طرحی برای کاهش ترافیک یا افزایش درآمدزایی؟

طرح ترافیک قصه ای به درازای 150 سال دارد.جالب است بدانید که طرح ترافیک در ابتدا برای رفت و آمد چهارپایان از جمله خر و قاطر اجرایی شد. البته درآن دوران هم خبری از برگ جریمه و دوربین‌های کنترل نامحسوس نبود.

از صدقه سری طرح ترافیک اولین خیابان در تهران شکل گرفت

داستان این طرح نخستین بار در زمان سلطنت ناصرالدین شاه قاجار با منع ورود چهارپایان باربر به محوطه میدان ارگ به اجرا درآمد.
پس از بنای میدان توپخانه در ارگ سلطنتی، در وسط میدان ارگ استخری بنا کردند و اطراف آن را سنگ‌فرش کرده و کالسکه رو ساختند و مابقی میدان را به فضای سبز تخصیص دادند اما عبور و مرور مال‌ها به این قسمت دردسرساز شده بود.
لاجرم از شیوه‌ای دیگر استفاده کرد؛ اطراف باغچه را با ستون‌های سنگی و نرده‌های چوبی محصور ساخت و برای ممانعت از عبور و مرور چهارپایان در این میدان،خندق شرقی را پر کرد و روی آن خیابانی ساخت از توپخانه تا دهنه ی بازار.
در واقع اولین خیابان تهران به شکل و شمایل کنونی به نام ناصریه که امروز ما آن را به نام ناصرخسرو می‌شناسیم،ساخته شد.
بدین ترتیب عبور و مرور چهارپایان باربر از محدوده میدان ارگ قطع و نخستین طرح ترافیک ایران در آن وضع شد. در حقیقت از صدقه سری این طرح ترافیک، اولین خیابان تهران شکل گرفت.

ابرچالش‌های تهران ترافیک و آلودگی

معضل آلودگی هوا و ترافیک 2 ابر چالش ابر شهر تهران است که مدت هاست مردم با آن دست و پنجه نرم می کنند و ساعات زیادی از عمر خود را در ترافیک صرف می کنند و میلیون ها لیتر بنزین نیز در ترافیک هدر می رود و به تبع آن نیز هوای تهران آلوده می شود و در چند سال گذشته مرگ و میر ناشی از آلودگی هوا به اوج خود رسیده است.

برچیده شدن طرح 40 ساله با 4 ماه مطالعه

4 ماه است مدیریت شهری جدید تهران سکان اداره شهر را بر عهده گرفته و در این مدت تصمیم گرفتند به صورت کارشناسی و بدون انجام پایلوت طرح ترافیک قدیم را جمع و طرح جدیدی اجرا کنند که به گفته خودشان عدالت اجتماعی را در شهر اجرایی کنند.

چطور 118 هزار خودرو از بین 4 میلیون انتخاب می‌شوند

تاکنون 118 هزار خودرو در محدوده طرح ترافیک تردد می‌کردند و قرار است از این پس به همه خودروها که تعداد آنها 4 میلیون دستگاه می‌رسد اجازه تردد دهند تا عدالت اجتماعی رعایت شود. اما نکته اینجاست که پورسید آقایی معاون شهردار تهران می‌گوید ما به همه خوردوها اجازه ورود می دهیم ولی باز هم سقف ورود به مانند قبل است و از ورود خودروهای اضافی جلوگیری می‌کنیم حال قرار است چطور 118 هزار آرم بین 4 میلیون خوردو توزیع شود خودش جای سوال است؟

تحریک ترافیک در ساعات میانی روز/قفل دیگری بر ترافیک تهران

یکی از اهداف مهم طرح ترافیک کاهش میزان سفر و کم کردن حجم ترافیک است با اجرای طرح جدید ترافیک در ساعات میانی روز افزایش می یابد و افراد با پرداخت هزینه وارد محدوده می شود و همین امر باعث بروز ترافیک و آلودگی هوا می شود. در طرح جدید به طور کل زوج وفرد هم حذف می شود و میزان ورودی‌ها هم افزایش می‌یابد.

یکی از وظایف مدیریت شهری کنترل ترافیک است و باید ترافیک را مهار کند ولی با اجرای طرح جدید خود مردم را ترغیب به ورود به محدوده می کند و قفلی به ترافیک تهران زده می شود.

