به گزارش ایران اکونومیست، گندم به عنوان غذای اصلی یکی از محصولات اساسی کشورهای مختلف است و تولید آن به منزله افزایش امنیت غذایی کشورهاست. در گذشته اعلام شده بود که به طور متوسط طی ۳۰ سال گذشته سطح زیر کشت گندم حدود ۲ میلیون هکتار گندم آبی و ۴ میلیون هکتار گندم دیم بوده است و از این سطح بین ۱۲ تا ۱۵ میلیون تن تولید گندم انجام میشود.
اخیرا خبری از وزارت جهاد کشاورزی درباره افزایش زمین‌های زیر کشت دیم منتشر شد که از نتایج طرح «جهش تولید دیمزارها» است. در همین رابطه، برنامه تلویزیونی پایش شب گذشته با علیرضا مهاجر، معاون زراعت وزارت جهاد کشاورزی و عظیم رجایی، مشاور رئیس ستاد اجرایی فرمان امام(ره) گفت‌وگو کرد.
مهاجر در این برنامه اطلاع داد که سطح زیر کشت دیم از ۶۷۰هزار هکتار در سال ۱۳۹۹ به بیش از ۵میلیون و ۲۰۰هزار هکتار در سال گذشته رسیده است و هدف ستاد «جهش تولید دیمزارها» ۶میلیون هکتار در سال جدید زراعی است. رجایی هم به این موضوع اشاره کرد که تمرکز برای پنج سال آینده بر اصلاح‌نژاد بذر و بهبود بهره‌وری در اراضی شیب‌دار است.
افزایش سطح زیر کشت دیم
مهاجر در ابتدای برنامه درباره اجرای طرح «جهش تولید دیمزارها» و خودکفایی در گندم توضیح داد: «ایران در کمربند خشک جهانی قرار دارد؛ به همین دلیل مصرف آب در کشور اهمیت زیادی دارد. بسیاری از دشت‌ها با برداشت منفی آب مواجه هستند. به همین دلیل، طرح «جهش تولید دیمزارها» از پنج سال پیش با مشارکت وزارت جهاد کشاورزی و ستاد اجرایی فرمان امام (ره) آغاز شد و بنا به فرمایش مقام معظم رهبری، برای پنج سال آینده نیز تمدید شد. در سال گذشته ۵۱۰هزار کشاورز و ۶هزار کارشناس نظام‌مهندسی و جهاد کشاورزی در این طرح شرکت کردند.»
چرا کشت دیم اهمیت دارد؟
معاون زراعت جهاد کشاورزی افزود: «کشاورزان دیم‌کار، کشاورزان کم‌برخوردار هستند و از فناوری‌های جدید هم استفاده نمی‌کردند. اصولا هم به دیمزارها توجهی نمی‌شد. مهندسین جهاد کشاورزی با کمک ستاد اجرایی فرمان امام (ره)، آموزش‌های لازم را به کشاورزان دربارۀ استفاده از فناوری بذرها و مبارزه با آفات و بیماری‌ها دادند. همچنین ۶هزار دستگاه و تجهیزات در اختیار کشاورزان قرار گرفت. بانک ملی و بانک رسالت هم در این طرح مشارکت کردند و تسهیلات با سود ۴درصد به آن‌ها پرداخت شد. با انجام این فرایندها، سطح زیر کشت از ۶۷۰هزار هکتار در سال ۱۳۹۹ به ۵میلیون و ۲۲۰۰هزار هکتار رسید. هدف نهایی این است که تمام ۸میلیون هکتار زمین دیم به زیر کشت درآید و برنامۀ سال جاری، ۶میلیون هکتار زمین زیر کشت دیم است.»
او درخصوص چالش‌های این طرح توضیح داد: «یکی از چالش‌ها، دیرپذیر بودن کشاورزان بود. آن‌ها باید متقاعد می‌شدند از خدماتی که ارائه میشود، استفاده کنند. چالش دیگر، آمادگی نداشتن بانک ملی برای همراهی و قوانین بانکی بود. مشکل فعلی هم قوانین است که هرسال تغییر می‌کند و تبصره‌ها بین بانک‌ها جابه‌جا میشود و تا بانک جدید بخواهد با فضای طرح آشنا شود، زمان می‌برد. گران شدن تجهیزات هم یکی دیگر از چالش‌ها است.»
ضمانت فروش محصولات در طرح جهش تولید دیمزارها
در بخش دیگری از برنامه، پایش گفت‌وگویی تلفنی با عظیم رجایی، مشاور رئیس ستاد اجرایی فرمان امام(ره) داشت. وی در خصوص علت موفقیت این طرح گفت: «همراهی دو نهاد و مشارکت کشاورزان دیم‌کار، عامل اصلی موفقیت این طرح بود. در این طرح تلاش شد کشاورزان با فناوری بذر و تولید آشنا شوند و از کودهای شیمیایی استفاده کنند؛ چراکه تا پیش از این، از کود استفاده نمی‌کردند. در کنار این موارد، ستاد، محصولات را بیمه و فروش آن‌ها را تضمین کرد. طرح جهش تولید دیمزارها دو دستاورد مهم داشت. نخست، خودکفایی در تولید گندم است و دوم، امید به آینده و بهبود اوضاع اقتصادی کشاورزان است. برای پنج‌سالۀ دوم هم تمرکز بر فناوری اصلاح‌نژاد بذر و فناوری تولید است تا در اراضی شیب‌دار و کوهپایه‌ای وضعیت بهره‌وری افزایش یابد.»
