به گزارش ایران اکونومیست، نمایش «با خشم به گذشته نگاه کن» نوشته محمد زارعی و کار فضلاله عمرانی این روزها آخرین مراحل تمرین و آمادهسازی خود را برای اجرای عمومی سپری میکند.
مازیار سیدی که اخیرا اجرای نمایش «سیمبلین» را به پایان رسانده، به عنوان دراماتورژ ، مشاور کارگردان و بازیگر با اجرای این اثر نمایشی همکاری دارد.
تهیهکنندگی این نمایش بر عهده سعید روستایی و مجری طرح آن امیرسپهر تقیلو است.
به بهانه اجرای این اثر نمایشی با مازیار سیدی و فضل اله عمرانی گفتوگو کردهایم.
سیدی در ابتدای سخنان خود، درباره حضور و پیوستنش بهعنوان دراماتورژ در این اثر نمایشی گفت: اساسا این پرسش در کمپانیهای تئاتر همهجای دنیا بالعکس اتفاق میافتد، این دراماتورژ نیست که به یک تجربه نمایشی میپیوندد، بلکه دراماتورژ با توجه به شرایط و فاکتورهایی از زمانه و جغرافیای زیستیاش یک نمایشنامه را پیشنهاد میدهد و آن را در برنامهی اجرایی کمپانی قرار میدهد.
او ادامه داد: اینجا هم نه به آن شکل کمپانیهای تئاتری بزرگ، اما در اشل کوچکتر، من بهعنوان دراماتورژ براساس شرایط موجود و رابطهاش با آنچه در ذهن کارگردان بود این نمایشنامه را به او پیشنهاد کردم.
سیدی در ادامه از تعاملش با نویسنده اثر توضیح داد: ما موضوع مدنظر را براساس صحبتها در این نمایشنامه پیدا کردیم، اما فرم این محتوا یا بهتر بگویم فرم این نمایشنامه نیاز به بازنویسی داشت، پس من از محمد زارعی دعوت کردم، برای بازنویسی اثر به ما ملحق شود، و خودم را بین نویسندهی اثر بازنویسی شده و کارگردان قراردادم. همچنین ترجیح به این دادم، مرجع اصلی را البته با نگاهی به نمایشنامهی انگلیسی، ترجمهای جدید از این متن قرار بدهم که توسط سام دولتی و سارا صابری چند سال پیش انجامشده بود. که اجرایی هم از این ترجمهها وجود ندارد. اما از ترجمهی قدیمی این اثر درگذشته اجرایی وجود داشته است.
این بازیگر و کارگردان تئاتر با اشاره به ویژگیهای متن این نمایش افزود: مسئله متن حول مسائل زناشویی یک زن و شوهر جوان از دو طبقه اجتماعی مختلف میچرخد که این دستمایهای بود برای کار. نمایشنامه متعلق به دههی ۶۰ انگلیس است و تمامی مناسبات و چارچوبها و حتی فرم دیالوگنویسی نمایشنامه متعلق به همان دوران بود. اما جملهای از جان آزبورن در توضیحات صحنهی شروع نمایشنامه شد نقطهای برای شروع دراماتورژی و بازنویسی متن. و آن جمله این بود، در زمان اجرا شود. پس ما باید تصمیم گرفتیم متن و تمام تعلقاتش را به زمان حال منتقل کنیم. و این نیاز به تغییرات عدیده داشت. چه در فرم چه در محتوا.
سیدی درباره ضرورت اجرای این نمایشی در این بازه زمانی گفت: مشخصا در دنیا مسائل اجتماعی- سیاسی و نتیجتا تأثیراتش بر روی اقتصاد و فرهنگ، چه در سطح جهانی و چه در سطح یک جغرافیای کوچک میتواند روابط عاطفی را متأثر کند. میتواند درگذشته آدمی تأثیر بگذارد و نتایج روحی و روانیای تا آینده انسان کشیده شود و این تأثرات بعد از ایجاد رابطه از سطح فردی به سطح خانواده و از یک نفر به افراد مقابل و حتی منتقل میشود و حتی گریبانگیر بچهها و آیندگان آن افراد هم میشود. در واقع انگار گذشته را به آینده میدوزد و مثل آنچه در یک کارخانه صنعتی اتفاق میافتد، پسماندش دوباره به خود جامعه برمیگردد و از سطح خُرد، سطح کلان را نیز متأثر میکند و این چرخه پیوسته بحرانیتر و بحرانیتر ادامه پیدا میکند.
