همچنین کانال‌های گفت‌وگو مانند عمان و سوئیس در گذشته میان ما برقرار بوده‌اند. باید تأکید کنم که ابتدا باید بدانیم خواست کاخ سفید چیست و آیا این تهدیدهای رسانه‌ای در مذاکرات پشت درهای بسته نیز تکرار خواهد شد یا خیر. بسیاری در سطح بین‌المللی معتقدند که در پرونده های مختلف تنها راه امتیاز گرفتن از ترامپ، گفت‌وگو بدون واسطه و در سطح بالا است.