به گزارش خبرنگار مهر، هدررفت آب از طریق شبکه های فرسوده انتقال آب در حال حاضر یکی از مهم ترین موضوعات است که در حوزه آب کشور مطرح و به دلیل بروز خشکسالی های پی درپی سال های اخیر در کشور و کمبود آب، همچنین بروز کم آبی و احتمال بحران در برخی مخازن ذخیره آب از جمله زاینده رود و سد میناب، جلوگیری از ادامه هدررفت آب از طریق شبکه ها اهمیت دوچندانی یافته است.
به گفته مقامات وزارت نیرو، برای دستیابی به هدررفت منطقی آب از طریق خطوط انتقال و شبکه های کشور حداقل 5000 میلیارد تومان اعتبار لازم است که البته تاکنون چیزی بیش از 1000تا 1200 میلیارد تومان در این بخش هزینه شده است.
بالا بودن میزان هدرروی آبی که پس از تولید پرهزینه در زمان انتقال به مصرف کنندگان ایجاد می شود، از نگاه مسئولان وزارت نیرو از دو منظر قابل توجه است. اولا اینکه کل هدررفت آب در شبکه هم اکنون عدد بزرگی معادل 26 درصد است و دوم اینکه بخش قابل توجهی از این هدررفت نام دیگری دارد و آن، آب بدون درآمد است.
آب بدون درآمد
بنابراین به اعتقاد مقامات فعال در حوزه آب کشور، بخشی از هدررفت آب که از طریق شبکه ها و در زمان انتقال آن تا مصرف کننده خارج می شود در کنار برداشت هایی که با اطلاع و بی اطلاع از طریق ایجاد میلیون ها انشعاب مجاز و غیرمجاز، انجام می شود نیز باید بررسی و دیده شود.
در حال حاضر برخی دستگاه ها و سازمان ها مانند شهرداری ها، بخش قابل توجهی از نیازهای آبی خود را از طریق شبکه های موجود برداشت و بازهم به گفته برخی مقامات فعال در حوزه آب، پولی بابت آن پرداخت نمی کنند. این بخش از کار به عقیده مسئولان آبی کشور، آب بدون درآمد است که عدد بزرگی خواهد بود.
هم اکنون اصلاح و بازسازی 1 کیلومتر شبکه انتقال آب هزینه ای بالغ بر 70 میلیون تومان دربر دارد. برای این منظور در برنامه پنجم توسعه به میزان 670 میلیارد تومان اعتبار درنظر گرفته شده است تا بخش آب کشور بتواند موفق به کاهش 1.7 درصدی از میزان آب بدون درآمد شود که هم اکنون چیزی حدود 10 تا 15 درصد از کل 26 درصد هدررفت آب شبکه است.
میلیون ها انشعاب غیرمجاز و مجاز آبی که از طریق شبکه ها و خطوط کشور چه از طریق شهرداری ها و یا سایر دستگاه ها اقدام به برداشت می کنند، باعث باقی ماندن مسئله آب بدون درآمد شده است. مسئولان وزارت نیرو می گویند استان ها ماموریت یافته اند در این زمینه اقداماتی را دنبال کنند که بتوان از حجم آبی که به مصرف می رسد اما درآمدی ایجاد نمی کند، کاسته شود.
هزینه بازسازی 1 کیلومتر شبکه انتقال آب؛ 70 میلیون تومان
مجموع کل هدررفت آب در کشور طی سال 89 به میزان 27.1 درصد بوده است که بیش از نیمی از این میزان، هدررفت آب (خروج از طریق شبکه ها در زمان انتقال) بوده است و مابقی نیز آب بدون درآمد محسوب می شود. در حال حاضر میزان کل هدررفت آب به میزان 26 درصد است که مجموعی از هر دو موضوع خواهد بود.
معمولا هدررفت آب در شبکه های توزیع، خطوط انتقال، به دلیل فرسودگی شبکه ها، نشت از لوله ها، شکستگی و حوادث رخ می دهد.
نکته حائز اهمیت در مورد هدررفت آب در شبکه کلی کشور (آب بدون درآمد و هدررفت از طریق شبکه های انتقال) که هم اکنون کمتر از 30 درصد است از آنجا قابل توجه است که بدانیم پس از اجرای فازاول هدفمندی یارانه ها و افزایش قیمت آب، فقط 6 درصد کاهش مصرف در بخش خانگی اتفاق افتاد که البته آن هم بعد از یکسال از آغاز هدفمندی، در حال بازگشت به فرهنگ مصرف سابق؛ در نتیجه افزایش دوباره مصرف به ویژه در فصل تابستان است.
