به گزارش ایران اکونومیست؛ تبریز همواره شهر اولین ها بوده است. اولین دانشگاه و شهرک دانشگاهی، اولین چاپ اسکناس، اولین شهربانی، اولین شهرداری، اولین سینمای عمومی، اولین مدرسه ناشنوایان ایران، اولین برق کشی خیابان، اولین چاپخانه و اینک اولین شهر برگزیده ایران به عنوان پایتخت گردشگری جهان اسلام.
قدمت شهر تبریز را، آثار به دست آمده از حفاری های باستان شناسی تایید می کنند. قدیمی ترین نوشته های موجود در باره تبریز، آن را شهری آباد و بزرگ توصیف کرده اند. بنابراین، مرکز استان آذربایجان شرقی پیش از اینکه به عنوان پایتخت گردشگری کشورهای اسلامی انتخاب شود و ظرفیت های گردشگری آن کانون توجهات بین المللی قرار گیرد، در بخش های صنعتی، کشاورزی، تجاری و علمی نیز دارای ظرفیت های کم نظیری بود.
این شهر تاریخی با جای دادن ده ها اثر و بنای تاریخی، دارا بودن بزرگ ترین بازار سنتی سرپوشیده ایران و جهان، آب و هوای مطبوع، مراکز اقامتی و تفریحی و صنایع دستی منحصر به فرد در نیمه نخست سال از گردشگران داخلی و خارجی زیادی پذیرایی می کند.
حجت الاسلام «حسن روحانی» رئیس جمهوری، پنجم اردیبهشت ماه در مراسم جشن رویداد تبریز 2018 انتخاب شهر تاریخی تبریز به عنوان پایتخت گردشگری جهان اسلام را انتخابی شایسته برای ایران و آذربایجان عنوان کرد و از تمایل ایران به تعامل سازنده و گسترده با جهان سخن گفت.
به تاکید رئیس جمهوری اقداماتی که در این راستا صورت می گیرد باید با این هدف باشد که هر گردشگری که به تبریز سفر می کند، خواهان سفر مداوم به این شهر باشد چرا که اخلاق زیبا، زبان شیرین ترکی و جاذبه های تاریخی و فرهنگی این شهر بهترین دلیل جذب گردشگر است.
** تبریز؛ شهر اولین ها
تبریز شهری با قدمت 3 هزار و 500 ساله است. فراز و نشیب های تاریخی این شهر را می توان در هزار و 800 اثری که در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده، مشاهده کرد. بنابر اسناد تاریخی موجود، اولین هتل ایران به سبک امروزی نخستین بار در تبریز دیده شد. «میرزا اسحاق خان معزالدوله» در سال ۱۲۸۲ هجری شمسی این هتل را در کنار پل قاری تأسیس کرد و آن را با عنوان مهمانخانه نظافت به همه معرفی کرد.
همچنین، نخستین سالن سینمای عمومی ایران در سال ۱۲۷۹ هجری شمسی و پنج سال بعد از اختراع جهانی سینما در تبریز تأسیس شد.
نخستین چاپخانه سربی با حروف فارسی و عربی در تبریز تأسیس شد. شاهزاده عباس میرزا این چاپخانه را در سال ۱۲۲۷ هجری شمسی تأسیس کرد. تبریز شهری است که «محمدعلی تربیت» نخستین کتابخانه دولتی ایران را در آنجا پایه گذاری کرده است. این کتابخانه در سال ۱۳۰۰ در یکی از اتاق های دبیرستان محمدیه واقع در کوی حرم خانه و پشت استانداری فعلی پایه گذاری شد.
تبریز زادگاه مشاهیر، عالمان و اندیشمندان دینی، تاریخی، علمی و فرهنگی برجسته ای است که از شناخته شده ترین آن ها می توان به پروین اعتصامی شاعر، خاقانی شاعر سدهٔ ششم هجری و از بزرگ ترین قصیده سرایان تاریخ شعر فارسی، صائب تبریزی شاعر سدهٔ یازدهم هجری، عبدالوهاب تبریزی شیخ الاسلام در قرن نهم هجری قمری، محمدتقی جعفری فیلسوف مسلمان معاصر، سید محمدحسین طباطبایی، فقیه، فیلسوف و مفسر قرآن و نویسنده تفسیر المیزان و سید علی قاضی طباطبایی فقیه، حکیم، عارف قرن سیزده و چهارده هجری خورشیدی، محسن هشترودی ریاضیدان معاصر و میرزا جبار عسگرزاده معروف به جبار باغچه بان اشاره کرد.
حوزه های علمیه تبریز نیز مهد پرورش بسیاری از علما و فقهای پیشین و معاصر هستند. اکنون فرصت مناسبی برای تبلیغ مذهب تشیع به این حوزه ها دست داده است. حوزه های علمیه تبریز می توانند با جذب شاگردانی از سایر کشورهای اسلامی در جهت اشاعه هرچه بیشتر اسلام در جهان گام بردارند.
از اولین ها که بگذریم، پتانسیل های گردشگری تبریز بی شمار است. بازار تبریز نیز به عنوان یکی از ظرفیت های مهم این شهر در اشاعه فرهنگ اجتماعی و هنری در کنار معماری های اسلامی نقش بسزایی دارد.
