ساخت سامانه دارورسانی با یک نانوساختار زیست‌سازگار

رضا حسین‌زاده، استادیار بیوفیزیک پژوهشکده ترمیم زخم و بافت مرکز تحقیقات لیزر پزشکی هدف از اجرای این طرح را طراحی سامانه‌های دارورسانی دانست که بتوانند اثرات جانبی دارو را کم و با ایجاد انحلال بهتر، دارو را حفظ کرده و به هدف موردنظر برساند و گفت: این طرح توانسته با کاهش اثرات سمیت دارو و انتقال مناسب آن به بافت سرطانی و در معرض قرار دادن دارو با روش تبادل یونی در محیط سلول سرطانی که دارای pH پائین‌تری است، اثرگذاری دارو را به‌صورت فعال‌سازی با پرتو لیزر تحت کنترل قرار داده و اثر آن را نیز بهتر کرده و اثرات جانبی آن را کاهش دهد.

وی کاربرد دستاوردهای این طرح را در صنعت دارویی و پزشکی و به‌ویژه در درمان سرطان ذکر کرد و با تاکید بر اینکه ترکیبات مورداستفاده در این سامانه کاملاً زیست‌سازگار بوده و واکنش منفی ندارند، اظهار کرد: این طرح در مقیاس آزمایشگاهی انجام شده است و از اهداف آتی گروه تحقیقاتی ما بررسی امکان کاربرد آن با انجام آزمون‌هایی روی موش‌ها و کارآزمایی‌های بالینی است و دانش فنی ایجاد شده می‌تواند در اندازه‌های بزرگ‌تر و نیمه‌صنعتی و دارویی نیز ادامه یابد.

حسین‌زاده با بیان اینکه یکی از اهداف اصلی طراحان این پژوهش ارائه راهکارهایی برای درمان سرطان بوده است، خاطر نشان کرد: بر این اساس در این طرح سعی شد تا با استفاده از یک داروی مدل به امکان استفاده از سامانه به منظور کاهش اثرات جانبی دارو و تحویل در محل مناسب دارو بپردازیم.

استادیار بیوفیزیک پژوهشکده ترمیم زخم و بافت مرکز تحقیقات لیزر با اشاره به روش اجرای این طرح، یادآور شد: آزمون‌های سلولی مانند تعیین بقای سلول‌ها پس از تیمارهای مختلف، سنجش کلونی‌زایی، اثر نورپویادرمانی، سنجش میزان ترکیبات ROS، همچنین مکانیسم مرگ سلولی به روش فلوسایتومتری، تعیین ساختار به روش‌های TEM،SEM و استفاده از طیف‌نگاری XRD از جمله آزمون‌هایی است که برای تأیید نتایج از آن‌ها بهره گرفته‌ایم.

وی با اشاره به این‌که فناوری تولید نانوذرات لایه‌ای زیرکونیوم با قابلیت تبادل یونی و همچنین زیست‌سازگاری خوب این نانوساختار از جمله نتایج کلیدی این پژوهش است، گفت: از ویژگی‌های این طرح کاهش اثرات جانبی و سمیت سلول دارو و حساسگر نوری، جلوگیری از حذف دارو در مسیر انتقال به محل، رهایش دارو در محل سلول‌های سرطانی به دلیل قابلیت تبادل یونی خوب سامانه در محیط اسیدی اطراف سلول سرطانی و انتخاب‌پذیری فعال‌سازی دارو با استفاده از لیزر نور قرمز است.

نتایج این پژوهش با همکاری رضا حسین‌زاده استادیار بیوفیزیک پژوهشکده ترمیم زخم و بافت به عنوان نویسنده مسئول و خاطره خرسندی، استادیار بیوشیمی در قالب مقاله‌ای با عنوان Photodynamic effect of Zirconium phosphate bio-compatible nano-bilayers containing methylene blue on cancer and normal cells در مجله Scientific Reports با ضریب تأثیر ۴٫۰۱۱ (سال ۲۰۱۹) چاپ شده است.

ایسنا