بر اساس آماری که روی سایت رسمی انجمن خودروسازان قرار گرفته، سه خودروساز بزرگ کشور در چهار ماه امسال 277 هزار و 49 دستگاه انواع محصولات سواری را به تولید رسانده‌اند و این آمار کاهش 7/37 درصدی آنها را نسبت به مدت مشابه سال گذشته در پی داشته است.
در این بین، ایران خودرو 4/29 درصد کاهش تولید داشته و سایپا و پارس خودرو نیز به ترتیب 3/48 و 4/39 درصد افت تیراژ را تجربه کرده‌اند. با این اوصاف باید قبول کرد که خودروسازی ایران هنوز هم با مشکلات تولید دست و پنجه نرم می‌کند و حداقل تا پایان تیر ماه نتوانسته به دوران اوج خود بازگردد. هرچند برخی کارشناسان معتقدند تشدید محدودیت‌های بین‌المللی علیه ایران و به خصوص قطع ارتباط پژو با خودروسازی کشور سبب شده چنین وضعی گریبان خودروسازان داخلی را بگیرد، اما مسوولان ایران خودرو و سایپا اصرار دارند که مشکلات مالی و کمبود تسهیلات بانکی دلایل اصلی افت تیراژ به شمار می‌روند. در این بین البته برخی نیز بر این باورند که خودروسازان خود خواسته تولید را پایین آورده‌اند. البته هیچ منبع رسمی این موضوع را تایید نکرده و فعالان صنعت خودرو نیز به هیچ وجه زیر بار پذیرش اتهام کم کاری نمی‌روند.
آنها حتی در به در به دنبال گرفتن تسهیلات مالی می‌گردند و هم اکنون نیز چشم امید به بانک‌ها دوخته‌اند تا بتوانند دو هزار میلیارد تومان وام از آنها بگیرند و به زخم‌هایشان بزنند. این وام را کارگروه حمایت از تولید به تصویب رسانده و بانک مرکزی نیز آن را ابلاغ کرده است و بناست تا پایان مرداد ماه به خودروسازان پرداخت شود.
آن طور که فعالان صنعت خودرو می‌گویند، اهمیت وام دو هزار میلیاردی به حدی است که اگر در پرداخت آن تعلل شود، امکان دارد صنعت خودرو زمین بخورد و همین توان تولید فعلی خود را نیز از دست بدهد.
هر چه هست صنعت خودرو ایران این روزها روزگار خوشی ندارد و تیراژ آن که زمانی تنها مزیت و برتری‌اش به حساب می‌آمد، حالا به نقطه ضعف این صنعت تبدیل شده است. بنابر آمار تولید چهار ماه نخست امسال، بیشتر خودروهای داخلی از جمله پژو 206 و سمند و پراید و ماکسیما با کاهش تیراژ روبه‌رو شده‌اند، کاهشی که خودروسازان دلیل آن را کمبود قطعات ناشی از مشکلات مالی می‌دانند. گفته می‌شود چون قطعه‌سازان با مشکلات مالی دست و پنجه نرم می‌کنند، نمی‌توانند قطعات مورد نیاز خودروسازان را به دست آنها برسانند و از همین رو حتی خودروهای با درصد داخلی‌سازی بالا نیز کاهش تیراژ را تجربه کرده‌اند.
افت تولید خانواده پژو
اما سری به آمار بزنیم و ببینیم خودروهای داخلی چه کارنامه تولیدی را در چهار ماه نخست امسال از خود به جا گذاشته‌اند.
ابتدا از ایران خودرو شروع می‌کنیم و پژوهایش که این روزها در بازار جولان می‌دهند و کسی جلودار افزایش قیمت آنها نیست. طبق آمار اعلامی، در چهار ماه نخست امسال باز هم محصولات پژویی ایران خودرو با کاهش تولید روبه‌رو شده‌اند تا نشان داده شود اوضاع تولیدشان کماکان بر وفق مراد نیست. بر این اساس، پژو 206 که سال گذشته توانست 405 را جا بگذارد و به محصول اول ایران خودرو تبدیل شود، افتی 1/61 درصدی را در چهار ماه امسال و نسبت به مدت مشابه سال گذشته تجربه کرده است. با این حساب مشخص می‌شود که چرا قیمت برخي از انواع این خودرو هم اکنون به 30 میلیون تومان نیز رسيده است.
