تأثیر شگرف صحبت با خود در نمره ریاضی

بسیاری بر این باورند که اگر معلمان و والدین می‌خواهند دانش‌آموزان و فرزندانشان موفق باشند، باید به جای ستایشِ توانمندی‌های ذاتیِ آن‌ها، تلاش‌های آن‌ها را ستایش کنند.
نتایج یک تحقیقِ جدید، این نکته را تأیید می‌کند و علاوه‌بر‌آن، نشان می‌دهد تشویق بچه‌ها به تکرارِ جملاتی در سکوت که بیش از تواناییِ ذاتی بر تلاش برای موفقیت تأکید می‌کنند، موفقیت‌های بیشتری را نصیب آن‌ها خواهد کرد. این پژوهش نشان داد، مانترا‌هایی (به معنی دعا یا ورد) با مضامینی از این قبیل که «من نهایت تلاشم را خواهم کرد»، سر جلسه امتحانی مانند ریاضی، باعثِ ارتقاء نمراتِ برخی از دانش‌آموزان می شود.

اِدی برامِلمِن، استادیار در درسِ رشد کودکان در دانشگاه آمستردام و یکی از نویسندگان این پژوهش، گفت: «پژوهش ما نشان می‌دهد عملکرد کودکانی با اعتماد به نفسِ پایین، بعد از تکرار جملاتی نظیرِ نهایت تلاشم را خواهم کرد، در درس ریاضی بهبود میابد. در کودکانی با اعتماد به نفسِ پایین که درباره توانمندی‌هایشان با خودشان صحبت می‌کردند، چنین تغییری گزارش نشد. بنابراین؛ حدیثِ نفس زمانی مفید است که درباره تلاشِ فرد باشد.»

محققان هلندی ۲۱۲ کودک بین سنین ۹ تا ۱۳ سال – سنی که از نظر آن‌ها احساساتِ منفی درباره توانایی‌های دانش‌آموزان در مدرسه معمول‌تر است – را مطالعه کردند و از آن‌ها خواستند درباره میزانِ توانمندی خود در درس ریاضی فکر کنند.

چند روز بعد، کودکان در کلاسِ درس نیمی از یک آزمونِ استانداردِ ریاضی را تکمیل کردند. بلافاصله بعد از اتمام نیمی از آزمون، از دانش‌آموزان (که به صورت تصادفی انتخاب شده بودند) خواسته شد یا با خودشان صحبت کنند – حال یا با تمرکز بر تلاش (مانند اینکه «من نهایت تلاشم را خواهم کرد) یا با تمرکز بر توانایی (من در درسِ ریاضی خیلی خوب هستم!) - یا هیچ حرفی با خودشان نزنند. بعد از آن از دانش‌آموزان خواسته شد نیمه دوم آزمون ریاضی را نیز تکمیل کنند.
 

محققان دریافتند کودکان که با خودشان صحبت و بر تلاش تمرکز کرده بودند، در مقایسه با کودکانی که با خودشان صحبت نکرده بودند، عملکردشان در آزمون ریاضی بهتر شده بود. «حدیثِ نفس دربارۀ تلاش» در موردِ کودکانی که نظری منفی نسبت به توانایی ریاضی‌شان داشتند، به قدری اثرگذار بود که نمره‌ای قابل‌قبول برای آن‌ها به ارمغان آورد.

در مقایسه با آن‌ها، کودکانی که در هنگام صحبت با خود روی توانمندی ذاتی ریاضی تمرکز کرده بودند –من در این درس بسیار قوی هستم! — علی‌رغم اینکه خودشان باور داشتند در این درس قوی هستند، بهبودی در نمرات ریاضی‌شان نشان داده نشد.

سِندِر توماس، استاد روان‌شناسی در دانشگاه اوترخت که هدایت این پژوهش را برعهده داشت، می‌گوید: «از والدین و معلمان به دفعات خواسته شده است تا دانش‌آموزان و فرزندان خود را تشویق کنند جملاتِ انگیزه‌بخش و مثبت را در شرایطِ استرس‌زا با خودشان تکرار کنند.»

«اما تاکنون ما نمی‌دانستیم آیا تکرارِ این جملات در موفقیت دانش‌آموزان واقعاً اثرگذار است یا نه. ما به این نتیجه رسیدیم که در موردِ کودکانی که اعتماد به نفسِ پایینی دارند، تکرارِ جملاتی که روی تلاش تمرکز می‌کنند، بسیار مفید است و عملکرد آن‌ها را بهبود می‌بخشد. این یک استراتژیِ درونی (خود-تنظیم شونده) است، که کودکان می‌توانند هر روز آن را انجام دهند.»

مکالمه درونی یا صحبت با خود
کودکان از سنین بسیار پایین با خودشان صحبت می‌کنند.
محققان می‌گویند، نوپایان و کودکانی که در سنین پیش از مدرسه هستند گاهی بسیار بلند با خودشان صحبت می‌کنند، اما با بزرگتر شدن کودک، صحبت با خود با صدای بلند نیز متوقف می‌شود. به جای آن، کودکان در سکوت با خود صحبت می‌کنند که روشی است برای بیانِ دنیای درونی؛ روحیه گرفتن و تنظیم رفتار.
این مطالعه نشان داد کودکانی که در هنگامِ صحبت کردن با خود  بر ناتوانی ها، شکست‌ها و خودآزاری تمرکز می‌کنند، استرس و اضطراب را تجربه می‌کنند. محققان نشان دادند وقتی پای امتحان ریاضی به میان می‌آید، صحبت با خود، «موانع ذهنی» را، که در صورت صحبت نکردن با خود در عملکرد دانش‌آموز اخلال ایجاد می‌کنند، کنار می‌زند. این پژوهش شواهدی پیدا نکرد که نشان دهد صحبت با خود روی کودکانی که هم‌اکنون نیز نهایتِ ظرفیت خود را بکار می‌گیرند، می‌تواند اثرگذار باشد.

بر طبقه این مطالعه: «کودکانی که باور‌های منفی نسبت به توانمندی‌هایشان در مورد حل مسائل ریاضی دارند، احتمال زیادی دارد که شکستِ خود را پیش از وقوع پیش‌بینی کنند و دچار اضطراب شوند. آن‌ها چالش (بطور مثال حل یک مسئله سخت) را نشانه‌ای از ناتوانی خود تلقی می‌کنند که باعث می‌شود از تلاش برای حل آن دست بکشند و این باعث می‌شود عملکردشان به مراتب بدتر شود.

وقتی کودکان درباره اینکه نهایت تلاششان را به کار خواهند گرفت با خودشان صحبت می‌کنند... تمرکزشان را از روی توانمندیِ ادارک‌شده – ویژگی‌ای که فراتر از کنترلشان است - بر می‌دارند و آن را معطوف می‌کنند به ویژگی‌ای که می‌توانند کنترلش کنند؛ یعنی روی تلاش سرمایه‌گذاری می‌کنند.»

محققان خاطرنشان کردند تمرکز آن‌ها روی حل مسائل ریاضی به دلیل اهمیت این درس در مدرسه و این نکته بود که باور‌های منفی نسبت به توانمندی‌های ذاتی باعث افتِ عملکرد افراد در درسِ ریاضی می‌شود.