ایران اکونومیست- به گزارش رسانه مالیاتی ایران؛ در کلیه ملل دولت ها در قبال مردم در برآورده ساختن برخی نیازها و خواسته های آنان همچون ایجاداشتغال، ایجاد امنیت داخلی و ملی، تثبیت قیمت ها، تأمین اجتماعی ، ثبات سیاسی، اقتصادی وفرهنگی، بهبود وضعیت معیشت و غیره پاسخگو می باشند و برای دستیابی به این مهم نیازمند منابع مالی مکفی خواهند بود، به همین سبب از دیرباز و تشکیل جوامع حکومتی ، مالیات و أخذ آن به عنوان بحثی حاکمیتی مطرح بوده و دریافت آن تحت عناوین و اشکال مختلف رایج گشته و رفته رفته جنبه علمی به خود گرفته است.
امروزه درآمدهای مالیاتی یکی از مهمترین منابع درآمدی در بودجه اکثردولت ها به ویژه کشورهای توسعه یافته می باشد و به عنوان یک شاخص اقتصادی در رتبه بندی کشورها نیزمطرح می گردد. حجم و میزان درآمدهای مالیاتی در قسمت منابع بودجه، معرف سلامت اقتصادی حکومت شناخته می شود و نقطه قوت سیستم اقتصادی هر کشوری، شفافیت و سلامت نظام اقتصادی ازطریق اتکاء به منابع و درآمدهای مالیاتی می باشد.
این در حالی است که در کشورهای توسعه نیافته،اتکاء دولت به درآمدهای حاصل از فروش منابع طبیعی و زیرزمینی همچون نفت خام که در حقیقت فروش سرمایه محسوب می گردد مشکلات ساختاری به وجود آورده که با نوسانات قیمت جهانی این گونه منابع طبیعی، بودجه آن کشور تحت تأثیر قرار گرفته و دستیابی به اهداف از پیش تعیین شده دربودجه دچار مشکل می شود و به مرور این شکاف در طی سالیان متمادی عمیق تر می گردد که ماحصل آن یک اقتصاد ناسالم و بی ثبات خواهد بود،که بالا بودن اختلاف طبقاتی و تبعات بعدی اقتصادی،اجتماعی، فرهنگی و حتی سیاسی آن فقط یکی از نشانه های آن است.
استفاده از سیاست اقتصادی کاهش وابستگی بودجه دولت به درآمدهای نفتی و اتکاء بر درآمدهای مالیاتی و افزایش نرخ متوسط ما لیات درکشور برای شتاب دادن به روند رشد توسعه اقتصادی و رفاه اجتماعی ضرورت افزایش و به بیانی منطقی نمودن وصول و أخذ مالیات در هر جامعه ای با توجه به ویژگی های آن یکی از ضروریات است و در این راستا یکی از راهکارهای افزایش حجم درآمدهای مالیاتی، شناسایی و ریشه یابی فرار مالیاتی و به دنبال آن جلوگیری و کاهش فرار مالیاتی است.
فرار مالیاتی یکی از اساسی ترین مشکلات نظام مالیاتی محسوب می شود که ضرورت دارد ضمن ریشه یابی، عوامل موثر در شیوع این پدیده مخرب اقتصادی شناسایی و در رفع آن برنامه ریزی شود . درشناسایی عوامل موثر در پدیده فرار مالیاتی بایستی دقت نمود که این معضل فقط ریشه اقتصادی نداشته و در کنار علل اقتصادی سایر عوامل اجتماعی (سرمایه اجتماعی و میزان پذیرش و مقبولیت آحاد جامعه ) فرهنگی (فرهنگ مالیاتی) و سیاسی و حاکمیتی (تصمیمات و سیاست ها و قوانین متخذه) نیز بابستی مدنظر قرار گیرد.
با توجه به تحقیقات و پژوهش های صورت گرفته برخی عوامل موثر بر فرار مالیاتی را به اختصار می توان چنین دسته بندی کرد: عدم ترویج کارآمد فرهنگ مالیاتی در جامعه،ضعف، تعدد و پیچیدگی قوانین و مقررات موضوعه در ارتباط با مالیات،ناکارآمد بودن نظام و مکانیزم تشویق و تنبیه مالیاتی،عدم موفقیت در شناسایی کامل مودیان مالیاتی پایه های مختلف مالیاتی،عدم وجود و یا ضعف نظارت و پیگیری اثر بخش در فرایند تشخیص و أخذ مالیات،حساب سازی و کتمان درآمدی برخی از مودیان مالیاتی،تشخیص علی الرأس مالیات،الگوبرداری، یادگیری و برداشت از کردار و عملکرد سایر مودیان و وجود فساد در میان مأموران مالیاتی.
مردم زمانی نسبت به پرداخت مالیات رغبت نشان داده و آن را داوطلبانه خواهند پرداخت که نسبت به دستگاه مالیاتی اعتماد پیدا کرده و به این باور برسند که مالیات پرداختی آنان عینا در جهت حفظ منافع ملی و افزایش سطح رفاه آنان هزینه خواهد شد و در یک بیان کلی،زمانی مشتاق و راضی به پرداخت مالیات مقررخواهند بود که به باور مالیاتی رسیده باشند، لذا ایجاد باور مالیاتی و اعتمادسازی از رویکردهای مهم دستگاه مالیاتی کشور و در رأس آن دولت می باشد و مهمترین روش برای افزایش میزان و درجه باور مالیاتی، عملکرد بهینه دولت خواهد بود که در این صورت بصورت گسترده جلوی فرارهای مالیاتی نیز گرفته خواهد شد.
