در ماه مبارک رمضان قرار داریم؛ یک مناسبت بزرگ و مهم که تلویزیون هم در چندسال اخیر نگاه ویژه‌ای نسبت به آن مبذول داشته است؛ از ساخت سریال، برنامه‌های ویژه سحر، دعا و مناجات و البته ویژه‌برنامه‌های افطار. برنامه‌های تولید شده برای افطار با سبک و سیاق مختص به خود بینندگان بسیاری را جذب خود کرده‌اند؛ قصه‌گویی با اشکال مختلف یکی از کاربردی‌ترین فرم‌هایی بوده است که اتفاقا با استقبال بسیار خوب و قابل قبول مخاطب روبه‌رو شده است؛ در این مطلب قصد داریم به یکی از برنامه‌های ویژه افطار بپردازیم که چندسالی است آنتن شبکه یک را به خود اختصاص داده است؛ برنامه «دعوت».
اهمیت بالای تولیدات مناسبتی
با در نظر گرفتن اهداف برای انتقال مفاهیم و ارزش‌های مورد تایید از طریق تلویزیون به جامعه، تولیدات از جایگاهی ویژه برخوردارند؛ توجه به کارکرد تلویزیون و ماهیت آن در کشورمان که جدا از ذات این رسانه نیست سندی بر این گفته است. تلویزیون در کشور ما سالهای سال به سبب حضور نیروهای برنامه‌ساز و تامین‌کننده محتوا به حیات خود ادامه داده است و در پوست‌اندازی‌های گوناگون بنا به اقتضای احوالات جامعه حرکت کرده است؛ در این میان تولیدات مناسبتی همواره از اهمیت بالایی برخوردار بوده‌اند چراکه در این برهه‌های زمانی پیوند مخاطب و تلویزیون در صورت ارائه تولیدات درخور مستحکم‌تر خواهد بود؛ مناسباتی مانند اعیاد، ماه‌های محرم و صفر ،ماه رمضان و ...
توجه به خانواده و جزییات آن در «دعوت»
«دعوت» به تهیه‌کنندگی مجتبی کشاورز که جزو تهیه‌کنندگان جوان تلویزیون است امسال ۶ ساله شد؛ ناگفته نماند این برنامه ۳ سال به عنوان برنامه ماه رمضانی شبکه یک روی آنتن رفت سپس در جایگاه ویژه برنامه افطار قرار گرفت و امسال برای سومین سال متوالی با سردبیری محیا اسناوندی کار خود را در رمضان ۱۴۰۰ آغاز کرد. «دعوت» در این سال‌ها مهم‌ترین بخش جامعه یعنی خانواده را محوریت اصلی خود قرار داده است و با درنظرگرفتن مولفه‌های گوناگون و وابسته به این بنیان حیاتی درعین اثربخشی، ارزش‌ها، هنجارها، اخلاق و ... را یادآوری کند. امسال هم علاوه بر حفظ رویکرد اصلی خود نگاهی عمیق به خاندان ایرانی و بزرگ‌خاندان دارد؛ روایت قصه و رویت بزرگانی که در خلق این قصص همیشه بوده و هستند؛ یادآوری حضور بزرگان هرخانواده و هم‌کلام شدن با آنها موهبتی ارزشمند است که این برنامه خود را از آن بهره‌مند کرده است.
**آیا قصه های خانوادگی هنوز مخاطب دارند؟
این برنامه ششمین سال متمادی است که روی آنتن می‌رود و به عبارتی به پای ثابت ویژه برنامه‌های رمضانی این شبکه یک سیما تبدیل شده است. اولین سری از برنامه «دعوت» در ابتدا شروعی متفاوت با اجرای نیما کرمی و همسرش؛ زینب زارع داشت که اجرای زن و شوهری آنها اتفاق تازه‌ای در رسانه ملی بود. برنامه شبیه به یک جنگ شبانه با حضور تماشاگر و با چهره‌های مختلف و نخبگان جامعه در حوزه هنر، ورزش و فرهنگ و… به عنوان میهمان تولید می‌شد و فضای شادی داشت اما در دو سال اخیر به قصه‌گویی در فضای استودیو با مهمانانی از جنس مردم روی آورده است.