با اینکه کاهش 6 درصدی مقطعی در بخش آب مصرفی خانوار (بخشی که بابت آن هزینه پرداخت می شد) اتفاق افتاد، اما هنوز میلیون ها مترمکعب آب از طریق مصارف مختلف دستگاه ها به هدر می رود و پولی بابت آن پرداخت نمی شود.
از سویی بخشی نیز در زمان انتقال به مشترکان و مصرف کنندگان از طریق فرسودگی شبکه ها هدر می رود که بیش از 2 برابر کل صرفه جویی مردم در بخش آب پس از 18 ماه اجرای قانون هدفمند کردن یارانه ها است.
هدررفت آب؛ 2 برابر صرفه جویی فازاول هدفمندی
این موضوع نشان دهنده بزرگی میزان هدررفت آب در کشور و لزوم توجه مسئولان آبی به این مسئله بسیار مهم است که ابتدا باید جلوی هدرروی میلیون ها مترمکعب آب تولید شده که برای آن میلیاردها تومان هزینه شده است، گرفته شود و سپس از مردم خواست در قالب اجرای قانون هدفمند کردن یارانه ها، شیوه های کنترلی برای جلوگیری از مصرف بی رویه آب را اعمال کنند.
به عبارتی هم اکنون بزرگترین هدردهنده و مصرف کننده آب در کشور نه تنها مشترکان خانگی نیستند، بلکه این شبکه های خراب و فرسوده انتقال آب است که بیشتر از چند ده میلیون مشترک در کشور آب مصرف و به هدر می دهند.
سیدمهدی ثمره هاشمی در گفتگو با مهر از جدیدترین برنامه های وزارت نیرو در زمینه کاهش هدررفت آب از طریق شبکه های فرسوده و همچنین رفع خرابی ها در زمان انتقال آب خبر داد و گفت: تاکنون کاهش سالیانه 1.5 درصدی هدررفت سالیانه آب محقق شده است.
رئیس هیئت مدیره شرکت مهندسی آب وفاضلاب کشور، اظهار داشت: در سال های گذشته میزان هدررفت آب 29 درصد بوده است که در حال حاضر به حدود 26 درصد کاهش یافته است و پیش بینی می شود که در سال جاری این میزان تا 24 درصد نیز کاهش یابد.
کاهش هدررفت به 24درصد تا پایان 91
این مقام مسئول در وزارت نیرو، ادامه داد: البته 24 درصد مربوط به آب بدون درآمد است و این موضوع با آبی که از طریق شبکه های انتقال به دلیل فرسودگی هدر می رود متفاوت است و میزان هدررفت آب به دلیل فرسودگی لوله ها کمتر از کل آب بدون درآمد است.
مشاور وزیر نیرو با تاکید بر انجام اصلاحات و بازسازی ها در شبکه انتقال برای اصلاح هدرروی آب، گفت: با اینکه این طرح، کار بسیار پرهزینه ای است اما تلاش می کنیم که هر ساله بتوانیم کاهش قابل توجهی را در این بخش انجام دهیم.
ثمره هاشمی خاطر نشان کرد: دستیابی به هدرروی آب هم به دلیل فرسودگی شبکه ها و هم آب بدون درآمد به 15 درصد، میزان منطقی ای است که به دنبال دستیابی به آن هستیم و این برنامه باید حداکثر تا 5 سال آینده به زیر 15 درصد برسد.
وی در این زمینه که محاسبه زیان هدررفت آب چه رقمی را نشان می دهد؟ اظهار داشت: می توان با درنظر گرفتن هزینه قیمت تمام شده قیمت تولید آب در هر مترمکعب، محاسباتی را در این بخش انجام داد.
این مقام مسئول در وزارت نیرو، افزود: به عنوان نمونه اگر هدررفت آب در طول سال را 1 میلیارد مترمکعب درنظر بگیریم، این میزان در 800 تا 900 تومان در هرمترمکعب (هزینه فعلی تولید هر مترمکعب آب در کشور) ضرب شود، عددی حدود 1000 میلیارد تومان خواهد شد.