درآمدزایی به جای کاهش ترافیک

در سال های قبل میزان در آمد شهرداری تهران از محل فروش آرم طرح ترافیک سالانه 350 میلیارد تومان بوده است و گفته می شود با اجرای این طرح میزان درآمد به حدود 500 میلیارد تومان می رسد که البته هنوز این رقم هم قطعی نیست.

حجت‌الاسلام حسن نوروزی عضو مجمع نمایندگان استان تهران با تاکید بر اینکه طرح جدید ترافیک قابلیت اجرایی شدن ندارد، گفت که این طرح نمی‌تواند بار ترافیکی پایتخت را کم کند و تنها به دنبال درآمدزایی برای شهرداری است.

وی ادامه داد: به جای چنین طرحی باید به دنبال ممانعت از ورود خودروهای با سن بیشتر از 20  سال و یا دودزا بود. این خودروها نباید وارد پایتخت شوند و حداقل ورودشان از ساعت 12 شب به بعد باشد.

وی با بیان اینکه این طرح بیشتر جنبه مالی و درآمدزایی دارد، گفت: به نظر می‌رسد که آقایان در این طرح بیشتر جنبه مالی و درآمدزایی را دیده‌اند که به جای آن باید به دنبال بهبود وضعیت حمل و نقل عمومی بخصوص مترو باشند تا به جای تردد قطارهای مترو در هر هشت دقیقه، هر سه دقیقه قطار در مترو بوده و مردم راحت‌تر تردد کنند.

معاون نجفی در پاسخ به این نماینده گفت: این نماینده محترم حتما می‌دانند که اگر مدیریت جدید شهرداری تهران قصد داشت به هر قیمت از طرح ترافیک کسب درآمد کند، حاضر نمی‌شد از رانت بزرگ آرم‌های طرح ترافیک و خصوصا کارت‌های شناور صرف‌نظر کند و این اختیار ویژه و منشأ نفوذ و قدرت را واگذار کند.

دعوت بی نتیجه در جلسات دولتی‌ها

در تهران 8 خط مترو ایجاد شده است که برخی از خطوط در حال تکمیل شدن است. درسال های گذشته دولت سهم خود را  در توسعه حمل و نقل عمومی به درستی پرداخت نکرد و دیون زیادی به شهر دارد. کمبود واگن و اتوبوس در شهر داریم و مردم با مشکلات زیادی از سیستم حمل و نقل عمومی استفاده می کنند.

با آغاز به کار مدیریت جدید، نجفی شهردار جدید تهران گفت که روابط خوبی با دولت دارد و قطعا دولت به شهرداری تهران کمک خواهد کرد.

نجفی به جلسات هئیت دولت دعوت شد ولی هیچ خروجی نداشت و در نهایت هم دولت پولی نداد و نجفی هم گفت دولت پول ندارد و دست به دامن مجلسی ها در این زمینه شد.

با اجرای طرح جدید ترافیک باید حمل و نقل عمومی جوابگوی نیاز شهروندان باشد ولی در حال حاضر وضعیت مطلوب نیست.

پورسید آقایی معاون حمل‌ونقل و ترافیک شهرداری تهران در این باره به فارس گفت: قبول داریم که شبکه حمل‌ونقل عمومی تهران مطلوب نیست ولی بد هم نیست. شبکه اتوبوسرانی و مترو تهران جزو 10 شهر اول دنیا است.

وی ادامه داد: در حال حاضر کمبود اتوبوس و کمبود واگن وجود دارد که باید برطرف شود. ما یا باید همین طور بنشینیم و شعار بدهیم و بگوییم وظیفه دولت است یا باید وارد عمل شویم و برای حل مشکلات راه‌حل‌های لازم را پیدا کنیم. 

عوارض 8 میلیونی برای یک سال تردد

در طرح ترافیک جدید هر کس بخواهد وارد محدوده طرح ترافیک یا زوج و فرد شود، باید تعرفه روزانه آن را از پیش، یا همان روز یا حتی بعد از تردد پرداخت کند

پایه این تعرفه 20 هزار تومان تعیین شده است اما شش ضریب برای تغییر تعرفه در نظر گرفته شده است، به این معنا که بر حسب مکان (محدوده طرح ترافیک یا زوج و فرد)، زمان ورود و خروج (ساعات پیک و غیرپیک)، نوع خودرو، زمان پرداخت، وضعیت آلودگی هوا و نیز ضریب تخفیف ویژه، این هزینه در نهایت برای خودروها متغیر خواهد بود.