همینطور، موقعیت جغرافیایی تبریز امکانات تجاری و ترانزیتی بی نظیری در اختیار گذاشته که افزون بر توسعه اقتصادی، با دسترسی جاده ای امکان عبور و مرور را برای گردشگران کشورهای همسایه فراهم آورده است. همسایگی با دو کشور ترکیه و آذربایجان که دارای دین واحد، اشتراکات تاریخی و فرهنگی با ایران هستند، قابلیت مبادلات فرهنگی و سیاسی را در عرصه گردشگری ایجاد کرده است. تبریز اکنون مرکز فعالیت های اقتصادی منطقه شمال غرب کشور است. در رقابت بر سر تمدن شهری، وسعت و جمعیت، شهر تبریز قابل مقایسه با شهرهایی چون باکو، استانبول و آنکارا نیست و گوی سبقت را می رباید.
** رویدادی برای توسعه ملی و بین المللی صنعت گردشگری
صنعت گردشگری که از آن به عنوان صنعت سبز نیز یاد می شود، در جهان در ردیف صنایع پول ساز نفت و خودروسازی قرار می گیرد. از این صنعت حتی به عنوان جایگزین صنایع نفت و گاز یاد می شود چرا که این منابع در آینده ای نه چندان دور به اتمام خواهند رسید اما ظرفیت های طبیعی و تاریخی در صورت حفظ و نگه داری تا سال ها امکان بهره برداری و درآمدزایی خواهند داشت. در این زمینه می توان به برخی کشورهای منطقه اشاره کرد.
اقتصاد کشورهایی چون ترکیه که در منابع نفت و گاز فقیر هستند، بر چرخ های گردشگری می چرخد. از این جهت، ایران با کشورهای منطقه در برخورداری از ظرفیت های گردشگری قابل مقایسه نیست.
بنابراین، رویداد تبریز 2018 بستر بسیار مناسبی برای توسعه گردشگری چه در سطح ملی و چه در سطح منطقه ای و بین المللی ایجاد کرده است. این انتخاب اگرچه به قامت شهری چون تبریز اندازه و آراسته است اما بدون شک برخی زیرساخت های گردشگری نه تنها در این شهر که در سایر مناطق گردشگری ایران، از ضعف و چالش هایی برخوردار است.
این انتخاب فرصت و البته انگیزه مناسبی به دست مسئولان دولتی و شهری می دهد تا کاستی ها بیش از پیش شناخته شده و تلاش ها برای رفع آن گسترده و جدی تر شود. به طور حتم، نزدیک شدن به استانداردهای بین المللی در حوزه خدمات گردشگری یکی از اصلی ترین اهداف مسئولان گردشگری و شهری تبریز در حال حاضر است.
افزایش تعداد هتل ها و مراکز اقامتی، ارتقای کیفیت هتلداری و مطابق سازی با استانداردهای بین المللی، توسعه امکانات رفاهی و مراکز تفریحی، کاهش چالش های زیست محیطی به ویژه آلودگی هوا، رفع ترافیک، ارتقای ناوگان حمل و نقل عمومی، توسعه راهسازی و بهبود وضعیت جاده ای از جمله اقداماتی است که هر یک از مناطق گردشگرپذیر به ویژه تبریز که اکنون کانون توجهات قرار گرفته است، باید در راستای ارائه هر چه بهتر خدمات به گردشگران خارجی و داخلی عملی شود.
این انتخاب همچنین، انگیزه ای برای سایر مناطق گردشگری ایران خواهد شد تا برای دستیابی به چنین جایگاهی به فکر توسعه زیرساخت های گردشگری خود افتاده و از فرصت ویژه معرفی چهره خود در سطح ملی و بین المللی در عرصه بین المللی گردشگری بهره برند.
از فواید اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی انتخاب شهر تبریز به عنوان پایتخت گردشگری ایران نمی توان غافل شد. بدون شک این انتخاب به توسعه شهری با تکیه بر استفاده از توانمندی و ظرفیت ها منجر خواهد شد.
کسب درآمدهای پایدار شهری و بهبود وضعیت معیشتی شهروندان، رهاوردی است که در نتیجه افزایش گردشگران خارجی به شهر تبریز به دست خواهد آمد. وجود صنایع دستی باارزش مانند فرش تبریز که شهرت جهانی دارد، از لحاظ اقتصادی درآمدزایی بیشتری برای تبریزی ها خواهد داشت.
قدس، قونیه، مدینه و حالا تبریز تاکنون موفق به دریافت نشان نمونه گردشگری در کشورهای جهان اسلام شده اند. این فرصت طلایی بهترین موقعیت برای بالفعل ساختن ظرفیت های گردشگری ایران است. در صورتی که از این امکان بهره های لازم برده شود، ایران به یکی از قطب های گردشگری میان کشورهای اسلامی و حتی خارج از این دایره تبدیل خواهد شد. چرا که سرزمین ایران برای هر نوع سلیقه ای جاذبه دارد؛ از اماکن مذهبی گرفته تا چشم اندازهای خیره کننده طبیعی، از بناهای تاریخی تا ظرفیت های پزشکی و درمانی. فراهم آوری مجموعه شرایط برای توسعه گردشگری اعم از زیرساخت ها و تقویت دیپلماسی بین المللی و عمومی صنعت گردشگری ایران را در آینده ای نزدیک به توسعه خواهد رساند.
