به گزارش ایران اکونومیست به نقل از اداره کل روابط عمومی و امور بین‌الملل کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، رونمایی از کتاب «هرجا تو باشی»، مجموعه اشعار غلامعلی حدادعادل، ۲۳ اردیبهشت در غرفه کانون در سی‌وچهارمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران برگزار شد.
حدادعادل در آیین رونمایی از «هر جا تو باشی» به عنوان نویسنده این کتاب بیان کرد: سخن گفتن از هویت ملی در این مجال نیاز ما است. ما امروز نیاز به تحکیم هویت ملی در نوجوانان و جوانان داریم. امروزه بحران‌های اجتماعی به ما نشان می‌دهد که در این حوزه کم‌کاری داشته‌ایم.
او با تأکید بر اهمیت شعر در فرهنگ ایرانی ادامه داد: هویت ملی ما از زبان فارسی جدا نیست. برای حفظ مظروف باید ظرف را عزیز داشت. در میان جنبه‌های مختلف زبان فارسی شعر در فرهنگ ما جایگاه ویژه‌ای داشته و نشان از فرهیختگی بوده است. در طول تاریخِ ما هر کسی که قصد داشته اظهار فرهیختگی کند شعر می‌گفته و یا شعر می‌خوانده است. اگر روزی چراغ شعر در ایران خاموش شود ما باید احساس خطر کنیم.
حدادعادل بیان کرد: حضور شعر در فرهنگ ایران بسیار حیرت‌آور است. حتی مراجع تقلید در ایران شعر می‌گفتند. برای مثال میرزای شیرازی در نجف شعر می‌گفت و به ایران می‌فرستاد. شعرهای میرزای شیرازی در کتاب «تذکره انجمن قدس» که مقدمه آن را نیز من نوشته‌ام، قابل دسترسی است.
رییس فرهنگستان زبان و ادب فارسی افزود: شعر را باید بین نوجوانان تقویت کرد. کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان از من خواست که برخی از شعرهای خود را برای نوجوانان انتخاب کنم. از بین آثار منتشرشده و منتشرنشده تعدادی را انتخاب کردم. از این بین فقط دو شعر را آگاهانه برای نوجوانان سروده بودم. اما کارم برای انتخاب این مجموعه برای نوجوانان سخت نبود.
حداد عادل با اشاره به دو جنبه زبانی و درون‌مایه این مجموعه گفت: من در کل بلد نیستم سخت سخن بگویم یا سخت درس بدهم. ۴۰ سال در دانشگاه تهران «کانت» تدریس می‌کردم که زبان ساده من باعث تعجب دیگران می‌شد چرا که بلد نبودم پیچیده حرف بزنم. در شعر گفتن هم سبک من همین‌گونه است و سعی می‌کنم شعر را در ظرفی بریزم که بیرون آن دیده نشود. احتمال می‌دهم این گونه سرودن من تحت تاثیر پروین اعتصامی باشد. درون‌مایه و محتوای این شعرها انقلابی، آیینی و مذهبی بوده و آثاری برای شهدا، امام خمینی، مقام معظم رهبری و سردار سلیمانی را مکرراً در آن می‌بینید. با این وجود من فکر می‌کنم نوجوانان حالت عاطفی هم دارند و معتقدم شاعران انقلاب باید همه‌جانبه شعر بسرایند. بنابراین حدود نیمی از شعرهای این کتاب حول محبت و حرف دل است.
او با اشاره به سابقه فعالیت کانون پرورش فکری نوجوانان بیان کرد: کانون بیش از ۵۰ سال سابقه دارد. کانون با هزاران شهید یک ابزار فرهنگی است که مقام معظم رهبری آن را مهندسی فرهنگی نامیدند. این موسسه‌ها بازوی این هدف هستند. در این بین کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان باید برای ناشران دیگر الگوسازی کند.
در این نشست حامد علامتی مدیرعامل کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان اظهار کرد: کانون بسیار خرسند است که در سی و چهارمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران اثری جدید از استاد فرهیخته دکتر حداد عادل را با نشان مرغ کانون به زیور طبع آراسته کند.
او با تأکید بر فعالیت‌های کانون پرورش فکری بیان کرد: انتشارات یکی از مهم‌ترین سرمایه‌های فرهنگی این مرز و بوم است که تاکنون نزدیک به سه‌هزار عنوان کتاب را در ده‌ها میلیون جلد کتاب منتشر کرده و در دورترین نقاط ایران به دست کودکان و نوجوانان این مرز و بوم رسانده است.