اگر یک فرد بخواهد در تمام سال از طرح ترافیک استفاده کند باید بیش از 8 میلیون تومان عوارض پرداخت کند. البته به گفته علیخانی عضو شورای شهر تهران فعلا رقم های اعلام شده پیشنهادی است و شورا باید در این زمینه تصمیم گیری کند.

فقدان حلقه‌های مکمل ایراد طرح جدید

به گفته مسئولان شهری مشابه طرح جدید ترافیک تهران در کشورهای مانند لندن، استکهلم و... اجرا شده است حال این سوال مطرح است که آیا در تهران زیر ساخت های لازم برای اجرای این طرح وجود دارد یا خیر؟ آیا نباید ابتدا این طرح به صورت پایلوت اجرا می شد و بعد مشخص شدن و رفع گیرهای آن طرح را به صورت سراسری اجرا کرد.

 اولین اشکال این نسخه فقدان حلقه‌های مکمل است. شهرهای موفق که در این زمینه پیشگام بوده‌اند، نسخه‌های ترافیکی خود را متشکل از چند حلقه طراحی کرده‌اند، به این معنا که دست‌کم دو حلقه قبل از آزادسازی محدوده طرح ترافیک را دنبال کرده‌اند که اگر در تهران اجرا نشود، قطعا ترافیک با آزادسازی ورود به محدوده طرح ترافیک و مجاز شدن تردد خودروهای پلاک زوج و فرد در محدوده طرح زوج و فرد، تشدید خواهد شد.

طرحی برای پولدارها؟

برخی معتقدند این طرح مختص پولدارهاست چرا که افرادی که ماشین های مدل بالا دارند از تعرفه کمتری برخوردار می شوند و پرداخت هزینه برای ورود به محدوده برایشان خیلی مهم نیست.

پورسید اقایی در این باره گفت: نماینده محترم دیگری گفته است تخفیف به خودروهای هیبریدی و برقی به نفع پولدارهاست! ایشان باید بداند که در حال حاضر برای تشویق مردم به استفاده از این نوع خودروهای غیر آلاینده، تعرفه واردات این نوع خودروها پایین‌تر از سایر خودروهای مشابه تعیین شده است. به‌علاوه، همین الان هم مجوز طرح ترافیک برای خودروهای برقی صفر و برای خودروهای هیبریدی نصف است؛ و اساسا چه اشکالی دارد برای تشویق به استفاده از خودروهای پاک، مشوق‌هایی به مردم بدهیم تا لااقل اگر می‌خواهند خودروی خوب بخرند، به جای بنزینی از نوع هیبریدی یا برقی آن را بخرند؟ وقتی هوای تهران آلوده باشد، اتفاقا بیماری و مرگ‌ومیر آن بیشتر دامن‌گیر فقرا می‌شود که نوعا بهره کمتری از بهداشت و درمان مناسب دارند.

افزایش ترافیک در 10 بزرگراه/شهرداری: اول اجرای طرح ترافیک می شود، می دانیم

یکی دیگر از اشکالات وارده به طرح جدید این است که میزان تردد در 10 بزرگراه منتهی به محدوده زوج و فرد قطعا با اجرای این طرح با افزایش روبه‌رو می‌شود و به این ترتیب می‌توان پیش‌بینی کرد در سال آینده مشکل ترافیک پایتخت بیشتر می شود البته مسئولان شهری این موضوع را می داند و می گویند برطرف خواهد شد اول هر کاری همین طور است.

مشکلات دوربین‌ها در ثبت پیمایشی

تجهیزات دوربین‌های پلاک‌خوان موجود در حدی نیست که بتواند حجم سنگین تردد در محدوده‌های سبز و آبی طرح جدید را به‌طور کامل و به بهترین شکل پوشش دهد.

محمد علیخانی عضو شورای شهر تهران در این باره به فارس گفت: دوربین ها مشکل ندارند اما اگر بخواهیم بر اساس پیمایش از مردم هزینه دریافت کنیم دروبین ها این توانایی را ندارند.

وی معتقد است طرح جدید در شورای عالی ترافیک تصویب شده و در شورا هم تصویب می شود.

با طرح جدید ترافیک مخالفم/هجوم خودروها به مرکز شهر

ناهید خداکرمی عضو شورای شهر تهران در خصوص طرح جدید محدوده زوج و فرد و طرح ترافیک گفت: این طرح فعلا در حد پیشنهاد است و در کمیسیون حمل ونقل شورا در حال بررسی است.