نکته حائز اهمیت در خصوص این برنامه تلویزیونی حفظ الگوی ثابت در انتخاب سوژه‌های آن است ودر حقیقت ابتدا و در اتاق فکر برنامه، موضوع و محورهایی مشخص می‌شوند و براساس آن سوژه‌یابی میشود.
برنامه «دعوت» با گذشت شش سال همچنان بر اصول خود در سوژه‌یابی استوار مانده است. انتخاب محور کلی و سرفصل‌هایی مشخص، اتفاق مثبتی است اما «دعوت» باید از تجربه سال گذشته استفاده کرده و خود را از حواشی و گرفتار شدن در موضوعاتی که به اختلافات دامن می‌زند، دور نگه دارد.
در بسیاری از برنامه‌های گفت‌و گو محور که از شیوه قصه‌گویی استفاده می‌کنند، سوژه و خاص و متفاوت بودن آن در اثرگذار بودن برنامه حائز اهمیت است. در واقع باید به دنبال داستان‌هایی باشند که مخاطب نشنیده و کم‌تر با آن مواجه بوده است. اما «دعوت» شیوه متفاوتی پیش گرفته و سوژه‌ها را براساس موضوع انتخاب می‌کند. چیزی که مخاطب با آن مواجه میشود، داستانی شگفت‌انگیز از سوژه‌ای متفاوت نیست بلکه روایت داستانی مرتبط با موضوع برنامه در راستای تحلیل و آسیب‌شناسی آن است. شاید حتی خود داستان اتفاق جدیدی نبوده و بیننده نمونه‌های مشابه از آن را سراغ داشته باشد بلکه داستان برای فهم بهتر و برای کمک به کنکاش بیشتر در موضوع روایت میشود.
اما نکته قابل توجه در این میان این است که طی سالهای اخیر برنامه های بسیاری به این شیوه روی آنتن می روند، اما آیا این شیوه همچنان پتانسیل جذب مخاطب را دارد یا خیر؟
**انتقال مفاهیمی از جنس مردم
ویژه‌برنامه «دعوت» هر شب میزبان افرادی از جنس مردم است که با کمی دقیق و عمیق شدن به احوالات آنها لحظاتی قابل لمس برای بیننده خلق میشود که در نهایت منتج به پیوندی عمیق به لحاظ برقراری ارتباط با آنها خواهد شد؛ میزبانی مهمانان «دعوت» را حجت‌الاسلام محمد برمایی کارشناس خانواده برعهده دارد؛ طلبه‌ای که مدت‌هاست در رسانه ملی او را در این مقام دیده‌ایم؛ کسی که به گفته خودش هرگز ادعای اجرا ندارد و در این برنامه ابعاد مختلف داستان و نقش اعضای خانواده را بررسی می‌کند.
داستان‌ها و قصه‌های «دعوت» ساده‌اند؛ این برنامه با قرار گرفتن در زمانی ویژه نقش بسزا و پتانسیل خوبی در انتقال سبک زندگی ایرانی و اسلامی خواهد داشت؛ طبق فرمایش مقام معظم رهبری: «سبک زندگی بخش اساسی و حقیقی پیشرفت و تمدن‌سازی نوین اسلامی است». بنابراین «دعوت» با قرار گرفتن در جایگاه کنونی موقعیت ویژه‌ای در تسری و انتقال مفاهیم حائز اهمیت زندگی و حفظ ارزش‌های خانواده داراست.
