حضور فيلمسازان بزرگ سينماي جهان در مراسم اسكار امسال يكي ديگر از ويژگي‌هاي اين دوره از اين مراسم است. امسال درميان نامزدهاي نهايي نام‌هايي همچون ترنس ماليك (كه طي 2 دهه تنها 4 فيلم ساخته است)، استيون اسپيلبرگ، مارتين اسكورسيزي و وودي آلن حضور دارند.
چندسال قبل كه آكادمي اسكار به دليل نامزدنكردن فيلم‌هاي پرفروش و مردم‌پسندي مثل «شواليه تاريكي» (از مجموعه فيلم كميك‌استريپي «بتمن») و انيميشن كامپيوتري «بالا» (همكاري مشترك كمپاني والت‌ديزني و شركت كامپيوتري پيكسار) مورد انتقاد شديد قرار گرفت، تغييري كلي در تركيب اعلام نام فيلم‌هاي رشته بهترين فيلم سال ايجاد كرد و تعداد آنها را از 5 فيلم به 10 فيلم افزايش داد. هدف آكادمي اسكار اين بود كه به واسطه افزايش تعداد فيلم‌هاي اين بخش، محصولات مردم‌پسند و موفق جدول گيشه نمايش هم بتوانند در كنار محصولات مستقل و غيرمتعارف امكان خودنمايي پيدا كنند و در دور رقابت‌هاي مربوط به جوايز سال هم قرار گيرند. بالا و شواليه تاريكي هنگام نمايش عمومي‌شان در سينماهاي آمريكاي شمالي بالاي 300 ميليون دلار فروش كردند و همزمان با استقبال بالاي تماشاگران، نظر مثبت عموم منتقدان سينمايي را هم جلب كردند. به ندرت اتفاق مي‌افتد كه يك محصول سينمايي بتواند در هر دو جبهه تماشاچي معمولي و منتقد سختگير، موفقيت بالايي كسب كند. در آن زمان، شانس با بالا و شواليه تاريكي يار نشد تا بخت خود را در بخش اسكار بهترين فيلم سال آزمايش كنند، اما فيلم‌هايي كه پس از آنها اكران عمومي شدند، فرصت اين هنرنمايي و عرض‌اندام را پيدا كردند.
امسال 9 فيلم نامزد دريافت اسكار بهترين فيلم سال شده كه چندتاي آنها جزو محصولات مستقل و غيرمتعارف سينما در 2011 هستند و چندتايي هم در بخش سينماي مردم‌پسند قرار مي‌گيرند. حالا اين نكته كه شانس كدام يك براي كسب عنوان بهترين فيلم سال بيشتر از بقيه است، نكته‌اي است كه راي اعضاي 4 هزار نفره در شب برپايي مراسم اسكار مشخص خواهد كرد. تحليلگران سينمايي مي‌گويند انتخاب‌هاي سينمايي انجام‌شده توسط انجمن‌هاي مختلف سينمايي طي چند ماه گذشته، تا حدود زيادي كار گمانه‌زني را راحت‌تر مي‌كند. بسياري از اين انجمن‌ها و مراسم گلدن گلوب (كه هر سال توسط روزنامه‌نگاران خارجي مقيم هاليوود برپا مي‌شود) فيلم فرانسوي «هنرمند» را به عنوان بهترين اثر سال انتخاب كرده‌اند. اما به هر حال، نبايد تجربه سال قبل در ارتباط با 2 فيلم «شبكه اجتماعي» و «سخنراني پادشاه» و تفاوت آراي اسكار با آراي منتقدان و گلدن گلوبي‌‌ها را از ياد برد.
