سهم 50 درصدی نفتی‌ها از صادرات غیر نفتی

ایران اکونومیست- کشورها مبادلات تجاری خود را بر اساس مزیت‌های اقتصادیشان برنامه‌ریزی می‌کنند بنابراین مبادلات تجاری هر کشوری می‌تواند آیینه‌ای از اقتصاد آن باشد. در واقع کشورهای جهان کالایی را صادر می‌کنند که توانایی تولید آن را با قیمت تمام شده پایین‌تری داشته باشند تا بتوانند با رقیبان در بازارهای جهانی رقابت کنند.
از همین رو فارغ از چین که هر کالایی را با تکیه بر نیروی کار ارزان، تولید و روانه بازار می‌کند، هر کشوری با کالایی خاص شناخته می‌شود. ایران نیز از این قاعده مستثنی نیست و نفت، شناسنامه صادراتی آن به حساب می‌آید.
با این حال چند سالی است که در ایران تلاش شده تا دخل و خرج کشور با کمترین اتکا به ارزهای صادراتی نفت بسته شود و جای آن را صادرات غیر‌نفتی بگیرد.
صادرات غیر‌نفتی از آن جهت اهمیت دارد که علاوه بر اشتغال‌زایی در کشور، ارزش افزوده بیشتری را به همراه دارد و جلوی خام فروشی را می‌گیرد.
اما نکته‌ای که در این میان وجود دارد، نحوه دسته‌بندی صادرات غیر‌نفتی است. هم اکنون میعانات گازی با کمترین تغییر از زمان استخراج به عنوان صادرات غیر‌نفتی بار کشتی شده و صادر می‌شود.
همچنین گاز مایع‌شده نیز در دسته‌بندی صادرات غیر‌نفتی قرار دارد؛ محصولات پتروشیمی هم در این دسته قرار می‌گیرند و حتی گل سر سبد صادرات غیر‌نفتی به شمار می‌رود؛ تا آنجا که چشم بازار ارز برای تعادل، به ارزهای صادراتی پتروشیمی است.
آمار گمرک نشان می‌دهد که در 11 ماه سال جاری، 106 میلیون تن کالا به ارزش 40 میلیون دلار از ایران صادر شده است.
از این میزان بیش از 32 درصد مربوط به صادرات پتروشیمی است و چیزی حدود 20 درصد نیز صادرات میعانات گازی و سایر فرآورده‌هایی از این دست مانند گاز مایع را شامل می‌شود.
تا آنجا که 5 کالای اول صادراتی ایران به ترتیب میعانات گازی با سهمی 9.8 درصدی، گاز طبیعی مایع شده با سهمی 4.8 درصدی، پروپان مایع شده با سهمی 4 درصدی، سایر روغن‌های سبک و فرآورده‌ها بجز بنزین با سهمی 3.3 درصدی و متانول با سهمی 3.2 درصدی است.
آمارها نشان می‌دهد با وجود تحریم‌هایی که در سال جاری بر صنعت نفت ایران تحمیل شده، صادرات پتروشیمی حدود 14 درصد نسبت به سال گذشته از نظر ارزشی افزایش داشته است.
با این حال صادرات میعانات گازی کاهشی 37.5 درصدی را از نظر ارزش در مقایسه با 11 ماه سال 96 نشان می‌دهد. میعانات گازی از نظر وزن حدود 52 درصد کمتر شده که می‌تواند به خاطر پا پس کشیدن خریداران به دلیل تحریم باشد.
مقایسه این آمارها نشان می‌دهد که اگرچه صنعت نفت ایران با تحریم روبروست اما این تحریم تنها برای فروش خام نفت و یا میعانات گازی تاثیر‌گذار بوده و در مقابل صنایع دیگر مانند پتروشیمی که مواد اولیه خود را از نفت و گاز می‌گیرد، رونق بیشتری را تجربه می‌کنند. بنابراین می توان با حفظ مزیتی به نام نفت و گاز و با تبدیل آن به کالاهایی ارزشمندتر و تکمیل زنجیره ارزش، شرایط تحریم را با هزینه های کمتری پشت سر گذاشت.