علامتی افزود: چرخه فرهنگی کانون تنها به این کار خلاصه نشده و مربیان کوشای کانون نیز به هر بهانه‌ای کتاب‌ها را دستمایه فعالیت‌های فرهنگی، هنری و آموزشی خود کرده‌اند و در این سال‌ها جشنواره‌هایی به همین بهانه برگزار شده است. آن روز که کتاب «مهمان مامان» به عنوان اولین اثر کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان منتشر شد کسی فکر نمی‌کرد که تئاتر این کتاب هنوز بعد از چند دهه روی صحنه رفته و با استقبال مواجه شود. امروز کتاب در کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان سرسلسله همه فعالیت‌های فرهنگی و هنری است. «کنسرت کتاب» پدیده جدیدی است که این روزها به دست کودکان و نوجوانان کانون در استان کرمان ایجاد شده است. هرچند سابقه «بلیت کتاب» هم از شیرینی‌های قصه کتاب در کانون به شمار می‌رود. تولید «فیلم کتاب» و «کتاب فیلم» بر اساس کتاب‌ها و همین‌طور «فیلم تئاتر» خلاقیت و هنرمندی نویسندگان و مربیان کانون را به تصویر می‌کشد. این نشان می‌دهد کتاب در این سال‌ها به عنوان مرکز فعالیت‌های فرهنگی هنری آموزشی و خلاقیت در کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان قرار گرفته و از کارنامه درخشانی برخوردار است.
او افزود: از سوی دیگر حضور شخصیت‌ها و نویسندگان برجسته کشور در کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان و انتشار آثار آنان جایگاه کانون را ویژه و متمایز کرده است. سابقه درخشان کانون در انتشار آثار تخصصی کودکان و نوجوانان باعث شده که هر خانواده‌ای با خیال راحت و با تکیه بر سابقه کارشناسی کارشناسان کانون، کتاب مورد علاقه خود را برچیده و استفاده کند. اکنون نه تنها کتاب‌های کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان در ایران مورد اتکا و اعتماد خانواده‌ها است بلکه در بازارهای جهانی نیز به‌خوبی ردپای کتاب‌های کانون دیده می‌شود.
مدیرعامل کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان تصریح کرد: گرچه در دوران کرونا وقفه‌ای ناچیز روند فعالیت‌های نشر کانون را کند کرد اما عزم ما جزم شده تا جبرانی شایسته داشته باشیم. تنها در چند ماه گذشته نزدیک به سه میلیون جلد کتاب در قالب ۵۰۰ عنوان در کانون انتشار یافته است. از این میان ۱۵۰ عنوان برای نخستین بار در نمایشگاه کتاب عرضه می‌شود و ۳۵۰ عنوان آثار پرمخاطب کانون بازنشر شده است. کانون اقدام به خرید حدود نیم میلیون جلد کتاب برای مراکز فرهنگی و هنری کانون از دیگر ناشران کرده است و پس از نمایشگاه کتاب جشن بزرگ اهدای سه میلیون جلد کتاب به بیش از هزار مرکز فرهنگی هنری کانون پرورش فکری در سراسر کشور را برگزار خواهیم کرد. ایجاد بستری مناسب برای نشر آثار بزرگان حوزه فرهنگ و ادب در کانون پرورش فکری کودکان از دیگر دغدغه‌های مدیران کانون محسوب می‌شود.
او درباره کتاب «هرجا تو باشی» گفت: این کتاب کتابی مناسب نوجوان است اما بزرگسالان نیز می‌توانند بهره خوبی از آن ببرند هر چند کتاب به عنوان کتاب شعر آیینی نیست اما به اعتقاد من یک مجموعه کامل شعر آیینی است زیرا اغلب شعرهای آن با موضوع هستی و جهان آفرینش بوده و امید انتظار و نیز مضمون‌های انسانی و الهی در آن پررنگ است. اشعار استاد حداد عادل در این کتاب قالب‌های غزل، قطعه و رباعی دارد و کوشش ایشان در زنده نگه داشتن قالب قطعه که تقریباً رو به فراموشی و انقراض است در این اثر کاملا مشهود است. غزل‌های این کتاب یادآور نسلی از شاعران انقلاب است که روشن و زلال می‌اندیشند و چون شعرهای خود ساده و زلال می‌زیستند. یادآور سلمان هراتی‌ها، سیدحسن حسینی‌ها و قیصر امین‌پورها است.
علامتی افزود: جهانی که شاعر در این کتاب می‌آفریند دنیایی سرشار از امید و انتظار است و هرچند سرشار از بهار، آسمان، باران و آفتابگردان، جوان، چراغ، بهانه و اندیشه است اما دنیای بی دردی و آسایش و رفاه هم نیست بلکه در این دنیا درد و زخم هم دیده می‌شود. رد پاهایی از معارف اسلامی و توحیدی آیات قرآن و احادیث هم در این سروده‌ها دیده می‌شود؛ اگرچه به شکل پنهان و غیرمستقیم و با استفاده از امکاناتی که زبان هنری در اختیار شاعر قرار داده است که این امر نشان از پایبندی او به این مضمون‌ها در زندگی دارد. در عرصه خیال نیز تصویرهای بدیع و نو در تمام شعرهای این مجموعه دیده می‌شود و آرایه‌های تشبیه و تشخیص کاربرد بیشتری در این کتاب دارند.
در ادامه فاطمه طارمی، مدیرکل نظارت بر انتشارات کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان در آیین رونمایی از کتاب «هرجا تو باشی» اظهار کرد: تا امروز نوجوان را با شعر چهارپاره می‌شناختیم؛ اما امروز این زبان ساده و سالم کتاب است که کمک کرده نوجوانان با غزل انس بگیرند، چراکه از پیچیدگی‌های زبانی خارج می‌شود.
