مناطق آزاد سکویی برای واردات کالای بی‌کیفیت

به گزارش ایران اکونومیست، مسعود دانشمند دبیر کل خانه اقتصاد ایران بیان داشت: آن کارایی لازم را که ما از مناطق آزاد انتظار داریم، نمی‌بینیم. این فقدان کارایی برای همه مناطق آزاد وجود دارد و استثنایی قائل نیستم. اما اینکه چرا این کارایی وجود ندارد بحث زیادی را می‌طلبد. دانشمند عنوان کرد: مسئله مهم این است که ما می‌خواهیم مناطق آزاد را با قوانین داخلی کشور اداره کنیم. اگر قرار است از همین قوانین استفاده کنیم چرا اصلاً مناطق آزاد تشکیل دادیم؟ قوانین بانکداری و قوانین پولی مناطق آزاد را می‌خواهیم بر اساس قوانین داخلی کشور اعمال کنیم که درست نیست.
دبیر کل خانه اقتصاد ایران افزود: مدیریت مناطق آزاد اختیارات لازم را برای اینکه بخواهند کاری کنند، ندارند. قوانین مناطق آزاد را نباید خودمان اختراع کنیم و برای آن اصولی وجود دارد. مناطق آزاد در دنیا نیز وجود دارند و قوانین آنها نیز مشخص است. از کارکرد این مناطق آزاد خارجی هم اطلاع داریم. ما باید یکی از این مناطق مثل هنگ‌کنگ، سنگاپور و یا هامبورگ را الگو بگیریم و قوانین آن را در مناطق آزاد خودمان جاری کنیم. درواقع قوانین مناطق آزاد خودمان دقیقه همانند قوانین آنها باشد.
وی گفت: بر اساس قوانین،عنوان مناطق آزاد به‌جایی اطلاق می‌شود که در این مناطق کالا به‌راحتی وارد، صادر و تولید شود. نیروی انسانی و کار نیز به‌راحتی در مناطق آزاد مشغول به کار شود. مسئله دیگری که باید به آن توجه شود این است که مناطق آزاد اصولاً به گمرک نیاز ندارند و اصلاً نباید گمرک در آنها حضورداشته باشد. به‌عنوان‌مثال اگر ما از مناطق آزاد قشم و کیش بخواهیم کالایی را وارد کنیم این سرزمین اصلی است که باید گمرک داشته باشد نه قشم و کیش و یا سایر مناطق آزاد.
این مقام مسئول اذعان داشت: الآن مناطق آزاد ما گمرک دارد. درواقع هر چه در سرزمین اصلی هست در این مناطق هم وجود دارد و به همین دلایل است که مناطق آزاد ما شکل واقعی خودشان را هنوز پیدا نکرده‌اند. درواقع مناطق آزاد کارایی لازم را در اقتصاد نداشته‌اند. چاره کار هم این نیست که رئیس منطقه آزاد کیش را به قشم منتقل و مقدمات انتقال رئیس منطقه آزاد قشم را به چابهار فراهم کنیم. کلاً قوانین این مناطق مشکل دارد و همه‌جا مسئله مشکل‌ساز وجود دارد.
دانشمند تصریح کرد: رانت‌هایی که در این مناطق وجود دارد به این شکل است که برخی می‌خواهند کالاهایی را وارد کنند و درعین‌حال می‌خواهند گمرک داخلی را هم دور بزنند. ورود این کالاها به داخل کشور ممنوع است و برای همین ابتدا به این مناطق آزاد منتقل می‌شود. سپس به‌تدریج این کالاهای ممنوعه وارد سرزمین اصلی و با این شرایط عملاً قوانین داخلی نادیده گرفته می‌شود.
دبیر کل خانه اقتصاد ایران یادآور شد: ورود کالا از مناطق آزاد به سرزمین اصلی باید تحت ضابطه‌‎ای قانون‌مند باشد. هرگز نباید شاهد این رویه باشیم که شغلی به نام «چترباز» ایجاد شود. با این شغل گروهی از افراد مختلف را به مناطق آزاد می‌برند و کالای ممنوعه را دست این افراد می‌دهند. هر یک از این افراد نیز کالا را داخل چمدان خودشان قرار می‌دهند و یکی پس از دیگری به داخل برمی‌گردند. عمده این اتفاقات در رابطه با عطر و ادوکلن و لوازم‌آرایشی است. فرد یک سری لوازم‌آرایش داخل کیف یا ساکش می‌گذارد و می‌گوید لوازم مال خودم است و بدون هیچ مانع گمرکی و نظارت آن را به سرزمین اصلی می‌آورد. سپس این لوازم به مغازه‌های مختلف منتقل می‌شود و به فروش می‌رسد.
وی خاطرنشان کرد: این نوع واردات آثار متعددی دارد. گمرک بندرعباس به دلیل مسائل بهداشتی انتقال‌های چنینی را ممنوع اعلام کرده است اما برای اینکه قوانین مربوط به آن را پشت سربگذارند کالای ممنوعه را به منطقه آزاد می‌برند و سپس وارد بندرعباس می‌کنند.
مسعود دانشمند در پایان گفت: مناطق آزاد ما باید منطقه‌ای برای تولید کالاهای ارزان جهت عرضه به بازار ، تولید انرژی و موقعیت شغلی باشند. ما باید در این مناطق تولید داشته باشیم و توان و قدرت اقتصادی خود را به دنیا نشان بدهیم. اما متأسفانه همین اکنون تمام ناطق آزاد بدون استثنا به مراکزی برای انتقال کالای بی‌کیفیت به داخل کشور شده‌اند. باید تجدیدنظر اساسی در این رابطه صورت بگیرد در غیراینصورت مناطق آزاد باز هم وارد شرایط بدتری خواهند شد.