ایران اکونومیست- فیلم «آشغالهای دوست‌داشتنی» به کارگردانی محسن امیریوسفی سه‌شنبه ۲۰ فروردین‌ماه در قالب نخستین برنامه کانون فیلم خانه سینما در سال جدید در سالن سیف‌الله داد خانه سینما به نمایش درآمد و با وجود اینکه این فیلم هنوز هم روی پرده سینماهاست توسط هنرمندان و مخاطبان مورد استقبال قرار گرفت.
نمایش این فیلم با جلسه نقد و بررسی و با حضور امیر پوریا همراه بود که در آن تلاش شد جدا از حاشیه‌های چند ساله فیلم بیشتر به خود «آشغالهای دوست‌داشتنی» پرداخته شود چرا که امیریوسفی هم معتقد بود، آن قدر در این ۶ سالی که فیلم توقیف بود و امکان نمایش نداشت درباره ماجراهای حاشیه‌ای فیلم صحبت کرده که گاهی فراموش می‌کرده این فیلم را کارگردانی هم کرده و حتی قصه آن را هم خودش نوشته است.
با این حال شروع و پایان نشست نقد و بررسی این فیلم با حاشیه‌هایش همراه بود و امیریوسفی ابتدا در پاسخ به چگونگی شروع اتفاقات و توقیف فیلم که با انتشار نامه‌ای از کمیسیون فرهنگی مجلس رخ داد که در آن نام هشت فیلم مجوزدار ذکر شده بود که نباید نمایش داده شوند، گفت: واقعیت این است که وضعیت فیلم «آشغالهای دوست‌داشتنی» دو وجه دارد؛ یکی اینکه بگویم اصلاً فکر کنید فیلم تازه ساخته شده و این ۶ سال فدای سرتان. یک وجه دیگر هم قصه پر درد و سوزناک آن است که بخواهم روایت کنم ولی اهلش نیستم و دوست دارم از این به بعد بیشتر درباره خود فیلم بحث شود. اما این را تاکید می‌کنم، غَرّه هستم از اینکه می‌خواستم اولین نمایش فیلم «آشغالهای دوست‌داشتنی» در ایران باشد و بابتش خوشحالم و از کسی هم برای آن توقعی ندارم.
او درباره اینکه گفته می‌شد بعضی فیلم‌های توقیفی با آنچه برای فیلمنامه مجوز گرفته بودند فرق دارند و جور دیگری ساخته شده‌اند، بیان کرد: من کاملاً قانونی فیلم می‌سازم و پایبند به فیلمنامه قانونی هستم. من پایبند قانون بودم و وضعم این شد، وای به حال اینکه می‌خواستم جور دیگری بسازم.
این کارگردان درباره ایرادهایی که از فیلمنامه‌اش گرفته شده بود، گفت: من به اندازه یک فیلم کوتاه «آشغالهای دوست داشتنی» طلب دارم چون کارم دیالوگ‌های داشت که می‌گفتند این‌ها را خود امیریوسفی ننوشته است و این یکی از مسائلی بود که برای فیلم پیش آمد. ضمن اینکه هر سالی که دوستان فیلم را می‌دیدند یک دوران اجتماعی و سیاسی متفاوتی وجود داشت که براساس آن فیلم را نگاه می‌کردند و به مسئله گفت‌وگو در آن توجه نمی‌شد.
امیریوسفی درباره بحث‌های ایدئولوژیک فیلم و آنچه در جامعه وجود دارد هم اظهار کرد: گاهی حرف از این است که «این‌ها» باید بروند و عده‌ای هم نظری مخالف دارند، اما مسئله اینجاست که بالاخره باید یک روز تصمیم بگیریم می‌خواهیم چه کنیم، چون همه هستند و نمی‌روند. این دعواهای ایدئولوژیک ما علیرغم حق داشتن همه، با تفاهم و گفتگو باید جریان داشته باشد. پیش بینی من از شرایط این است که باید امید را اجباراً داشته باشیم و کمی هم باید از صد سال آینده به دوران خود نگاه کنیم؛ همانطور که وقتی الان به گذشته نگاه می‌کنیم برداشت متفاوت‌تری داریم.
وی افزود: فیلم «آشغالهای دوست‌داشتنی» به طرز خنده‌دار و جذابی در چهلمین سال انقلاب اسلامی نمایش داده شد. یعنی در زمانی که ما نگران تجزیه مملکت نیستیم، اما به جایش تجزیه فرهنگی شده‌ایم. همه ما در یک دور تسلسل هستیم و به این موضوع اصلاً توجه نمی‌کنیم. می‌گویند، تاریخ دو بار تکرار می‌شود، یک بار تراژیک و یک بار کمدی اما در مملکت ما یک بار تراژیک است و یک بار تراژیک‌تر. به همین دلیل تغییر این وضع به تک تک ما برمی‌گردد که ببینیم چه تصمیمی می‌گیریم و چه می‌کنیم.