وی با تأکید بر این موضوع که بنده موافق حذف طرح و این شیوه جدید نیستم،‌گفت: با این کار بی‌نظمی و هجوم خودروها به مرکز شهر افزایش می‌یابد در حال حاضر نیز دقت کنید در روزهای جمعه که طرح ترافیک نیست در برخی از نقاط شهر ترافیک سنگین وجود دارد.

عضو شورای شهر تهران اضافه کرد: به منظور کاهش آلودگی هوا باید در محدوده طرح ترافیک بازنگری‌هایی صورت گیرد اما برداشتن این طرح و اینکه اجازه دهیم هر کس می‌خواهد با پرداخت عوارض وارد محدوده طرح شود درست نیست.

خداکرمی با بیان اینکه در اکثر کشورهای جهان محدوده طرح ترافیک وجود دارند گفت:‌باید برای کاهش آلودگی هوا طرح‌های کارشناسی و درستی مدنظر قرار گیرند.

به گفته عضو شورای شهر تهران ممکن است اجرای این طرح جدید آلودگی هوا را بیشتر کند چرا که این شانس را می‌دهیم که افراد با پرداخت پول وارد طرح شوند و همین امر ترافیک و آلودگی هوا را افزایش می‌دهد.

نجفی: باید خودروها عوارض تردد را بدهند

محمد علی نجفی شهردار تهران  با اشاره به فرصت کم باقی مانده تا پایان سال، ابراز امیدواری کرد که طرح مورد تصویب قرار گیرد.
وی به ذکر جزئیاتی از این طرح پرداخت و گفت: در این طرح صدور آرم طرح ترافیک را به کلی منتفی می‌کنیم و به جای این که برای ورود به مناطق زوج و فرد و طرح ترافیک آرم بفروشیم، اعلام می‌کنیم که هر خودرویی به هر دلیلی وارد این مناطق شود، باید عوارض خاص آن منطقه را بپردازد.
وی ادامه داد: این طرح تقریبا در همه شهرهای بزرگ دنیا که طرح های محدود کننده برای ورود به هسته مرکزی شهر دارند، به همین شکل اجرا می شود و اکنون فروش کارت و آرم ترافیک در هیج جای دنیا مرسوم نیست.

پلیس: موافق نیستم/شهرداری: پلیس موافق است

پلیس این طرح را خام می داند و  شهرداری معتقد است با پلیس در این زمینه به توافق کلی رسیده و بحث های در جزییات دارند.

حسین رحیمی رئیس پلیس پایتخت در خصوص طرح ترافیک و اینکه شهرداری تهران یک‌طرفه به این قضیه وارد شده، اظهار داشت: طرح پیشنهاد‌ی شهرداری تهران فعلاً در حد پیشنهاد است و باید دستگاه‌های مختلف بررسی‌های لازم را بر روی آن انجام دهند.

رئیس پلیس پایتخت تصریح کرد: این طرح از نظر ما فاقد مطالعات لازم است و آن چیزی که در شهرداری تهران در خصوص طرح جدید عنوان شده که آلودگی و ترافیک را کاهش می‌دهد، در بررسی‌های اولیه ما این‌گونه است که نه‌تنها کاهش نمی‌دهد، بلکه ترافیک را افزایش داده و با توجه به افزایش ترافیک در هسته مرکزی، آلودگی را نیز افزایش خواهد داد.

وی گفت:‌پلیس نظراتش را به شهرداری تهران اعلام کرده و تا این لحظه نظر مساعدی روی این طرح ندارد؛ البته پلیس تهران بزرگ با راهور ناجا در این خصوص جلساتی را برگزار کرده و نظر نهایی خود را کتباً اعلام خواهد کرد.

این مقام ارشد تهران بزرگ به ایرادات طرح فعلی طرح ترافیک پرداخت و افزود: اگر قرار است طرح جدیدتری اجرا شود باید حتماً تمام معایبی را که در طرح فعلی وجود دارد، برطرف کند.

سرنوشت طرح ترافیک در صورت عدم تایید طرح جدید

شهرداری معتقد است که طرح جدید ترافیک در سال آینده اجرایی می شود و اگر اجرایی نشود  پورسید آقایی معاون نجفی به فارس گفت که فعلا برنامه نداریم و در صورت عدم تصویب طرح جدید برای طرح ترافیک در سال آینده تصمیم گیری می کنیم.