سال گذشته به واسطه نوسان نرخ ارز در ایران وضعیت و الگوهای سفر تغییر کرد. از سویی آمارها نشان داد که در پی گرانی ارز، ایران مقصد ارزان قیمتی برای سفرهای خارجی ها شد چنانکه آمارهای ورودی به ایران از یک جهش دو میلیونی حاکی بود؛ به عبارتی از 5 میلیون گردشگر خارجی در سال 96 به 7 میلیون گردشگر ورودی در سال 97 رسید. براساس آمارها، افزایش حجم گردشگران ورودی به ایران بیشتر از سوی کشورهای همسایه ایران بوده است.
نوسان نرخ ارز تنها روی آمار گردشگران ورودی اثر نگذاشت بلکه الگوی سفرهای ایرانیان را نیز تغییر داد. چنانکه در تعطیلات عید 98، به گفته «ولی تیموری» معاون گردشگری سازمان میراث فرهنگی، 377 هزار نفر به خارج از کشور سفر کرده اند که نسبت به سال گذشته 32 درصد کاهش داشته است.
وجود چنین شرایطی فرصتی برای تقویت گردشگری داخلی است که هم روی تقویت آن سرمایه گذاری صورت پذیرد و هم اینکه گردشگران ورودی به کشور می توانند یکی از منابع پردرآمد ارزی باشد.
با این حال، وضعیت گردشگری داخلی نیز با افزایش قیمت حمل و نقل و مراکز اقامتی و در مجموع افزایش قیمت سفرهای داخلی در معرض تهدید است اما سازمان گردشگری در تلاش است تا سیاست های سفر ارزان و بسته های سفر ارزان را اجرایی کند. در هر صورت با افزایش هزینه های سفر، عموما خانواده های طبقه پایین و متوسط برای تامین پول سفر با مشکل مواجهند.
علاوه بر وضعیت نرخ ارز و افزایش هزینه سفر، در سال 98 بخاطر سرما، بارندگی ها و سیلابی شدن بسیاری از مناطق ایران، آمار گردشگران در مقاصد گردشگری نسبت به سال های گذشته متفاوت بود. با این حال به گفته «فریدون محمدی» دبیر ستاد مرکزی هماهنگی خدمات سفر، در 11 فروردین، استان های مازندران، بوشهر، خراسان رضوی و اصفهان رتبه اول تا چهارم بازدید گردشگران از جاذبه های گردشگری و آثار فرهنگی تاریخی و نیز اقامت را داشتند.
همچنین استان های خراسان جنوبی، کرمانشاه، ایلام و آذربایجان غربی در بین استان های کمتر شناخته شده، میزبان بیشترین گردشگران نوروزی بودند.
آخرین آمار از تعداد سفرهای نوروزی تا 14 فروردین، بنا به گفته معاون گردشگری و رئیس ستاد مرکزی هماهنگی خدمات سفر، 74 میلیون و 300 اقامت شبانه ثبت شده است و به طور میانگین حدود 18 میلیون نفر در طول نوروز سفر کرده اند و این آمار نسبت به سال گذشته 6 درصد افزایش در اقامت را نشان می دهد.
با وجود افزایش سفر اما برخی از استان های با رتبه های بالای گردشگر پذیر، با کاهش مسافر نسبت به سال های گذشته مواجه بوده اند. به طور مثال، سردار «سید محمود میرفیضی» فرمانده انتظامی استان مازندران، از ثبت 29 میلیون و 322 هزار تردد در استان و محورهای مواصلاتی خبر داد و گفت: به طور میانگین روزانه بین 95 تا 106 هزار تردد در استان به ثبت رسیده که با توجه به شرایط جوی این رقم نسبت به سال گذشته 7 درصد کاهش داشته است.
خراسان رضوی نیز که هر ساله در رتبه های اول مقاصد گردشگری قرار می گیرد نیز با کاهش مسافر مواجه بوده است. «مهدی فروزان» سخنگوی ستاد خدمات سفر خراسان رضوی، درباره ورود زائران و مسافران به مشهد گفت: از 25 اسفند پارسال تا 11 فروردین ماه جاری هفت میلیون و 6 هزار و 354 نفر به این کلانشهر وارد شده اند که در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته 9 درصد کاهش داشته است.
با وجود هماهنگی ها و اقدامات برای پذیرایی گردشگران نوروزی در استان های فارس، خوزستان، گیلان و گلستان نمایندگان این استان ها در جلسه دستگاه های عضو ستاد مرکزی هماهنگی خدمات سفر، از کاهش سفرهای نوروزی و ناکافی در این استان ها که تحت تاثیر بارندگی و سیل و به زعمی تبلیغات منفی بوده است، خبر دادند.
در همین پیوند، «جمشید حمزه زاده» رئیس جامعه هتلداران از کاهش مسافران و ضررهای هتلداران گفت: به صورت میانگین در کل کشور حداقل بین 15 درصد با کاهش مسافر هتلی مواجه شدیم .امسال به دلیل سیل، مسافران هتل ها در استانی مانند خوزستان تا 40 درصد نسبت به سال گذشته کاهش داشت.
اگرچه برخی از استان ها با کاهش مسافر روبرو بوده اند اما مسافرهای نوروزی به عبارتی به سمت استان هایی رفته اند که مناطق امن تری بوده اند. براین اساس به گفته «علی صالحی» مدیرکل روابط عمومی استانداری یزد، اقامت امسال در یزد نسبت به مشابه سال گذشته، رشد 155 درصدی داشته است.
همچنین مناطق گردشگری در سواحل جنوب کشور به دلیل آب و هوای مساعد و جاذبه های طبیعی با افزایش گردشگران نوروزی همراه بود. بازدید از جاذبه های گردشگری چابهار با افزایش 35 درصدی نسبت به سال گذشته رشد داشته است.
به گزارش روابط عمومی سازمان منطقه آزاد قشم، از 25 اسفند 97 تا 14 فروردین امسال بیش از یک میلیون بازدید از ژئوسایت ها و اماکن گردشگری قشم همچون جزایر ناز، جنگل حرا، چاهکوه، خلیج دلفین ها، غارهای خربس، دره ستاره ها، قلعه پرتغالی ها و دیگر سایت ها به ثبت رسیده که نشان از افزایش 70 درصدی آن نسبت به مدت مشابه سال گذشته دارد.
با اینکه امسال با افزایش قیمت ارز، انتظار می رفت از شمار سفرهای خارجی کاسته شده و سفرهای داخلی افزایش داشته باشد ولی تورم و سیلابی شدن برخی از استان ها و نیز وضعیت نامساعد سفر چندان باب طبع و میل دست اندرکاران گردشگری و هتلداران نبوده است.
از سوی دیگر، همواره این نقد به آمارهای گردشگری در ایران وارد است که ثبت اقامت های شبانه و ثبت ترددهای استانی، تخمینی صحیح برای آمار گردشگران نیست.
بهترین تخمین برای زمانی است که گردشگری ایران، «حساب های اقماری» را برای محاسبه حضور گردشگر، پیامدهای مستقیم و درآمدهای گردشگری داشته باشد و از سوی دیگر آمارهای ارائه شده با آمارهای نظرسنجی سفر تطبیق داده شود. در این صورت است که می توان گفت که آیا رشد گردشگری داخلی ایران نسبت به سال های گذشته چقدر واقعی است و چقدر پیامدهای مثبتی را برای اقتصاد گردشگری ایران رقم می زند.
منبع: ایرنا