نكته: امسال 9 فيلم نامزد دريافت اسكار بهترين فيلم سال شده كه چندتاي آنها جزو محصولات مستقل و غيرمتعارف سينما در 2011 هستند و چندتايي هم در بخش سينماي مردم‌پسند قرار مي‌گيرند. حالا اين كه شانس كدام براي كسب عنوان بهترين فيلم سال بيشتر است اسكار مشخص خواهد كرد
تاريخ مراسم اسكار نشان مي‌دهد كه كمتر فيلم خارجي (و البته غيرانگليسي‌زبان) توانسته اسكارهاي بهترين فيلم و كارگردان را از آن خود كند. صنعت سينماي آمريكا كشور‌هاي انگليسي‌زباني مثل استراليا، انگلستان و كانادا را از خود مي‌داند و به همين دليل است كه فيلمي انگليسي مثل سخنراني پادشاه مي‌تواند 2 جايزه اصلي مراسم اسكار را بگيرد يا بازيگري استراليايي مثل راسل كرو يا نيكول كيدمن به عنوان بهترين بازيگر سال شناخته و معرفي شوند. اما وقتي صحبت از فيلم سياه و سفيد و صامت فرانسوي هنرمند مي‌شود، اوضاع فرق مي‌كند. اگر اين فيلم اسكارهاي بهترين فيلم و كارگرداني سال را بگيرد، تحليلگران سينمايي موفقيت آنها را اين‌گونه توجيه خواهند كرد كه قصه فيلم درباره سينما و فيلمسازي و عشق به اين هنر بوده و پيام آن عمومي و همگاني است و اختصاص به كشور خاصي ندارد. هنرمند در طول چند ماه گذشته به صورت اثر محبوب عموم منتقدان درآمد و جوايز اصلي 2 مراسم مهم سينمايي قبل از اسكار يعني گلدن گلوب و بفتا (اسكار انگليسي) را گرفت. حالا بسياري با قاطعيت مي‌گويند صنعت سينماي فرانسه اين موفقيت كلان را در شب برگزاري مراسم اسكار تكرار خواهد كرد و اسكار امسال رنگ و بويي فرانسوي خواهد داشت.
8 فيلمي كه در رقابت با اين فيلم هستند، هيچ‌يك به اندازه آن اهميت نداشته و سر و صدا به پا نكرده‌اند. در كنار چند فيلم از فيلمسازان قديمي‌تر مثل مارتين اسكورسيزي (هوگو)، استيون اسپيلبرگ (اسب جنگي)، وودي آلن (نيمه‌شبي در پاريس) و ترنس ماليك (درخت زندگي) فيلمسازان جوان‌تري مثل استفن دالدري (بي‌نهايت بلند و شديدا نزديك)، تيت تيلور (كمك)، بنت ميلر (ماني بال) و آلكساندر پاين (نوادگان) هم ادعاي ساخت بهترين فيلم سال 2011 را دارند. اگر 2 فيلم هوگو و هنرمند درباره صنعت سينما و روزهاي آغازين آن هستند، فيلم‌هاي پاين، ميلر، تيلور و دالدري موضوعاتي اجتماعي را در باب مسائل و مشكلات مختلف و معاصر مردم آمريكا بيان مي‌كنند. فيلم ماليك (كه نخل طلاي جشنواره كن را بهار گذشته گرفت و منتقدان را به 2 دسته طرفداران و مخالفان سرسخت آن تبديل كرد) خطابه‌اي درباره انسان و طبيعت است و فيلم آلن، بيننده‌اش را به پاريس و دهه 40 ميلادي برده و او را با تعداد زيادي از چهره‌ها و شخصيت‌هاي معروف ادبي و هنري آشنا و همراه مي‌كند. در بين اين 9 فيلم نمي‌توان كاري را پيدا كرد كه به يك فروش كلان 200 يا 300 ميليون دلاري دست پيدا كرده باشد. در حقيقت، هيچ فيلم «بلاك باستر»ي در بين اين محصولات سينمايي به چشم نمي‌خورد.
«كمك» با قصه درام و ضد نژادپرستي خود فيلم مستقل است كه در كمال تعجب تحليلگران اقتصادي سينما در آمريكاي شمالي حدود 170 ميليون دلار فروش كرد. فيلم با استقبال بالاي منتقدان روبه‌رو شد و با آن كه اواخر فصل بهار (كه فاصله زيادي با فصل نمايش محصولات اسكاري در اواخر پاييز دارد) اكران عمومي شد، ولي همگان گفتند شانس زيادي براي نامزدي در رشته‌هاي اصلي اسكار را دارد. اين كمدي درام خانوادگي و اجتماعي تنها فيلم نامزد‌شده براي اسكار بهترين فيلم سال است كه همزمان نظر مثبت تماشاگران و منتقدان را به خود جلب كرد.
كيكاووس زياري / جام‌جم
