ایران اکونومیست- زمانی که سیاهرگی در بدن گشاد شود، فرد مبتلا به واریس شده ؛ واریس، شایع‌ترین بیماری عروقی انسان است که زنان را بیشتر از مردان درگیر می‌کند؛ ایستادن‌های طولانی، عدم تحرک و ورزش نکردن، مصرف غذاهای حاوی روغن اشباع و غیره از عوامل بسیار موثر بر ایجاد واریس هستند.
زمانی که خون در سیاهرگ‌ها جمع شوند، بیماری واریس تشدید می‌شود؛ این تجمع باعث می‌شود دیواره سست عروق، منبسط شود و به هم بپیچد و مانع جریان خون شود؛ یکی از علائم این بیماری ورم کردن پا‌ها در قسمت زیر زانو است، همچنین محل لخته ممکن است قرمز و دردناک باشد اما این علائم همیشگی نیست.
علی ارغوانی متخصص داخلی در گفت‌وگو با خبرنگار حوزه بهداشت و درمان گروه علمی پزشکی باشگاه خبرنگاران جوان، اظهار کرد: از نظر تقسیم بندی سه نوع رگ در بدن انسان وجود دارد، سرخرگ‌ها یا شریان‌ها که خون پراکسیژن را از قلب به اندام‌ها می‌رسانند، سیاهرگ‌ها یا ورید‌ها که خون را از اندام‌ها به سوی قلب باز می‌گردانند و عروق لنفاوی که سلول‌های ایمنی و دفاعی بدن را جا به جا می‌کنند.
این متخصص داخلی بیان کرد: واریس بیماری سیاهرگ‌ها، یا ورید‌های اندام تحتانی است که در سرتاسر دیواره آنها دریچه‌های ۲ لَتی موجود است که به صورت یک طرفه عمل می‌کند و جریان خون وریدی را از اندام‌ها به سمت قلب می‌فرستد؛ ورید‌های اندام تحتانی به طور کلی به ورید‌های سطحی و عمقی تقسیم می‌شوند.
ارغوانی ادامه داد: در اندام تحتانی دستگاه وریدی شامل ورید‌های سافن، بزرگ، کوچک و شاخه‌های آنها هستند؛ ورید‌های نفوذی و به عمق رونده (per Forating) در چندین محل سیستم ورید‌های سطحی و عمقی را به یکدیگر متصل می‌کنند، ورید‌های واریس ورید‌های سطحی و پرپیچ و خمی هستند که به دلیل ساختمان و عملکرد معیوب دریچه‌های ورید‌های سافن، ضعف درونی دیواره ورید، بالا بودن فشار داخل ورید یا بندرت فیستول‌های شریانی – وریدی به وجود می‌آیند.
وی با اشاره به اینکه ورید‌های واریسی را می‌توان به اولیه یا ثانویه تقسیم بندی کرد، گفت: ورید‌های واریسی اولیه از دستگاه سطحی منشاء گرفته‌اند و در زنان ۲ تا سه برابر شایع‌تر از مردان است؛ تقریباً نیمی از بیماران دارای سابقه فامیلی ورید‌های واریسی هستند، ورید‌های واریسی ثانویه به دلیل نارسایی ورید‌های عمقی و عدم کفایت ورید‌های نفوذ کننده، یا به دلیل انسداد ورید‌های عمقی بوجود می‌آید.
این متخصص داخلی درباره علت ایحاد واریس، گفت: یکی از علل ایجاد بیماری واریس، سابقه خانوادگی است که البته در کنار کم تحرکی و ایستادن برای مدتی طولانی می‌تواند زمینه را برای بروز واریس مساعد کند؛ جنسیت یکی دیگر از دلایل ایجاد واریس است، زنان بیشتر از مردان مستعد ابتلا به واریس هستند و علت آن، بارداری و ترشح هورمون است.
وی ادامه داد: در دوره بارداری حجم خون و فشار شکمی افزایش می‌یابد و هورمون‌ها سبب گشادی عروق می‌شوند؛ در این حالت احتمال بروز واریس بیشتر می‌شود، استفاده از قرص‌های هورمونی (استروژن و پروژسترون)، بروز بارداری و پوشیدن لباس‌های خیلی تنگ هم می‌توانند از دیگر دلایل ایجاد واریس در پا‌ها باشند.
این متخصص داخلی تشریح کرد: کسانی که به علت شغل خود، برای مدتی طولانی سرپا می‌ایستند، بیشتر در معرض بروز واریس هستند؛ نشستن طولانی مدت هم می‌تواند سبب واریس شود، خطر واریس با افزایش سن بیشتر می‌شود، رگ‌های خونی و عضلات پشت پا، با افزایش سن، ضعیف‌تر و احتمال ایجاد واریس در آنها بیشتر می‌شود، اضافه وزن، به خصوص در اطراف شکم، فشار بیشتری به ورید‌های ساق پا تحمیل می‌کند.