او در بخشی دیگر از این نشست به چگونگی ساخت فیلم و بازی بازیگران اشاره کرد و گفت: هر کدام از بازیگران جداگانه کار خود را پیش بردند و نمی‌دانستند بازیگر مقابلشان کیست، همین سبب شده بود که وقتی اقای کیارستمی فیلم را دید گفت، قلبم گرفت.
امیریوسفی همچنین در پاسخ به سوال ایسنا مبنی براینکه طبق گفته ابراهیم داروغه‌زاده (معاون ارزشیابی و نظارت سازمان سینمایی) نگاه کارگردان به ماجرای «فتنه» در فیلم مردود و خط قرمز نظام بوده و آیا تغییرات صرفاً برای گرفتن مجور بوده؟ گفت: من تلاش می‌کنم نگویم چه چیزهایی دیگری قرار بود حذف شود که نشد. فیلم تغییرات داشته ولی خوشحالم که داستان اصلی سرجایش باقی ماند هرچند اگر نسخه‌ای که از ابتدا صحبتش بود، همان سال ۹۲ در جشنواره نمایش داده می‌شد من هم فیلم دیگری ساخته بودم ولی با این حال از آقایان داروغه‌زاده و انتظامی برای همراهی در اکران فیلم تشکر می‌کنم.
او در پاسخ به سوال دیگر درباره اینکه آیا از فارابی خسارتی بابت ۶ سال توقیف فیلمش دریافت کرده است؟ نیز گفت: سال ۹۱ فارابی در ساخت فیلم مشارکت داشت و «آشغالهای دوست‌داشتنی» با حمایت و نظارت فارابی همراه بود. بعد که فیلم ساخته شد مدیریت فارابی تغییر کرد و لحظه‌هایی یادم هست که فیلم دست مدیر دیگری بود که می‌لرزید. بعد هم پیشنهادهای بی شرمانه‌ای داده شد که بعد از یک سال و نیم دویدن من دنبال مجوز، ۱۶ بار بازنویسی فیلمنامه و یک سکته، فیلم را بخرند. روی اصفهانی من می‌گفت پیشنهادشان را قبول کنم ولی روی آبادانی‌ام می‌گفت نه. درنتیجه مشارکت فارابی به وام تبدیل شد و الان که فیلم فروخته، باید آن را پس بدهم.
وی تاکید کرد: حتی لیست‌های شفاف‌سازی که اعلام شد یکی از بانیان و پیگیرانش خود من بودم.
امیریوسفی همچنین در این بخش خاطرنشان کرد: از خبرگزاری ایسنا، خبرآنلاین، ایلنا و دیگر بچه‌های رسانه تشکر می‌کنم چون اگر بچه‌های مطبوعات نبودند «آشغالهای…» هیچ وقت به اکران نمی‌رسید.
او به حوزه هنری هم که فیلمش را تحریم کرده است و بابت ان در سیزده فروردین دروغی ساخته شد، اشاره کرد و گفت: حوزه در سینماهایی که متعلق به بیت‌المال است فیلم را تحریم کرد و بعد که دوستی این دروغ سیزده را پخش کرد که حوزه هنری فیلم را نمایش می‌دهد، سیل تبریکات دوستان نسبت به این دروغ سیزده روانه شد و من حتی دلم نمی‌آمد که بگویم دروغ بوده و گفتم در همین تخیل بمانند.
این فیلمساز در پایان درباره دیگر فیلم‌های توقیفی از جمله «خانه پدری» کیانوش عیاری که در همین برنامه‌ها چند هفته پیش از نوروز نمایش در خانه سینما نمایش داده شده بود، بیان کرد: توقیف، یک جنایت فرهنگی است و آرزو می‌کنم فیلم «کاناپه» و «خانه پدری»، «صدسال به این سال‌ها» و فیلم‌های کاهانی اکران شوند و در بخش صنفی هم برایشان پیگیری می‌کنم و امیدوارم هیچ مدیر دیگری دست به این کار غیر قانونی نزند.
در این نشست امیر پوریا (منتقد) هم گفت: بیشتر از مشکلات یک فیلم توقیفی مثل «آشغالها.....» یا «خانه پدری»، آنچه خیلی تلخ است این است که وقتی فیلمی بعد از ۶ سال به نمایش درمی‌آید می‌بینیم حرفش هنوز تازگی دارد.
او همچنین تاکید کرد: برخی از اهالی رسانه انقدر که به برخی فیلم‌های توقیفی توجه کردند و می‌کنند به فیلم‌هایی مثل «کاناپه» کیانوش عیاری توجه نمی‌کنند چون آن را فیلمی ساده می‌بییند در حالی که اتفاق منحصربفردی در این فیلم رخ داده و حتی کارگردان می‌دانسته که فیلمش با مشکل روبرو خواهد شد اما تلاش کرده یک مسئله‌ای را برای همیشه ثبت کند.
