چتر هوش مصنوعی بر سر حوزه درمان

به گزارش خبرگزاری علم و فناوری؛ در یک دهه گذشته تمامی سازمان‌های برتر، روی فنّاوری اطلاعات اعم از نرم‌افزار و سخت‌افزار سرمایه‌گذاری‌های بسیاری کرده اند. اخذ اطلاعات صحیح در زمان صحیح، اساس و پایه موفقیت و بقای سازمان است، اما همیشه شکاف عمیقی بین اطلاعات مورد نیاز مدیران و انبوه داده هایی که طی عملیات روزمره در سازمان جمع آوری می‌شوند، وجود دارد. حجم داده‌ها و اطلاعات در دنیای کنونی به قدری است که در صورت نبود سیستم‌های مناسب تحلیل، به کارگیری منابع سازمانی جهت ایجاد ارزش و کسب اهداف سازمانی غیرممکن به نظر می‌رسد.

صنعت درمان نیز با توجه به افزایش جمعیت و شیوع بیماری‌های گوناگون نیازمند استفاده از این فنون و سیستم‌هایی است که اطلاعات سازمان و بیماران را ذخیره و تحلیل کند. با توجه به بررسی های انجام شده در پژوهش عبدی و مقیمی در سال 1389، بکارگیری هوش کسب کار در بخش و بهداشت و درمان اثرات مفیدی از جمله کاهش هزینه‌ها، افزایش حاشیه سود، افزایش رضایتمندی بیماران و بهبود مراقبت را به دنبال داشته است.

هوشمندسازی بیمارستان‌ها، چرا و چگونه؟

در ارتباط با پیاده سازی سیستم های اطلاعاتی و به خصوص سیستم‌های هوشمند کسب و کار و عوامل حیاتی موفقیت در پیاده‌سازی این سیستم‌ها، تحقیقاتی صورت گرفته و شاخص‌هایی برای موفقیت این سیستم ها شناسایی شده اند. به عنوان مثال فوشی و کوزیمسکی در سال 2014، هوش کسب کار را در صنعت بهداشت و درمان مورد بررسی قرار دادند و به این نتایج دست یافتند که حمایت مدیران عالی، مجموعه مهارت‌های مستقیم و فرهنگ اطلاعات جهت‌دار بر اجرای سیستم‌های هوشمند کسب و کار اثرگذاری های کلیدی دارند. داوسون در سال 2013، با انجام تحقیقی در این زمینه، از میان عوامل حیاتی موفقیت، حمایت مدیران عالی، چشم انداز کسب و کار، مشارکت کاربران و کیفیت داده را به عنوان مهم ترین آن ها برشمرد.

از طرف دیگر، ارزش نيروي انساني واقعي مورد نياز در بخش هاي بيمارستان از دغدغه هاي مهم مديريت يك بيمارستان مي‌باشد. مشكلات زمان بندي برنامه كاركنان مختلف بيمارستان از دهه 1980 مورد توجه و مطالعه بسياري از محققان قرار گرفته است. سياست هاي مديريت منابع انساني بر ميزان كارايي كاركنان، كيفيت مراقبت، وجدان كاري پرستاران و پزشكان تاثيرگذار است. ارزيابي عملكرد بيمارستان با استفاده از مدلسازي و شبيه سازي و برنامه‌ريزي دقيق نوبت كاري مي تواند به عنوان ابزار مناسبي براي برنامه‌ريزي ظرفيت و بهبود كارايي در قلمرو ارائه خدمات درماني و كارا و سريع مطرح شود. لذا ضروري است بيمارستان‌ها با برنامه‌ريزي منابع انساني و استفاده بهينه از نيروي كار، زمان و هزينه، ضمن افزايش كارايي، مشكل برنامه ريزي را كاهش دهند.

با اينكه در نظام سلامت كنوني در كشور كارايي هايي مانند كارايي نيروي انساني(پرستار و پزشك) و بخش قابل محاسبه نيست و درصد اشغال تخت و تنظيم برنامه نوبت كاري به صورت دستي و كاغذي تهيه مي شود، اين مسئله علاوه بر صرف وقت زياد مديران و هزينه و احتمال خطا در محاسبات انجام شده را در برخواهد داشت. با شرايطي كه با پيشرفت تكنولوژي و سيستم اتوماسيون اداري و امكان خودكار نمودن اينگونه اطلاعات فراهم مي باشد، استفاده از روش هاي هوشمند براي تهيه برنامه بهينه ضروري به نظر مي رسد.