سلما مجیدی متخصص داخلی اظهار کرد: بیماران مبتلا به واریس وریدی به دلیل از بین رفتن زیبایی پاهایشان به پزشک مراجعه می‌کنند؛ درد مبهم با احساس فشار در پا‌ها پس از ایستادن طولانی از علائم واریس است که با بالا گرفتن پا‌ها برطرف می‌شود، در واریس وریدی پا‌ها سنگین به نظر می‌رسند و گاهی تورم ملایمی در مچ پا بوجود می‌آید.
این متخصص داخی ادامه داد: واریس وریدی وسیع ممکن است باعث ایجاد زخم در پوست نزدیک پا شود، ایجاد لخته در ورید‌های سطحی ممکن است یک مشکل تکرار شونده باشد و به ندرت واریس‌ها پاره می‌شوند و خونریزی می‌کنند، در این حالت به دلیل بازگشت خون از قسمت عمقی به سطح، اختلالات پوستی ایجاد و پا‌ها متورم می‌شوند و با فشار دادن انگشت روی قسمت متورم فشار انگشت فرد در بافت ایجاد فرورفتگی می‌کند.
مجیدی افزود: علائم بعدی، درگیری پوستی و ایجاد رنگدانه‌های قهوه‌ای است؛ نهایتاً در اثر به هم پیوستن رنگدانه‌ها لکه‌هایی در قسمت مبتلا مشاهده می‌شود سپس پوسته پوسته ایجاد می‌شود و فرد احساس خارش می‌کند، در اثر تحریک و خارش زخم‌هایی روی پا پدید می‌آید، این زخم‌ها به خصوص در اطراف قوزک پا ایجاد می‌شود.
وی درباره راه‌های پیشگیری از واریس، گفت: هرگز به مدت طولانی یک‌جا روی پا نایستید و مرتب قدم بزنید؛ قدم زدن آهسته یا تند فرقی نمی‌کند مهم این است که با ایجاد انقباض و انبساط در عضلات ساق پا، به جریان راحت خون کمک شود؛ استفاده از زیرپایی شیب دار هنگام نشستن یکی دیگر از راه‌های پیشگیری از واریس است.
این متخصص داخلی ادامه داد: شیب زیرپایی باید ۴۵ درجه باشد، این کار کمک می‌کند فشار روی پا کاهش یابد و سپس باعث ایجاد انقباض عضلات ساق پا شود؛ توجه داشته باشید استفاده از زیرپایی به تنهایی کفایت نمی‌کند بلکه ضرورت دارد هر نیم ساعت الی یک ساعت بعد از نشستن چند دقیقه قدم بزنیم.
مجیدی گفت: افرادی که به مدت طولانی سر پا می‌ایستند، هر ۱۵ دقیقه یکبار چند بار روی پنجه پا بلند شده و به حالت اولیه برگردند؛ بهداشت پا را مثل بهداشت دست جدی بگیرید، بهتر است روزانه ۲ بار پا‌ها را بخصوص لای انگشتان پا را با آب ولرم و صابون بشوییم، رعایت این نکته در مبتلایان به واریس ثانویه بسیار اهمیت دارد.
وی ادامه داد: پوشیدن جوراب‌های واریس یکی دیگر از راه‌های پیشگیری از واریس است؛ این جوراب‌ها به نام جوراب‌های ساپورت در بازار موجود است و اگر اندازه آنها تا زیر زانو باشد بسیار موثر است، استفاده از این نوع جوراب‌ها در شروع علائم واریس ضرورت دارد، افرادی که از درد پا شکایت دارند بهتر است قبل از مشاهده رگ‌ها از این نوع جوراب‌ها استفاده کنند.
این متخصص داخلی با بیان اینکه استفاده از جوراب‌های واریس مانع از ایجاد لخته می‌شود، تشریح کرد: جوراب‌های واریس سن خاص ندارد، اما باید توجه داشت در مواردی که در جوانان ۱۴-۱۵ ساله پا‌ها دردناک باشند برای بررسی بیماری‌های عروق حتما باید به پزشک مراجعه کرد.
وی با بیان اینکه درمان واریس بر ۲ نوع نگهدارنده و جراحی است، گفت: درمان‌های نگهدارنده با تشخیص پزشک و رعایت مواردی انجام می‌شود؛ ورزش منظم و پرهیز از ایستادن یا نشستن طولانی روی صندلی اولین توصیه به بیماران مبتلا به واریس است.
این متخصص داخلی ادامه داد: پیاده‌روی با انقباض مرتب عضلات ساق باعث کاهش فشار ورید‌های ساق می‌شود؛ بهتر است در طول روز در چند نوبت بیمار پا‌های خود را در سطحی بالاتر از قلب قرار دهد، دوش آب سرد نیز یکی از راه‌های درمان و کاهش درد در این بیماران است.