درباره فصل جدید برنامه و تفاوت های آن با سالهای گذشته با «مجتبی کشاورز» تهیه کننده و کارگردان کار نیز گفت وگویی داشته ایم که در پی می آید:
**آیا آسیب شناسی واقعی اتفاق می افتد؟
-به هر جهت یک گروه جوان اما با تجربه این برنامه را روانه آنتن می‌کنند؛ «دعوت» ضمن گوشزد کردن فاکتورهای یک زندگی ایده‌آل به آسیب‌شناسی هم می‌پردازد؛ جست‌وجو می‌کند تا به جواب قانع‌کننده‌ای دست یابد؛ سازندگان «دعوت» بایستی با هوشمندی کار خود را ادامه دهند و هر روز در جهت ارتقای این برنامه گام بردارند؛ تکرار و عدم ارایه حرف‌های جدید بزرگ‌ترین آسیبی است که هر ساختاری را به چالش و گاه نابودی خواهد کشاند که تاکنون «دعوت» دچار این آسیب نشده است و هر روز حرف‌ها و دریچه‌های جدیدی از زندگی را مطرح می‌کند؛ با پخش قسمت‌های بعدی در روزهای آینده به واکاوی بیشتری از این برنامه که سال گذشته به عنوان پربیننده‌ترین برنامه ماه رمضان تلویزیون دست یافت خواهیم پرداخت.
**با توجه به محوریت مهم «دعوت» یعنی خانواده فکر می‌کنید چقدر توانسته‌اید در این زمینه حساس تاثیرگذار باشید؟
-از همان روزهای ابتدایی شکل‌گیری «دعوت»، موضوعیت این برنامه اصلی‌ترین و مهم‌ترین موردی بود که به آن فکر شد؛ در بین خیل عظیمی از مفاهیم چه موضوعی مهم‌تر از خانواده؛ کوچک‌ترین و البته مهم‌ترین نهاد اجتماعی؛ موضوعی که برای رسیدن به آن ساعت‌ها و روزها افراد زیادی که هر یک جزو متخصصان رشته خود بودند وقت گذاشتند؛ در نهایت با انتخاب محوریت برنامه رسالت خطیر «دعوت» تعیین شد؛ ما با این انتخاب از همان ابتدا به دشواری مسیر و کار خود اشراف داشتیم اما آیا می‌توان به‌دلیل حساسیت و اهمیت بالای این موضوع از آن گذشت!
تمام تلاش تیم «دعوت» در لحظه لحظه برنامه ایجاد فضایی صمیمانه برای مخاطب است به طوری که با آغاز آن خود را در این قاب می‌بیند و با شنیدن هر قصه با راوی همذات‌پنداری می‌کند؛ بالطبع در چنین فضایی برنامه تبدیل به کانونی میشود که خواه ناخواه از تاثیرگذاری بالایی نیز برخوردار است. انتقال عناصر اخلاقی در خانواده و اجتماع جزو دغدغه‌های اصلی ماست؛ زمانی که با پیام‌ها و تماس‌های فراوان مخاطبان روبه‌رو می‌شویم که هرکدام برنامه را جایگاه امنی برای مطرح کردن تجربیات، یاری گرفتن، مشاوره، نظردهی و ... می‌دانند نشان از تاثیرگذاری برنامه است و چه اتفاقی از این بهتر!
**امسال با محوریت پرداختن به خاندان و بزرگ‌خاندان کارتان را آغاز کردید؛ اساس انتخاب این محوریت چیست؟
-همان‌طور که گفتم «دعوت» با محوریت خانواده کار خود را آغاز کرده است و ادامه می‌دهد؛ این موضوع دارای سرفصل‌های بسیاری است؛ ما در این سال‌ها به مواردی مانند ازدواج آسان و حفظ و تحکیم بنیان خانواده پرداخته‌ایم و حالا در این شب‌ها و درکنار مهمان‌ها و قصه‌هایی که روایت می‌شوند بزرگ‌ترها و درواقع بزرگ‌خاندان‌ها را هم در نظر داریم کسانی که نقش مهمی از نظر تربیتی در شکل‌گیری خانواده‌های فعلی دارند. اگر آنها و نحوه درست زندگی آنها نبود خاندان امروزی که در برنامه حضور می‌یابد حرفی برای گفتن دارد هم وجود نداشت بنابراین «دعوت» امسال فرصت مغتنمی است تا به واسطه آن از بسیاری تجربیات آن‌هم از دریاچه‌ای نو بهره ببریم.