کاهش تولید پژو 206 در شرایطی است که گفته می‌شود ایران خودرو قصد دارد رانا را به عنوان دومین محصول ملی خود جایگزین آن کند. به هرحال هر چه باشد رانا داخلی‌تر از پژو 206 به حساب می‌آید و برای تجاری‌سازی هم نیازی به برند پژو ندارد، بنابراین ایران خودرو می خواهد توان تولیدش را روی این محصول که اتفاقا استقبال خوبی از آن به عمل آمده، بگذارد.
ایران خودروییها حتی بخشی از خط تولید پژو 206 را به رانا اختصاص داده‌اند و این نشان می‌دهد که آنها با ظرفیتی خالی در خط 206 روبه‌رو شده و آن را با رانا پر کرده‌اند.
آنها البته دنا را هم تدارک دیده‌اند و این محصول نیز اواخر امسال به تولید خواهد رسید. با این حال قطعا طول می‌کشد تا ایران خودرو بتواند کاملا از زیر سایه پژو بیرون بیاید و مستقل شود، زیرا تجربه نشان داده تجاری‌سازی و تولید انبوه خودروهای جدید در ایران زمان زیادی می‌برد. همین رانا که ایران خودرو نزدیک به 26 هزار دستگاه آن را پیش‌فروش کرده و باید طی شش ماه دوم امسال همه‌شان را تحویل مشتریان دهد، در چهار ماه امسال تنها 183 دستگاه تولید داشته است. رانا اگر همان طور که ایران خودرو وعده داده با قیمتی حول و حوش 16 میلیون تومان روانه بازار شود و تولید آن با سرعت بیشتری ادامه یابد، جانشین مناسبی برای 206 خواهد بود، هرچند ایران خودرو فعلا نمی‌خواهد رفتن 206 و جایگزینی رانا را رسما پذیرفته و اعلام کند.
در بین دیگر پژویی‌های ایران خودرو، پارس و 405 نیز با کاهش تولید در چهار ماه امسال روبه‌رو شده‌اند و این در حالی است که وابستگی آنها به قطعات خارجی در حد صفر به نظر می‌رسد. پارس که ظاهرا ایران خودرو قید تولید آن را در جاده مخصوص زده، طی چهار ماه امسال 1/15 درصد کاهش تیراژ را تجربه کرده است. این خودرو میهمان سایت‌های مازندران، فارس و خراسان ایران خودرو است و در چهار ماه امسال جور تولید آن را همین سایت‌های شهرستانی کشیده اند. پژو 405 نیز که روزگاری در ایران خودرو آقایی می‌کرد و حتی برخی نسبت به تیراژ بالای آن اعتراض داشتند، حالا با افت تولید روبه‌رو شده و ایران خودرو طی چهار ماه امسال 470 دستگاه کمتر از مدت مشابه سال گذشته، این محصول را به تولید رسانده است. پارس و 405 با وجود کاهش تولیدی که داشته‌اند، منصفانه‌تر در بازار عمل کرده و قیمت‌شان مانند 206 نجومی بالا نرفته است. این دو خودرو البته به دلیل قدیمی بودن و همچنین مصرف سوخت بالایی که دارند، به اندازه پژو 206 مشتری به خود نمی‌بینند و از همین رو به هم خوردن تعادل عرضه و تقاضای آنها، افزایش قیمت شدیدشان را در پی نداشته است. اما دیگر پژویی افت کرده ایران خودرو در چهار ماه امسال، 207 آی نام دارد که تیراژ آن به یک هزار و 800 دستگاه هم نمی‌رسد. این محصول که بیشتر قطعاتش به 206 شباهت دارد، در چهار ماه امسال تنها یک هزار و 798 دستگاه تیراژ داشته و در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته 1/57 درصد افت کرده است. 207 هم مانند 206 افزایش قیمت شدیدی را در بازار تجربه کرده و هم اکنون قیمتی بالای 30 میلیون تومان دارد.
