توصیه سازمان جهانی بهداشت درباره مصرف نمک پرسدیم

به گزارش ایران اکونومیست؛ سازمان جهانی بهداشت (WHO) می‌گوید ما بیش از حد سدیم می‌خوریم. این پیام با دستورالعمل‌های جدیدی در مورد استفاده از جایگزین‌های نمک کم‌سدیم منتشر شده است.

براساس دستورالعمل جدید سازمان جهانی بهداشت که در ژانویه ۲۰۲۵ اعلام شد، سالانه ۱٫۹ میلیون نفر به دلیل مصرف بالای سدیم جان خود را از دست می‌دهند. با اینکه کمپین‌های اطلاع‌رسانی و اقدامات دیگر در کشورهای عضو سازمان جهانی بهداشت انجام شده، در سال ۲۰۱۹ تخمین زده شد که میانگین مصرف جهانی سدیم در روز ۴٫۳ گرم بوده؛ یعنی بیش از دو برابر مقدار توصیه‌شده سازمان جهانی بهداشت که دو گرم در روز است.

سدیم یک ماده معدنی ضروری محسوب می‌شود؛ اما مقدار زیاد آن برای بدن مضر است. مهم‌ترین نگرانی درباره‌ی رژیم غذایی با سدیم زیاد، بیماری‌های قلبی و فشار خون بالا است. طبق اطلاعات «منبع تغذیه» از دانشکده‌ی بهداشت عمومی هاروارد، سدیم اضافی در خون باعث فشار به کلیه‌ها می‌شود. بدن برای رقیق‌کردن سدیم، آب بیشتری نگه می‌دارد که این موضوع حجم خون را بالا می‌برد و در نتیجه فشار خون افزایش پیدا می‌کند. درنتیجه قلب باید سخت‌تر کار کند تا خون را پمپاژ کند. با گذشت زمان، این وضعیت ممکن است به رگ‌های خونی آسیب بزند و در نهایت به سکته‌ی قلبی، سکته‌ی مغزی و نارسایی قلبی منجر شود.

علاوه‌بر‌این، در صورت مصرف زیاد سدیم، خطر بیماری مزمن کلیه، پوکی استخوان (به دلیل دفع کلسیم از طریق ادرار) و حتی سرطان معده (به دلیل مصرف غذاهای بسیار شور مثل گوشت‌های نمک‌سود) نیز وجود دارد. مشکل اینجاست که سدیم فقط در نمکی که در غذا می‌ریزیم موجود نیست؛ بسیاری از مواد غذایی رایج هم مقدار زیادی سدیم دارند و همین باعث می‌شود بدون اینکه متوجه شویم، سدیم زیادی مصرف کنیم.

ایده‌ی محدود کردن مصرف نمک شاید تصور غذاهای بی‌طعم و بی‌مزه را به یاد آورد. البته از لحاظ تاریخی، تغییر ‌ذائقه در این زمینه برای مردم دشوار بوده است.

شیاویو لوناشو، از دانشگاه نیوساوث ولز سیدنی و بروس نیل، از مؤسسه سلامت جهانی جورج در مقاله‌ای در کانورسیشن توضیح داده‌اند: «مشکل این است که خوردن نمک کمتر به معنای پذیرش طعم کمتر نمک و همچنین نیازمند تغییراتی در شیوه‌های تهیه‌ی غذا است. این موضوع برای کسانی که در خانه غذا درست می‌کنند و همین‌طور برای صنایع غذایی، کار دشواری بوده است.»

پتاسیم یکی‌دیگر از مواد معدنی است که همه‌ی ما به آن نیاز داریم، اما تفاوت پتاسیم با سدیم این است که بیشتر مردم به اندازه‌ی کافی پتاسیم مصرف نمی‌کنند. بنابراین، جایگزین‌کردن نمک غنی‌شده با پتاسیم ممکن است به نفع ما باشد.

البته، برای برخی افراد (مثلاً کسانی که مشکلات کلیوی دارند)، مصرف زیاد پتاسیم می‌تواند خطرناک باشد و باعث «هایپرکالمی» (افزایش بیش از حد پتاسیم در خون) شود. این وضعیت هم مشکلات مختص به خود را دارد. هر کسی که بیماری‌های کلیوی و مشکلات مربوط به کلیه دارد باید قبل از افزودن پتاسیم بیشتر به رژیم غذایی خود، با پزشک صحبت کند.

سازمان جهانی بهداشت چند راهکار مفید دارد که افراد می‌توانند از آن‌ها استفاده کنند. این سازمان همچنین پیشرفت کاهش سدیم را در سطح ملی در سراسر کشورهای عضو، نظارت خواهد کرد. این استراتژی ها عبارت‌اند از:

• تا حد امکان از مصرف غذاهای فوق فرآوری‌شده خودداری کنید.
• نمکدان را از سر سفره بردارید.
• هنگام پخت‌و‌پز از نمک کمتر و به جای آن از سبزیجات معطر و ادویه استفاده کنید.
• به سراغ نمک پتاسیمی یا کم‌سدیم بروید.
• محصولاتی را انتخاب کنید که دارای برچسب کم سدیم هستند.

در نهایت، توجه به مقدار سدیم مصرفی، قدمی مهم برای داشتن قلب سالم و بدن قوی است. جایگزین‌کردن نمک معمولی با انواع کم‌سدیم یا پتاسیمی، به همراه استفاده از نمک یددار، می‌تواند تغذیه‌ی روزانه‌ی ما را متعادل‌تر کند.