ايران اكونوميست- بازپرس جنایی پشت میز کارش نشسته و سرگرم رسیدگی به پرونده‌هایی بود که آن روز صبح از اداره آگاهی و کلانتری‌ها برایش آورده بودند. دقایقی بعد چند ضربه به در خورد و دختر جوان مشکی پوشی در آستانه در ظاهر شد. با مشاهده بازپرس سلام کرد و اجازه ورود خواست. با غم عجیبی بر صورتش، تکیده و رنگ پریده روی صندلی که نشست، چشمانش را به زمین دوخت و خیره ماند. پس از چند لحظه سکوتش را شکست و گفت: ببخشید آقای قاضی، من نسرین هستم. می‌توانم علت احضارم به دادسرا را بدانم ؟
دختر جوان که گویی با شنیدن این حرف جا خورده بود در حالی که سعی داشت خود را آرام نشان دهد، گفت: این غیرممکن است، مادر من فلج بود و نمی توانست از جایش تکان بخورد. داروهایش را خودم همیشه سروقت و به مقدار لازم به او می دادم و بجز من هم کسی در خانه نبود. هیچ کسی هم به خانه ما رفت و آمد ندارد، اشتباه شده است. اما بازپرس حرف دختر را قطع کرد و گفت: به همین دلیل هم من شما را تنها متهم به قتل پرونده می دانم.
حالادیگر لرزش دستان نسرین و چهره رنگ پریده اش بخوبی نمایان شده بود.
«حدود یک ماه از مرگ یا بهتر است بگویم از قتل مادر هفتاد ساله تان ـ صفیه ـ می گذرد. من از همان لحظات اول به این ماجرا مشکوک بودم، به همین دلیل نیز دستور تحقیقات ویژه جنایی را صادر کردم که خوشبختانه خیلی زود به نتایج مهمی رسیدیم که نشان می داد فرضیه هایم درباره وقوع قتل بی مورد نبوده است. امروز هم نظر کارشناسان پزشکی قانونی، قتل مادرتان را تائید کرد. پس بهتر است هرچه زودتر واقعیت را بگویید و خودتان را از عذاب وجدان راحت کنید.» اما نسرین همچنان منکر اطلاع از ماجرای قتل بود و خود را بی گناه نشان می داد. بازپرس نیز دستور بازداشت او را صادر و دختر جوان را در اختیار کارآگاهان پلیس جنایی قرار داد. به این ترتیب دستبند آهنی به دستان دختر جوان گره خورد و او همراه ماموری راهی بازداشتگاه شد.
یک هفته بعد و در حالی که نسرین همچنان سکوت کرده و حاضر به بیان حقیقت نبود راهی دادسرای جنایی شد. از شدت ضعف و بی حالی توان نشستن نداشت. چهره اش زرد و چشمانش کم نور شده بود. بازپرس بار دیگر و در ادامه صحبت های قبلی اش به نسرین گفت: در حال حاضر به اندازه کافی مدارک و دلایل مستند در پرونده علیه تو وجود دارد. ما مطمئن هستیم تو قاتل مادرت هستی، اما بهتر است اعتراف کنی تا حداقل راهی برای کمک به خودت بگذاری. برادرت گفته اگر تو قاتل مادرت باشی هیچ شکایتی ندارد، چون می داند چقدر برای او زحمت کشیده ای. دقایقی بعد در حالی که انگار حرف های روانکاوانه قاضی پرونده مؤثر واقع شده باشد، نسرین با چشمانی اشکبار، آرام آرام لب به اعتراف گشود و در میان هق هق گریه اش بریده بریده گفت: من اشتباه کردم. حالاهم پشیمانم، اما قسم می خورم مادرم را دوست داشتم. نمی دانم چرا روح شیطان در من حلول کرد و مادر عزیزتر از جانم را قربانی دنیا خواهی خودم کردم ...
بازپرس، برگه بازجویی و یک خودکار روی میز گذاشت و به او گفت تمام ماجرا را از اول تا آخر بنویس. اما نسرین گفت: نمی توانم بنویسم. ذهنم خیلی آشفته است، ترجیح می دهم حرف بزنم شاید کمی هم سبک تر شوم.
«۱۲ سال قبل، دانشجو بودم که پدرم و مادرم هنگام بازگشت از مسافرت، در جاده تصادف کردند. در آن حادثه شوم پدرم در دم جان باخت، اما مادرم زنده ماند، ولی چه زنده ماندنی. فقط خدا می داند چه روزهای سخت و طاقت فرسایی بود. من و برادرم شب و روز نداشتیم. بعد از چند عمل جراحی دکترها گفتند مادرمان برای همیشه فلج شده است.
از یک طرف خوشحال بودیم که مادرمان زنده مانده اما از سوی دیگر فلج شدن او و مخارج سنگین درمان و عمل جراحی اش زندگی ما را هم فلج کرده بود. با این حال من و برادرم که چهار سال از من بزرگ تر است، شدیم پرستار مادرمان. البته بیشتر مسئولیت ها به عهده من بود. به همین خاطر قید ادامه تحصیل و کار را زدم و به مراقبت از مادرم پرداختم.
برادرم کار می کرد و با حقوق ناچیزی هم که از اداره پدرمان می گرفتیم، امور زندگی را می گذراندیم. چند سالی گذشت تا این که برادرم تصمیم به ازدواج گرفت. می دانستم با جدایی او، مسئولیت من سنگین تر از قبل خواهد شد. با این حال به او حرفی نزدم، زیرا نمی خواستم او نیز مثل من گرفتار شود. با خودم گفتم من که خانه نشین و گرفتار شده ام، حداقل کاری کنم که برادرم خوشبخت شود. مادرم نیز به آرزویش می رسید و پسرش را در لباس دامادی می دید.