او در ادامه افزود: موضوع ترویج ادبیات کودک و نوجوان یکی از اهداف کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان است. در سال ۱۴۰۲ تمام تلاش ما این است تا با ایجاد تعامل مثبت بین فعالان حوزه کودک بتوانیم شیوه جدیدی را در حوزه ادبیات کودک و نوجوان رقم بزنیم. یکی از سیاست‌های کلی ما این است که بتوانیم ادبیاتی در جهت تقویت هویت ایرانی-اسلامی و امیدآفرینی به کودکان و نوجوانان شکل دهیم. امروز کودک و نوجوان به امید نیاز دارد.
طارمی با اشاره به سیاست جدید این انتشارات مبنی بر تاکید بر تولید کتاب‌های پژوهشی گفت: تصمیم داریم تا علاوه بر کتاب‌هایی که برای کودک و نوجوان تولید می‌کنیم به سمت تولید کتاب‌های تئوری و مباحث نظری در حوزه کودک و نوجوان و کتاب‌داری برویم. ناشران خصوصی به دلیل هزینه‌های بالای کتاب‌های پژوهشی در این حوزه ورود نمی‌کنند و این کانون پرورش فکری است که باید پا پیش گذاشته و این نوع کتاب‌ها را تقدیم حوزه کودک و نوجوان کند.
در ادامه این نشست، محسن چینی‌فروشان مدیرعامل اسبق کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان با اشاره به نقش حداد عادل در حوزه کودک و نوجوان بیان کرد: جشنواره رشد که از زمان انقلاب تعطیل بود در زمان آقای حداد عادل از سر گرفته شد. انتشارات مدرسه ایده ایشان بود که در زمان روی کار بودن وی تاسیس شده و المپیادها نیز در زمان ایشان پیش گرفته شد. بنابراین آقای حداد نقش پررنگی در آموزش و پرورش داشتند.
او در ادامه اضافه کرد: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان جایگزین دیگری ندارد. هیج نهاد دولتی دیگری را نمی‌شود نام برد که بتواند جای کانون را بگیرد. همچنین عمده فعالیت‌های کانون در مناطق محروم است. این سرمایه نه تنها باید حفظ شود بلکه باید گسترش یابد.
سخنران بعدی این نشست، علی‌محمد مودب، مدیرعامل موسسه شهرستان ادب بود. او در ابتدای سخنان خود با اشاره به اینکه شعر عصاره همه فرهنگ ایرانی بوده است گفت: اگر می‌خواهیم در آینده نسل بهتری داشته باشیم امروز باید شعر را ترویج کنیم. تا چند دهه پیش، شعر بزرگانی مانند سعدی، مشق کودکان ما بود اما متاسفانه امروزه کمی این پیوندها بریده شده است. امیدواریم که بتوانیم در سیاست‌گذاری فرهنگی این پیوندها را برقرار کنیم تا کودکان با عصاره فضای فرهنگی کشور و شعر که میراث فرهنگی ماست آشنا شوند.
او ادامه داد: یکی از چالش‌های پیش روی شاعران این است که هنر آنها در شاعری، تسلط بر تکنیک و دانش باعث می‌شود که شعر آنها پیچیده، سخت و دیردریافت شود. تسلط آقای عادل بر ادبیات و فنون شعر و دانش ایشان در حوزه‌هایی مانند فلسفه این زمینه را ایجاد می‌کرد که شعر ایشان پیچیده باشد، اما هر وقت شعری از آقای عادل می‌شنویم شاهد هستیم که می‌توان این شعر را به راحتی به نوجوانان توصیه کرد، چراکه می‌توانند آن را بخوانند و لذت ببرند و درک کنند. بسیاری از شعرهای ایشان را می‌توان در هر مجلسی خواند. شاید بتوان گفت که معلمی کمک کرده تا توجه به مخاطب در شعر آقای حداد پررنگ باشد. همین ویژگی در شعرهای قیصر امین‌پور نیز وجود دارد. قیصر امین‌پور نیز معلم بود که باعث می‌شد ساده‌گویی را که کار بسیار سختی است داشته باشد.
مودب با بیان اینکه حداد عادل به قالب‌های مختلف توجه دارد، گفت: در کتاب «هرجا تو باشی» شاهد وجود یک شعر در قالب قطعه هستیم. مثنوی، غزل و قصیده در بین آثار آقای عادل وجود دارد. در دو دهه اخیر جوانان به سمت غزل‌زدگی رفته‌اند که در کنار نکات مثبت، می‌تواند بحران‌هایی را نیز ایجاد کند. برای مثال از کشتزارهای معنوی ادبیات ما که بیشتر در مثنوی‌ها هستند دور می‌مانند. با این وجود در آثار آقای حدادعادل قالب‌های مختلفی دیده می‌شود.
سی‌وچهارمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران از ۲۰ تا ۳۰ اردیبهشت ۱۴۰۲ در مصلی امام خمینی(ره) تهران برگزار می‌شود.
