سازمان اموال تملیکی؛ غایب بزرگ سامانه انتشار آزاد اطلاعات

به گزارش ایران اکونومیست؛   ششم بهمن‌ماه سال ٨٧ قانون انتشار و دسترسی آزاد به اطلاعات مشتمل بر ٢٣ ماده و هفت تبصره، در مجلس شورای اسلامی تصویب و در تاریخ ۳۱ مرداد ماه سال ۸۸ از سوی مجمع تشخیص مصلحت نظام موافق با مصلحت نظام تشخیص داده شد، اما تدوین آیین‌نامه اجرایی و ابلاغ آن تا سال ۹۴ طول کشید.

پس از ابلاغ آیین نامه اجرایی، دولت سامانه ای را به منظور استفاده تمامی شهروندان برای دسترسی آزادانه به اطلاعات نهادهای دولتی ایجاد کرد که تاکنون ۵۱۶ دستگاه به این سامانه ملحق شده اند، اما هنوز دستگاه های زیادی به آن ملحق نشده اند.

نحوه پیگیری از سامانه

با توجه به اینکه رسالت سامانه انتشار و دسترسی به اطلاعات آزاد افزایش شفافیت است، اشخاص حقیقی و حقوقی ایرانی در صورتی که نیاز به اطلاعاتی داشته باشند می توانند توسط سامانه درخواست کنند که اطلاعات به خصوصِ یک نهاد دولتی منتشر شود؛ پس از آن اطلاعات درخواستی در این سامانه برای عموم منتشر خواهد شد، مگر آن که آن اطلاعات، حریم خصوصی افراد را نقض کند.

کاربران درخواست خود را از طریق یک فرم که به تصویب کمیسیون انتشار و دسترسی آزاد به اطلاعات رسیده است، تکمیل و ارسال می‌کنند و دستگاه‌ها ۱۰ روز مهلت دارند اطلاعات مورد نظر شهروندان را ارائه بدهند و در صورتی که این زمان به تأخیر بیفتد، شهروندان در همین سامانه، می‌توانند شکایت خود را ثبت کنند تا از طریق کمیسیون انتشار و دسترسی آزاد به اطلاعات پیگیری شود.

اطلاعات قابل انتشار در این سامانه شامل آمار رسمی، آیین‌نامه‌ها و ضوابط، اطلاعات قراردادها، آیین‌نامه‌های مشارکت اشخاص در اجرای اختیارات سازمان، ساز و کارهای شکایت شهروندان از تصمیمات و اقدامات، اهداف، وظایف، سیاست‌ها و خط مشی و ساختار، اختیارات و وظایف مأموران ارشد دستگاه، اسناد و مکاتبات اداری، روش‌ها و مراحل ارائه خدمات سیستم به جامعه و انواع اطلاعات نگهداری شده و آیین‌نامه دسترسی به آنها است و مطابق قانون، وظیفه‌ دستگاه ها، ارائه اطلاعات پردازش شده نیست، بلکه ارائه اصل اسناد است.

سامانه انتشار و دسترسی آزاد به اطلاعات به آدرس الکترونیکی foia.iran.gov.ir از تیرماه سال گذشته آغاز به کار کرده است.

وزارت اقتصاد/ فقط سازمان اموال تملیکی نیامد

 وزارت امور اقتصادی و دارایی، سازمان اداری و استخدامی کشور و سازمان برنامه و بودجه کشور از جمله نهادهایی هستند که طبق قانون باید به سامانه انتشار و دسترسی آزاد به اطلاعات ملحق شوند.

 از ۱۰ سازمان زیرمجموعه وزارت امور اقتصادی و دارایی ۹ سازمان با الحاق به این سامانه وضعیت فعال دارند و اشخاص حقیقی و حقوقی می توانند از این سازمان ها ، اطلاعات مورد نظر خود را پی گیری کنند.

وضعیت سازمان های زیرمجموعه وزارت امور اقتصادی و دارایی در سامانه

آنچه که قابل تامل است، عدم الحاق سازمان جمع آوری و فروش اموال تملیکی به سامانه انتشار و دسترسی آزاد به اطلاعات با گذشت بیش از ۱۵ ماه از زمان راه اندازی سامانه مذکور است.

سازمان اموال تملیکی یکی از نهادهای بسیار با اهمیت در حوزه کالاهای قاچاق، ضبطی و متروکه است و با توجه به گستره وظایف این سازمان، قطعا ابهامات زیادی برای افراد در خصوص فعالیت های این سازمان وجود دارد.

از سویی دیگر هدف از راه اندازی این سامانه افزایش شفافیت و جلوگیری از رانت اطلاعات در همه حوزه ها بوده است، از این رو عدم تمکین سازمان اموال تملیکی از قانون و بی توجهی به انتشار آزاد اطلاعات، نمی تواند چندان توجیه قانع کننده ای داشته باشد.

چه بسا که به تازگی نیز سازمان اموال تملیکی ملزم به عرضه محصولات متروکه و قاچاق در بازار داخل تا پایان سال شده است که این مساله بیش از پیش دسترسی آزاد به اطلاعات را ضروری کرده است.

همچنین نظارت مردم بر عملکرد این سازمان در صورت عضویت در سامانه مذکور، می تواند زمینه را برای بروز تخلفات احتمالی از بین ببرد.

سازمان برنامه و بودجه/جای خالی مرکز آموزش و پژوهش 

بررسی وضعیت فعالیت زیرمجموعه های سازمان برنامه و بودجه کشور در سامانه انتشار و دسترسی آزاد به اطلاعات نشان می‌دهد، از ۴ دستگاه زیر مجموعه این سازمان، تنها مرکز آموزش و پژوهش های توسعه و آینده نگری هنوز به این سامانه ملحق نشده است.

وضعیت زیرمجموعه‌های سازمان برنامه در سامانه

سازمان امور اداری و استخدامی/هر دو زیرمجموعه فعال شدند

در مورد سازمان امور اداری و استخدامی کشور، هر دو زیرمجموعه این سازمان در سامانه انتشار و دسترسی آزاد به اطلاعات عضو شده و زمینه استفاده تمامی شهروندان برای دسترسی آزادانه به اطلاعاتشان فراهم است.