به گزارش ایران اکونومیست، بیست و یکمین نشست تبیین برنامه هفتم پیشرفت با محوریت ظرفیت‌های برنامه هفتم برای گسترش عدالت با حضور بابک نگاهداری، رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس، اسماعیل گرجی پور، معاون رفاه و امور اقتصادی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، محمدتقی نظریان مفید، مدیر گروه و پیشرفت مرکز پژوهش‌های مجلس و سیدهادی موسوی نیک، عضو هیئت علمی این مرکز و جمعی از مسئولان و کارشناسان دستگاه‌های مختلف برگزار شد.
باید در کشور کارگزار عدالت تربیت کنیم
نگاهداری در این نشست با اشاره به اهمیت بحث عدالت و تأکیدات رهبر انقلاب در این مورد، اظهار کرد: در طول سال‌های گذشته اقدامات مختلفی در این زمینه انجام شده و در سیاست‌های مختلف مثل سیاست‌های تأمین اجتماعی به عدالت اشاره شده است، اما وضعیت عدالت به‌دلیل برخی شرایط همچون نامناسب بودن شاخص‌های اقتصاد کلان کشور، نامطلوب ارزیابی می‌شود.
وی افزود: تبعیض و عدم عدالت منجر به شکاف‌های اجتماعی در جامعه می‌شود و این شکاف‌ها هم به مسیر پیشرفت کشور آسیب می‌زند؛ چرا که معتقد هستم پیشرفت بدون عدالت نمی‌تواند پایدار باشد.
رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس ادامه‌داد: ما در مرکز پژوهش‌های مجلس به‌صورت جدی دغدغه عدالت را داریم و در این زمینه اقدامات مختلفی را پیگیری کردیم. یکی از این اقدامات راه اندازی ستاد مبارزه با فقر، فساد و تبعیض است.
وی افزود: ۵۵ بسته پیشنهادی عملیاتی را در قالب هزار صفحه تهیه کردیم که به بسترهای ایجاد فساد، تبعیض و فقر و راهکارهای برون رفت از آن اشاره شده است. در این بسته‌های پیشنهادی، تلاش کرده‌ایم تا قوانین ناظر به این حوزه‌ها را اصلاح کنیم تا بسترهای ایجاد فقر و فساد از بین برود.
نگاهداری در توضیح اقدامات این مرکز در حوزه عدالت ادامه داد: دفتر بخش عمومی مرکز پژوهش‌های مجلس هم رصدخانه فقر را راه‌اندای کرده و به‌صورت مرتب وضعیت فقر در کشور را رصد می‌کند.
رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس تصریح‌کرد: راه‌اندازی گروه عدالت و پیشرفت هم یکی دیگر از اقدامات مرکز پژوهش‌های مجلس است که این گروه برای ارزیابی طرح‌ها و لوایح متناسب با عدالت چک لیستی را با شاخص‌های مشخص تهیه کردیم و تحویل معاونت قوانین مجلس دادیم و برخی طرح‌ها و لوایح هم براساس این چک لیست ارزیابی شدند.
وی با بیان اینکه در دو حوزه قانون‌گذاری و نظارت برای اجرای قوانین به‌دنبال تحقق عدالت هستیم، گفت: در مدرسه حکمرانی شهید مدرس هم دوره عدالت پژوهشی را برگزار کردیم تا کارگزاران عدالت را تربیت کنیم.
رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس بیان کرد: راه‌های نرفته در حوزه عدالت در کشور بسیار زیاد است و نظام علمی کشور باید برای تربیت کارگزاران عدالت و بسط نظریه عدالت فعال شوند.
وی ادامه داد: چرا نباید در رشته‌های مرتبط با عرصه عمومی و نظام حکمرانی دو واحد عدالت تدریس شود تا فارغ‌التحصیلان با کلیت مسئله عدالت آشنا شوند.
نگاهداری اعلام‌کرد: مرکز پژوهش‌های مجلس آماده امضای تفاهم نامه با مراکز دولتی برای پیگیری و کمک به پیوست نگاری عدالت در کشور است تا بتوانیم در زمینه اجرای قوانینی که توجه خوبی به بحث عدالت کردند مثل قانون برنامه هفتم موفق عمل کنیم چرا که در مرکز پژوهش‌های مجلس کمک کردن به هر سه قوه را وظیفه خود می‌دانیم.
عدم تحقق برنامه‌های عدالت‌محور به‌دلیل آشفتگی گفتمانی است
اسماعیل گرجی‌پور، معاون رفاه و امور اقتصادی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی نیز در این نشست با طرح این سؤال که چرا برنامه‌های توسعه‌ای در کشور با درصد مطلوبی نرسیده، بیان کرد: به نظر من دلیل این امر آشفتگی گفتمانی و نظری در برنامه‌ها است. به این معنا که اجزای مختلف یک برنامه از لحاظ نظری یکدیگر را خنثی می‌کنند.
وی افزود: این درهم ریختگی هم در سطح سیاستگذاری و هم در سطح اجرا وجود دارد. دلیل آن هم این است که ما در کشور هنوز در حوزه عدالت به یک گفتمان و نظریه منسجم دست پیدا نکردیم.
گرجی‌پور ادامه‌داد: مسائلی مانند رابطه پیشرفت اقتصادی و عدالت و اینکه کدام بر آن دیگری مقدم است نیازمند بحث و گفت‌وگو است و در نظریات مختلف توسعه هم مطالب گوناگونی در این زمینه نوشته شده و اختلاف‌نظر وجود دارد.
معاون رفاه و امور اقتصادی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، در جمع‌بندی مباحث خود تأکید کرد: اگر پیشرفت اقتصادی را یک مفهوم کمی بدانیم می‌توانیم از عدالت به‌عنوان یک مفهوم کیفی در حوزه توسعه اقتصادی نام ببریم که آن اثر بخشی و توانمندسازی افراد را نشان‌می‌دهد.
عدالت صرفاً اقتصادی نیست
در ادامه این نشست، محمدتقی نظریان مفید، مدیر گروه عدالت و پیشرفت دفتر مطالعات حکمرانی مرکز پژوهش‌های مجلس نیز با بیان اینکه پرونده تقنین برنامه هفتم هنوز بسته نشده است، گفت: یکی از عواملی که باعث شده ما در عدالت دچار عقب ماندگی شویم، قرائت‌های اقتصادی از عدالت بوده است.
وی توضیح داد: تقریباً تمام بندهایی که در برنامه هفتم درباره عدالت آمده، اقتصادمحور است درحالی‌که موضوع عدالت، به‌شدت عام بوده و همه حوزه‌های سیاستی را شامل می‌شود. به همین دلیل است که ما نسبت به عدالت دچار واگرایی شده‌ایم.
نظریان مفید گفت: هر پیشنهاد سیاستی که درباره عدالت مطرح می‌شود، باید با محوریت عدالت در ثروت، قدرت، فرصت‌ها، شأن و کرامت اجتماعی، دانش، اطلاعات و سلامتی باشد تا همه ابعاد عدالت اجتماعی را در برگیرد.
وی با بیان اینکه تبعیض در جامعه امری اجتناب‌ناپذیر و در برخی مواقع عین عدالت است، گفت: تبعیض‌های برابر پایه یا تبعیض‌های جبرانی و... از جمله تبعیض‌هایی است که در جامعه لازم است، اما آنچه باید رفع شود، تبعیض ناروا است.