اوایل برادرم به طور معمول هر روز به من و مادر سر می زد و مایحتاج ما را فراهم می کرد. اما وقتی همسرش باردار شد، به بهانه این که نمی تواند او را تنها بگذارد، رفت و آمدش را کمتر کرد. این اواخر نیز ماهی یکی دو بار به دیدار ما می آمدند. با تولد فرزندش، کمک های مالی اش هم قطع شد. البته حق داشت، زیرا حقوقش آن قدر نبود که بتواند خرج و مخارج دو خانواده را تامین کند. چند سالی به همین شکل گذشت. بیماری مادرم نیز روز به روز وخیم تر می شد و اخلاقش هم تندتر. من نیز هر روز پیرتر و شکسته تر از روز قبل. با همه این سختی ها، همیشه به خودم امیدواری می دادم که بالاخره یک روز مشکلات تمام می شود و من هم مانند تمام دخترهای جوان که آرزوی خوشبختی دارند، به آنچه دلم می خواهد، می رسم. همیشه می گفتم خداوند مرا می بیند و زحماتی را که برای مادرم می کشم، بی پاسخ نخواهد گذاشت. 11 سال از روزی که مادرم زمینگیر شده بود، می گذشت تا این که در اوج افسردگی و خستگی، نور امیدی در زندگی ام تابید. البته شاید هم این تصور اشتباه من بود که آشنایی با اسماعیل را روزنه امید و روشنایی می دانستم. حالا که خوب فکر می کنم، می بینم آشنایی با او، سرآغاز بدبختی و تباهی ام بود. درحالی که همه چیز درباره شرایط زندگی خودم و مادرم را به اسماعیل گفته بودم و او هم پذیرفته بود که مادرم با ما زندگی کند، یک روز که او را به خانه بردم تا با مادرم آشنا شود او پس از دیدن مادر زمینگیرم به یکباره تغییر عقیده داد و گفت حاضر نیست در کنار مادرم زندگی کند، بعد هم از خانه ما رفت. من که بشدت عاشق و دلباخته اش شده بودم بارها با او تماس گرفتم اما جوابم را نمی داد. تا این که یک روز وقتی او را دیدم و از زبانش شنیدم که می گفت یا من یا مادرت! احساس کردم دنیا روی سرم خراب شده است. فکر و خیال های بیهوده یک لحظه هم رهایم نمی کرد. سرانجام پس از طرح موضوع ازدواجم از برادرم خواستم برای مدتی مسئولیت نگهداری از مادر را به عهده بگیرد تا من بعد از ازدواج شوهرم را راضی به نگهداری از مادر کنم. اما برادرم با صراحت گفت: همسرم با دو بچه کوچک نمی تواند از مادرمان نگهداری کند با شنیدن این حرف از خودم پرسیدم وقتی برادرم این طور از زیربار مسئولیت شانه خالی می کند من از یک مرد غریبه چه انتظاری باید داشته باشم....
هفته ها می گذشت و من از دوری اسماعیل بی تاب بودم. دیگر تحمل مشکلات را نداشتم، به همین خاطر تصمیم به خودکشی گرفتم. می خواستم خودم و مادر را از این وضع خلاص کنم. اما وقتی می خواستم آبمیوه را بنوشم، پشیمان شدم. با خود گفتم من که از این زندگی و زیبایی هایش هیچ بهره ای نبرده ام، پس چرا باید فرصت زندگی را از خودم بگیرم. به همین خاطر فقط آبمیوه را به مادرم دادم و از خانه بیرون رفتم. نزدیک ظهر به خانه برگشتم و دیدم مادرم دیگر نفس نمی کشد. بلافاصله به اورژانس تلفن کردم اما...
نسرین اشک می ریخت و خودش را نفرین می کرد. می گفت هرگز فکرش را هم نمی کردم به این راحتی دستانم به خون مادرم آلوده شود. او مادر بود و خداوند خیلی زود رسوایم کرد.
نگاه کارشناس
سایه سنگین عذاب وجدان
فریبا همتی / روان شناس: برخی افراد وقتی با فشارهای روحی و روانی ناشی از مشکلات زندگی روزمره روبه رو می شوند به دلیل نداشتن اعتقادات دینی و پایبندی به اخلاقیات دچار بحران جدی شده و مرتکب اشتباهات جبران ناپذیری می شوند. در این مواقع رفتار اطرافیان و نزدیکان و کمک های آنها می تواند در پیشگیری از این بحران ها موثر باشد اما متاسفانه در این پرونده ما می بینیم که دختر جوان در برهه ای از زمان با چشم پوشی از آینده و تحصیل و لذت دنیایی فقط به پرستاری از مادر می پردازد اما با گذشت زمان وقتی بی توجهی های برادر را می بیند و سپس با مردی آشنا می شود که او را به آینده امیدوار می کند و وعده ازدواج می دهد در این میان وجود مادر را که روزی او را عزیزتر از جانش می دانست مانعی در برابر رسیدن به خواسته های خود می بیند و تصمیم می گیرد او را از سر راه بردارد.
شاید اگر در این راه سخت نسرین برادر یا همسر آینده خود را کمی همراه تر می دید یا شاید اگر کمی دیدگاهش نسبت به زندگی و معنویات آن وسیع تر یا امیدش به خداوند بیشتر بود دست به این کار نمی زد. نسرین حتی اگر از سوی قانون نیز محاکمه نمی شد و به آرزویش که ازدواج با اسماعیل بود می رسید، عذاب وجدان او را رها نمی کرد و سایه سیاه این اشتباه همیشه بر زندگی اش سنگینی می کرد.