این کارگردان تئاتر با اشاره به سبک اجرایی این اثر نمایشی گفت: این نمایشنامه از جمله نمایشنامههایی است که در مکتب kitchen Sink Realism یا kitchen Sink Drama که مکتب ظرفشویی ترجمهاش کردهاند، قرار دارد که یک مکتب رئالیستی انگلیسی است و اواخر دهه پنجاه و دهه شصت در انگلستان در گونههای مختلف هنر از نقاشی و ادبیات تا هنرهای نمایشی و سینما را دربر میگیرد.
سیدی ادامه داد: اساسا این مکتب یک نگاه انتقادی تندوتیز به مسائل اجتماعی دارد و با نشان دادت لحظات کراهتآمیز و رقتبار زندگی روزمره بهنقد مسائل اجتماعی میپردازد. اغلب کارکتری در این مکتب وجود دارد به نام مرد عصبانی، که ابزار مؤثری برای نقد تندوتیز این مکتب است. نمونه دیگری که از این مکتب در ایران اجرا شد، نمایشنامه «آشپزخانه» آرنولد وسکرز بود که محمدحسن معجونی آن را کارکرد که از قضا خود من هم در آن نقش همان مرد عصبانی را بازی میکردم. اما نکته جالب این نمایشنامه برای بازی کردن این بود که ما تصمیم گرفتیم که با تبعیت از آزبورن همه چیز را به «زمان حال» منتقل کنیم، حتی همین مرد عصبانی یا کارکتر استوک این مکتب را که نتیجهاش برای من جالب بود، مرد عصبانی اما نه با تعریفی که در دههی شصت از عصبانیت میکردند.
در ادامه فضل اله عمرانی، کارگردان این نمایش درباره اجرای این اثر گفت: امروز در تئاتر ما تقریبا نمایشنامههایی که روی صحنه هستند از لحاظ ساختار فرم و محتوا و قصه شباهتهای زیادی به هم دارند و من همیشه به دنبال ایجاد دنیایی متفاوت برای مخاطب هستم که بعد از خواندن نمایشنامههای مختلف از دورههای مختلف نمایشنامهنویسی تصمیم گرفتم این نمایشنامه که در دوران خاصی از قرن بیستم با فضایی کاملاً متفاوت رئالیستی نمایشی هست را انتخاب کنم و روی صحنه بیاوریم.
او درباره تولید نمایش «باخشم به گذشته نگاه کن» توضیح داد: روند تولید بسیار پیچیده رو به انجام است، بخصوص در بهروز کردن نمایشنامه با زیست امروز جامعه که پیچیدگیهای خاص خودش را داشت و بعد از روزها و شاید ماهها با همراهی محمد زارعی بهعنوان نویسنده و مازیار سیدی که مشاور و دراماتورژ این اثر هستند، به نتیجههای خوب اجرایی رسیدیم.
عمرانی در ادامه با اشاره به گروه بازیگران نمایشش افزود: در انتخاب بازیگران سعی کردیم دقت لازم را برای آنچه مورد نیاز نمایشنامه و اثر است داشته باشیم که خوشبختانه به این گروه رسیدیم.
به گزارش ایران اکونومیست، این نمایشنامه براساس متن «باخشم به گذشته بنگر» نوشته جان آزبرن با ترجمه سارا صابری و سام دولتی آماده اجرا شده و مازیار سیدی، خسرو پسیانی، مرجان اتفاقیان و ... بازیگران آن هستند.
طراح صحنه: امیرحسین قدسی، طراح لباس: شیدا زواری، طراح نور: علی کوزهگر، طراح صدا: کاوه عابدین، طراح گرافیک: مریم برادران، مدیر پروژه: حمید شعرانی، دستیار اول کارگردان و برنامهریز: یزدان گرمآبی، دستیار کارگردان: محمد سجاد بنی کریم، منشی صحنه: آناهیتا ایزدی، مدیر صحنه: احسان صفرزاده، مدیر روابط عمومی و تبلیغات: نوید آغاز، عکاس: کیارش مسیبی، ساخت تیزر: امیرحسین منصوری و مشاور رسانهای: علی کیهانی عوامل این اثر نمایشی هستند.
«باخشم به گذشته نگاه کن» در روزهای پایانی آبان ۱۴۰۳ روی صحنه میرود که طبق برنامهریزیهای انجامشده پیشفروش بلیتهای این اثر نمایشی در هفته دوم آبان ماه آغاز خواهد شد.