ایران خودرو علاوه بر اینکه در تولید محصولات پژویی خود افت داشته، با کاهش تیراژ سمند و سوزوکی گرند ویتارا نیز روبه‌رو شده است. سمند هرچند علاوه بر جاده مخصوص در سایت مازندران ایران خودرو نیز به تولید می‌رسد، اما این سایت در چهار ماه نخست امسال حتی یک دستگاه نیز از این خودرو را به تولید نرسانده است.
طبق آمار، تولید سمند در مقایسه با چهار ماه سال گذشته افتی 17 درصدی را به خود می‌بیند و این در حالی است که گفته می‌شود «سمند» داخلی‌سازی در حد 100 درصد دارد. از سمند که بگذریم، ایران خودروییها در چهار ماه نخست امسال باز هم با افت تیراژ سوزوکی گرند ویتارا مواجه شده‌اند. این ژاپنی شاسی‌بلند که پا به پای گرانی در بازار خودرو پیش آمده و هم اکنون قیمتی کاذب دارد، تیراژی یک هزار و 146 دستگاهی را در چهار ماه ابتدایی امسال از خود به جا گذاشته و حدود 21 درصد افت کرده است.
پراید به نصف رسید
از ایران خودرو فاصله بگیریم و سه کیلومتر بالاتر به سایپا برویم، جایی که آنجا نیز افت تولید نصیب نارنجی‌های جاده مخصوص شده است. بنابر آمار، هر دو محصول سایپا یعنی پراید و تیبا افت تولید را در چهار ماه امسال تجربه کرده‌اند تا در مجموع افتی
3/48 درصدی دامان سایپایی‌ها را بگیرد. در این بین، تیراژ پراید تقریبا نصف شده و این در حالی است که به نظر نمی‌رسد پراید به قطعات خارجی نیازمند باشد. این خودرو با وجود افت حدودا 48 درصدی‌اش در چهار ماه نخست امسال، هنوز هم پرتیراژترین محصول خودروسازی ایران به شمار می‌رود.
در کنار پراید، تیبا نیز اوضاع مناسبی در تولید ندارد به نحوی که تیراژ آن افتی 5/52 درصدی را به خود می‌بیند. از این خودرو به عنوان اولین محصول ملی سایپا یاد می شود که قرار بود
حول و حوش 10 میلیون تومان قیمت داشته باشد، اما کاهش تیراژ و عدم تعادل عرضه و تقاضای آن در بازار، قیمتی نزدیک به 14 میلیون تومان را برای تیبا رقم زده است.
پارس خودرو، هم منفی هم مثبت
به کیلومتر 9 جاده مخصوص بیاییم و نگاهی به آمار تولید پارس خودرو بیندازیم، شرکتی که اگرچه در مجموع کاهش تیراژی 4/39 درصدی را طی چهار ماه ابتدایی امسال به خود می‌بیند، اما در عوض دو محصول آن رشد تولید را تجربه کرده‌اند.
مگان و نیسان تینا دو خودرویی هستند که در چهار ماه امسال با رشد تولید روبه‌رو شده‌اند و این در حالی است که قیمت شان در بازار رشدی میلیونی را تجربه کرده است. مگان با وجود آنکه 6/60 درصد افزایش تولید داشته، رشد قیمت را در بازار به خود می‌بیند و نیسان تینا نیز داستانی مشابه دارد. این موضوع احتمالا با تیراژ پایین آنها در ارتباط است.
رشد تولید مگان و تینا در حالی است که تندر-90 و ماکسیمای پارس خودرو با افت تیراژ روبه‌رو شده‌اند و نیسان قشقایی نیز اصلا تولیدی نداشته است.
در این بین، ماکسیما که زمزمه‌های رفتن آن از پارس خودرو به گوش می‌رسد، تنها 340 دستگاه در چهار ماه ابتدایی امسال تیراژ داشته و 5/59 درصد افت را به خود می‌بیند. تندر-90 نیز با تیراژ 16 هزار دستگاهی خود 9/8 درصد کاهش تولید را تجربه کرده و این در حالی است که ایران خودروییها 1/54 درصد در تولید تندر رشد کرده‌اند. در مجموع تندر-90 با افزایش تیراژ طی چهار ماه ابتدایی امسال روبه‌رو شده و تولید آن در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته 9/9 درصد افزایش داشته است.