**برای «دعوت» امسال چقدر زمان برای پیش تولید صرف کردید؟
-«دعوت» امسال به نقطه‌ای رسیده است که دارای اهمیت بالا و استراتژیک است؛ این را من که تهیه‌کننده برنامه هستم نمی‌گویم بلکه توقع و انتظارات مخاطب و البته خواسته مدیران می‌گوید بنابراین لازمه چنین برنامه‌ای پژوهش صحیح و تلاشی مدت‌دار را می‌طلبد؛ اگر بگویم از پایان برنامه سال گذشته گام‌های آغاز برنامه امسال را برداشتیم بی‌جا نگفته‌ام؛ ماه‌ها بررسی و تحقیق در انتخاب سوژه‌ها صورت گرفته است و اعضای تیم در جلسات متعدد شرکت کرده‌اند؛ کارشناسان از حوزه‌های مختلف اعم از جامعه‌شناسی، روانشناسی ارتباطات و ... نظرات خود را در اختیار ما گذاشته‌اند تا در نهایت برنامه امسال در موعد خود به آنتن برسد.
**یکی از اتفاقات محسوس در این برنامه ارتباط نزدیکی است که مخاطبان با شما دارند؛ این موضوع از کامنت‌هایی که در فضای مجازی برای صفحه اختصاصی دعوت می‌گذارند مشخص است؛ خودتان هم موافقید که «دعوت» تا حد زیادی به مردم نزدیک شده است؟ این اتفاق کار را برای شما سخت نمی‌کند و توقعات را بالا نمی‌برد؟
-نزدیکی مخاطب به برنامه یکی از اتفاقات خوب و لازم در برنامه سازی است که رخ می‌دهد؛ بله این اتفاق قطعا کار ما را سخت می‌کند اما آیا برنامه‌ای هم وجود دارد که بدون سختی باشد؛ «دعوت» متعلق به مردم است و برای سلیقه مخاطب ساخته میشود؛ باز هم می‌گویم مردم در این برنامه خودشان را می‌بینند و طبیعی است در قابی که حرف‌های خودشان زده میشود انتظاراتی هم وجود داشته باشد؛ به همین دلیل بالا رفتن سطح توقع مخاطب با وجود اینکه تلاش بیشتری را می‌طلبد اما این نکته را به ما یادآوری می‌کند که رسالت‌مان در این برنامه چیست و قصد داریم به کجا برویم.
**فکر می‌کنید امسال برای سومین سال متوالی به عنوان پربیننده‌ترین برنامه ماه رمضان انتخاب شوید؟
-منتخب شدن «دعوت» اتفاقی بود که به دست مردم و مخاطبان رقم خورد؛ داوران ما مردم هستند؛ از این اتفاق بسیار خوشحال هستیم اما توجه داشته باشید تیم «دعوت» صرفا برای اول شدن تلاش نمی‌کند؛ رضایت مخاطب و پرداختن به رسالت ذاتی و آنچه در اتاق فکر برنامه مدت‌ها روی آن کار شده جزو اولویت‌های ماست؛ امیدوارم امسال هم مردم از ما راضی باشند زیرا رضایت آنها مهم‌ترین اصلی است که در برنامه مورد توجه قرار می‌گیرد؛ ما تمام سعی خود را به کار می‌گیریم تا برنامه‌ای درخور ارائه کنیم.
فارس
