از زمان ظهور عفونت تنفسی کووید-۱۹ در دسامبر گذشته در چین، بیش از ۲۸۰۰ نفر از ۸۳ هزار نفری که در ۵۳ کشور جهان به آن آلوده شده‌اند، جان باخته‌اند. علائم این بیماری در بیشتر موارد خفیف یا متوسط (سرفه، تب، احساس خستگی و...) است، اما در موارد بسیار شدید بیماران ممکن است دچار ناراحتی حاد تنفسی یا نارسایی حاد کلیوی یا حتی نارسایی چندین اندام شوند و جان خود را از دست بدهند.
میزان میانگین مرگ و میر این بیماری نسبتا پایین است و هنوز دقیقا معلوم نیست؛ اما بین یک و کمی بیش از ۳ درصد ارزیابی می‌شود. این میزان به طور مشخص، بیش از سرماخوردگی فصلی است که میزان مرگ و میر آن حدود یک دهم درصد (۰/۱%) است. اما از میزان مرگ و میر بیماری‌های همه‌گیر قبلی که عامل آنها انواع دیگر ویروس کرونا بودند، کمتر است؛ بیماری‌هایی مثل مرس (سندرم تنفسی خاورمیانه) با میزان مرگ و میر ۳۴/۵ درصد، خطرناکترین آنها بود و سارس (سندرم حاد تنفسی) با میزان مرگ و میر ۹/۶ درصد که شباهتی ۸۰ درصدی به ویروس جدید کرونا دارد.
طبق اطلاعات موجود برخی از گروه‌های خاص به وضوح، بیشتر در معرض خطر ویروس جدید کرونا (کووید-۱۹) قرار دارند. کاملترین تحلیلی که امروز وجود دارد، تحقیقی است که مقامات چینی در ۱۷ فوریه و سپس نشریه پزشکی جاما آمریکا در ۲۴ فوریه انتشار داد که نشان می‌دهد میزان مرگ و میر این ویروس با افزایش سن به صورت قابل توجهی افزایش می‌یابد.
میانگین مرگ و میر از نزدیک به ۴۵ هزار مورد تایید شده بیماری، دو و سه دهم درصد (۲/۳%) است، اما در بین کودکان کمتر از ۱۰ سال فوتی نداشته است. تا سن ۳۹ سالگی میزان مرگ و میر، بسیار پایین و دو دهم درصد (۰/۲%) است و در میان افرادی که دهه چهلم زندگی خود را سپری می‌کنند به چهار دهم درصد (۰/۴%) , بین افراد ۵۰ تا ۵۹ سال، یک و سه دهم درصد (۱/۳%) , بین افراد ۶۰ تا ۶۹ سال، سه و شش دهم درصد (۳/۶%) و میان افراد ۷۰ تا ۷۹ سال، میزان مرگ و میر به هشت درصد (۸%) می‌رسد. سالمندان بالای ۸۰ سال، بیش از همه در معرض خطر ویروس جدید کرونا هستند و مرگ و میر آنها به چهارده و هشت دهم درصد (۱۴/۸%) می‌رسد.
در خارج از چین هم، افراد مسن بسیاری، قربانی این ویروس شده اند. در ایتالیا که آلوده‌ترین کشور اروپایی به ویروس کووید-۱۹ است، دستکم شش نفر از ۱۴ نفری که از این بیماری فوت کرده اند ۸۰ سال یا بیشتر داشتند. یکی از ویژگی‌های این ویروس آن است که هیچ کودک شیرخوار و خردسالی، قربانی آن نشده و این مسئله برای متخصصان یک معما شده است. چون کودکان شیرخوار و خردسال، معمولا جزو افراد آسیب پذیر در برابر بیماری‌های عفونی هستند.
سسیل ویبود، اپیدمیولوژ (همه‌گیرشناس) موسسه ملی بهداشت آمریکا در این خصوص گفت: «این تعجب آور است. چون وقتی عفونت‌های تنفسی-میکروبی یا ویروسی- دیگر را بررسی می‌کنیم تقریبا همیشه موارد جدی، مربوط به افراد بسیار سالخورده و کودکان بسیار کم سن به ویژه کوکان کمتر از پنج سال است».