ندا درویش و همکارانش در پژوهشی با هدف مدلسازي بيمارستان و استفاده از سيستم هاي هوشمند براي تنظيم برنامه نوبت كاري و تعيين تعداد بهينه كاركنان به منظور افزايش كارايي بيمارستان و حداقل نمودن هزينه ها، به بررسی موضوع هوشمندسازی بیمارستان‌ها و پیامد آن پرداختند. اين مطالعه كاربردي و از دسته مطالعات توصيفي-تحليلي است كه به صورت طراحي نرم افزار بوده و ابزار گردآوري داده ها چك ليست برنامه نوبت كاري و پرونده هاي بيماران بيمارستان بوعلي بود که نتایج آن حاکی از این بوده است که مقايسه برنامه تهيه شده و سيستم طراحي شده، ميزان 42 درصد بهبود كاهش هزينه و 87 درصد صرفه جويي در زمان سرويس‌دهي به بيمار را نشان مي‌دهد و وضعيت حاضر برنامه ريزي و تعيين كارايي در بيمارستان‌هاي ايران، اغلب برنامه مطلوبي نبوده است.

از طرفی، پزشكان، پرستاران و دانشجويان پزشكي به دسترسي سريع و به موقع به اطلاعاتي از قبيل منابع مرجع پزشكي، اطلاعات دارويي، اطلاعات بيماري‌ها و آخرين پژوهش هاي انجام شده در حوزه‌هاي تخصصي پزشكي نيازمند مي‌باشند. اين افراد بايد در اسرع وقت و بدون محدوديت مكاني و زماني به اين اطلاعات دسترسي داشته باشند، تا بتوانند بهترين درمان را بر روي بيماران اعمال نمايند.

نتایج پژوهش ایمان تهمتن و همکارانش که با موضوع كاربرد رايانه هاي جيبي و تلفن‌هاي هوشمند توسط اينترن‌ها و رزيدنت‌ها در بيمارستان‌هاي آموزشي دانشگاه علوم پزشكي تهران انجام گرفته است، حاکی از آن بوده که به كمك تلفن‌هاي هوشمند و رايانه‌هاي جيبي مي‌توان برنامه‌هاي مختلف پزشكي مانند منابع مرجع دارويي، كتاب‌هاي مرجع پزشكي و ديگر اطلاعات مورد نياز را به صورت ديجيتالي در مواقع نياز مورد استفاده قرار داد. دسترسي به اينترنت بيسيم، وب‌سايت‌ها و پايگاه‌هاي اطلاعاتي، پرونده الكترونيك سلامت، مشاوره از راه دور و... نيز به كمك رايانه‌هاي جيبي و تلفن‌هاي هوشمند امكان‌پذير شده است.

مطالعه فوآ(2011) نشان مي‌دهد اين ابزارها در دسترس‌پذير ساختن منابع پزشكي، كسب اطلاعات دارويي و مديريت اطلاعات شخصي مفيد مي باشند. همچنین مطالعه استرود نيز نشان مي‌دهد استفاده از برنامه هاي دارويي بيشترين كاربرد را در ميان پرستاران داشته است و استفاده از رايانه‌هاي جيبي در تصميم‌گيري باليني، ارتقاء ايمني و سلامت بيمار نقش مؤثري داشته است.

محققان دانشگاه استنفورد، پیشگام هوشمندسازی بیمارستان‌ها

به نقل از انگجت، محققان دانشگاه استنفورد به تازگی ربات‌های مبتنی بر هوش مصنوعی توسعه داده‌اند که می‌توانند قرص‌ها را جمع‌آوری و به بیماران دهند. این دانشگاه یک بیمارستان جدید در محوطه بهداشت و درمان استنفورد افتتاح کرده که هدف آن این است که به اندازه تلفن موجود در جیب شما قادر و متصل باشد.

یک برنامه موبایل همراه به نام «MyHealth» می‌تواند به افراد در تماس با پزشک کمک کند یا آن ها را از طریق سالن‌های بیمارستان راهنمایی کند؛ با این حال، اتوماسیون مطلق بیمارستان ممکن است کارایی‌های بی‌نظیری داشته باشد.

این بیمارستان که مجهز به فناوری روز است، به کمک سنسورها شرایط بیمارستان مانند حضور واقعی افراد را بررسی می‌کند، ربات‌ها قرص‌ها را جمع‌آوری و بسته‌بندی می‌کنند و به ایستگاه‌های توزیع کننده تحویل می‌دهند.

بیشتر بخوانید:

- هوشمندسازی بیمارستان‌ها در ایران، چرا و چگونه؟

- جدال هوش مصنوعی و پزشکان/ برای تشخیص وضعیت بیماری به کدام مراجعه کنیم؟

- سهم هوش مصنوعی از بازار آینده در ۷ حوزه

به قلم: مجتبی صفاری