به گزارش ایران اکونومیست، سامانه «پنجره واحد مدیریت زمین» اردیبهشت ۱۳۹۷ به عنوان یکی از ۲۳ پروژه اولویت‌دار دولت الکترونیک مطرح و متولی ایجاد آن از وزارت جهاد کشاورزی به سامان فناوری اطلاعات منتقل شد. پس از حدود ۱.۵ سال، در دی‌ماه ۱۳۹۸ برنامه اجرایی پروژه استقرار سامانه پنجره واحد زمین توسط سازمان اداری و استخدامی کشور تصویب و ابلاغ شد.
این سامانه ابتدا به شکل آزمایشی در استان‌های اصفهان و زنجان و در مهرماه ۱۴۰۲ خدمت‌رسانی سامانه در همه استان‌های کشور آغاز شد.
این سامانه خدماتی مانند تعیین حدود اراضی روستایی، تغییر کاربری اراضی زراعی و باغی، تعیین نوعیت اراضی، استعلام اراضی (گواهی ملی مستثنیات) واگذاری اراضی ملی و دولتی برای طرح‌های کشاورزی و صنعتی، صدور مجوز تاسیس و توسعه شهرک‌های صنعتی غیردولتی را ارائه می‌دهد.
بر اساس آخرین آمار، این سامانه ۷۵۸ هزار و ۸۸ کاربر دارد که تا کنون بیش از یک میلیون و ۹۲ هزار درخواست را به ثبت رسانده‌اند.
پنجره واحد زمین با استفاده از هوش مصنوعی و تحلیل داده‌های عظیم، علاوه بر پایش اراضی، با برقراری ارتباط میان ۳۱ دستگاه ذی‌نفع از ۵۱ دستگاه مربوط در صدور مجوزهای لازم برای مردم، نقش شگرفی را در زمینه جهش تولید با مشارکت مردم ایفا می‌کند.
در ۲ سالی که از راه‌اندازی سامانه پایش ارضی کشور می‌گذرد، این سامانه در ۳۱ استان کشور مستقر شده و پنج پهنه آسیب‌پذیر اراضی کشاورزی، منابع طبیعی، اراضی دولتی، حریم راه‌ها و مناطق چهارگانه محیط زیست (پارک ملی، اثر طبیعی ملی، پناهگاه حیات وحش و مناطق حفاظت‌شده) را نیز پوشش می‌دهد.
برای استقرار هسته پردازشگر تصاویر ماهواره‌ای و بهبود ۴۵ درصدی (از ۳۶ به ۸۱ درصد) در دقت شناسایی تخلفات در سال ۱۴۰۲، از ظرفیت ۲ شرکت دانش‌بنیان در تعامل با معاونت علمی و فناوری رئیس‌جمهوری استفاده شده است.
مساحت اراضی کل کشور ۱۶۵ میلیون هکتار است که از این بین ۱۲ تا ۱۵ درصد قابلیت کشاورزی دارند. تعداد عناوین مجرمانه و قابل‌شناسایی توسط زیرسامانه پایش زمین به ۵۲ مورد رسیده است. اکنون بیش از ۵۷ هزار تغییر اراضی شناسایی و ۱۶ هزار و ۵۳۰ مورد تخلف نیز ارجاع شده است.
۸۷ درصد تخلفات گزارش شده توسط سامانه، سابقه پیگیری قبلی به عنوان تخلف را نداشته است. با استفاده از این سامانه در بازدید میدانی اراضی کشاورزی ۷۴ درصد تخلفات احراز شده است. تخلفات پیگیری شده در محاکم قضایی به ۴۴ درصد رسیده است.
کاهش ۹۰ روزه زمان صدور مجوز تغییر کاربری اراضی
طبق اعلام معاون سابق وزیر ارتباطات و رئیس سازمان فناوزی اطلاعات، از زمان استقرار این سامانه تاکنون میانگین زمان صدور مجوز تغییر کاربری اراضی در کل کشور از حدود ۲۵۳ روز به ۱۶۳ روز (کاهش حدود ۹۰ روزه – حدود ۳۶ درصد بهبود) با اخذ ۱۸ استعلام از دستگاه‌های اجرایی مختلف، کاهش داشته است.
سامانه پنجره واحد زمین یک گام بزرگ دیگر نیز برداشته است که کاهش ۳.۲ میلیونی مراجعاتی است که در صورت نبود این سامانه باید انجام می‌شد؛ از این طریق کاهش هزینه بیش از یک هزار میلیارد تومانی برای ثبت درخواست متقاضیان تغییر کاربری اتفاق افتاده است.