جان ام نیکولز، استاد پاتولوژی دانشگاه هنگ کنگ هم گفت: «باید دوباره بررسی کنیم و ببینیم آیا به علت شیوع اخیر ویروس کرونای فصلی که منجر به سرماخوردگی ساده می‌شود، نوعی حفاظت متقابل وجود دارد یا خیر». فرضیه دوم هم آن است که سیستم ایمنی بدن کودکان به گونه‌ای طراحی شده که در حضور عوامل عفونی جدید بیش از حد واکنش نشان ندهد.
ویژگی قابل توجه دیگر ویروس کووید-۱۹ آن است که خطر مرگ ناشی از آن برای مردان بیش از زنان است. بر اساس این تحقیق با آن که مردان ۵۱/۴ درصد موارد تایید شده ابتلا را تشکیل می‌دهند در عین حال دو سوم (۶۳/۸%) قربانیان این ویروس را نیز مردان تشکیل می‌دهند.
به گفته سسیل ویبود، علت این امر را حداقل می‌توان تا حدی با نسبت بالاتر افراد سیگاری در مردان توضیح داد. سیگار از عواملی است که خطر مرگ را افزایش می‌دهد. تفاوت در رفتار یا پاسخ ایمنی را هم می‌توان به عنوان یک فرضیه مطرح کرد.
آمار‌های چین، شاخص‌هایی را هم درباره عوامل خطرزای احتمالی دیگر مثل داشتن یک بیماری مزمن ارایه می‌دهد. به این ترتیب، میزان مرگ و میر بین افرادی که بیماری‌های تنفسی (نارسایی تنفسی، آسم، برونشیت مزمن و...) دارند شش و سه درصد (۶/۳%) افزایش می‌یابد. این میزان حتی در بین کسانی که بیماری قلبی و عروقی (نارسایی قلبی یا سابقه سکته) دارند به ده و نیم درصد (۱۰/۵%) و بین افراد دیابتی به هفت و سه دهم درصد (۷/۳%) می‌رسد.
افزون بر این، میزان مرگ و میر در بین افرادی که فشار خون یا سرطان دارند به ترتیب شش درصد (۶%) و پنج و شش دهم درصد (۵/۶%) است، اما در افراد سالم به نه دهم درصد (۰/۹%) کاهش می‌یابد. این نتایج در بین قربانیان کشور‌های دیگر هم مصداق دارد. در بین ۱۴ مورد قربانی این ویروس در ایتالیا، یک نفر به علت سرطان بستری بود، یکی دیگر چند روز قبل، سکته کرده بود و نفر سوم، دچار آسیب قلبی بود و دیالیز می‌شد و دستکم دو نفر دیگر هم، بیماری‌هایی جدی داشتند.
هر چند در کل، میزان مرگ و میر کارکنان بهداشتی چین، اندک و سه دهم درصد (۰/۳%) است، اما جوانی برخی از آنها خارج از قاعده کلی قربانیان است. به اعتقاد دیوید ان فیسمن، اپیدمیولوژیست دانشگاه تورنتو، تردیدی نیست که مراقبان جوان، بیشتر از مسن‌ها در تماس مستقیم با بیماران هستند. جان ام نیکلسون هم احتمال «عدم تجربه و آموزش» در «برخورد با بیماران مبتلا به بیماری‌های مسری» و استفاده صحیح از تجهیزات حفاظتی را هنگام کلافگی به علت هجوم بیماران مطرح می‌کند؛ چیزی که در زمان شیوع سارس در ۱۷ سال پیش مشاهده شد. در بیماری‌های عفونی مثل سرماخوردگی، افرادی که عوامل و نشانه‌های خطر را ندارند باید اقدامات احتیاطی پیشگیرانه نظیر شستشوی مداوم دست‌ها و سرفه کردن در دستمال و ... را رعایت کنند.
باشگاه خبرنگاران جوان
