نسخه کتاب طبی «جامع الادویه المفرده» به گنجینه کتابخانه ملی افزوده شد

به گزارش ایران اکونومیست؛  غلامرضا امیرخانی اظهار داشت: نسخه های خطی نفیس و بی نظیری طی چند ماه گذشته توسط کتابخانه ملی خریداری شده که در میان آنها نسخه هایی هنری و علمی به چشم می خورد؛ نسخه هایی که تاکنون در هیچ مجموعه یا کتابخانه ای دیده نشده است.
وی افزود: نسخه های خطی با حمایت اشرف بروجردی رییس سازمان اسناد و کتابخانه ملی که اهتمام زیادی به این مساله دارد و مساعدت های سازمان برنامه و بودجه خریداری شده هر چند خریداری این نسخ از دوران ریاست سید رضا صالحی امیری در سازمان آغاز شده بود.
امیرخانی با بیان اینکه نسخ خریداری شده متعلق به قرن ششم تا دوره معاصر است، ادامه داد: یکی از مهمترین نسخه ها «جامع الادویه المفرده» تالیف یک پزشک و داروشناس اندلسی به نام ابن سمجون است که اهمیت زیادی دارد.
امیرخانی اضافه کرد: همه محققان تاریخ پزشکی قرن ها از بخش نخست این کتاب به عنوان بخش از دست رفته یاد کرده اند، «جامع الادویه المفرده» از جنبه های مختلف نیز اهمیت دارد که از آن جمله می توان به این مطلب اشاره کرد که ابو علی سینا در تالیف کتاب «قانون» از این کتاب به عنوان یک منبع و مرجع استفاده کرده است.
معاون کتابخانه ملی با بیان اینکه این نسخه طبی از یک مجموعه دار کتاب های طبی در شهر تبریز خریداری شده، گفت: نسخه یاد شده متعلق به یکی از طبیبان دوره ناصرالدین شاه بود که اکنون در اختیار کتابخانه است.
به گفته وی، با وجود اینکه قرن ها از کتابت این نسخه می گذرد، اما به دلیل اینکه در شرایط خوبی نگهداری شده، کاملا سالم است.

** اتفاقی مهم در عرصه تاریخ طب اسلامی
معاون کتابخانه ملی پیدا شدن «جامع الادویه المفرده» را اتفاقی مهم در عرصه تاریخ طب اسلامی عنوان و اضافه کرد: «فواد سزگین» محقق ترک تبار و مشهور حوزه نسخ خطی از این اثر به عنوان یک اثر مفقوده نام برده است.
وی با بیان اینکه در میان نسخ خریداری شده، چند اثر کهن شیعی از علمای بزرگ شیعه نیز وجود دارد که بسیار برای تدوین تاریخ تمدن و میراث تشیع قابل اهمیت است، افزود: آثاری از این دست مربوط به قبل از دوران صفویه برای پاسخگویی به برخی شبهات بسیار مهم است.
امیرخانی ادامه داد: برخی محققان قصد دارند، آغاز فعالیت های هنری تشیع را به دوران صفویه و بعد از آن ربط دهند، در حالیکه این آثار نشان می دهد، شیعه علیرغم همه فشارها و تنگناها، آثار پربار تمدنی از همان ابتدای اسلام داشته است.

** مرقعات و خطوط خوش در میان نسخ خریداری شده
معاون کتابخانه ملی با بیان اینکه در میان نسخ خریداری شده، آثار هنری از جمله مرقعات و خوشنویسی به خط بزرگان عرصه خطاطی نیز به چشم می خورد، ابراز امیدواری کرد این آثار چشم نواز و دیگر نسخه های یاد شده در تابستان و در نمایشگاهی که به همین منظور برپا می شود در معرض دید پژوهشگران عرصه میراث مکتوب و مخطوطات کشور قرار گیرد.
وی اظهار داشت: اکنون برخلاف گذشته تاکید بر خریداری آثار با کیفیت است، از این رو تاکید شده آثاری به گنجینه کتابخانه ملی اضافه شود که افزوده ای برای میراث مکتوب داشته باشد و از خرید نسخه های عادی و تکراری اجتناب شود.
امیرخانی پیشنهاد کرد، افرادی که مجموعه و نسخ خطی در اختیار دارند، در درجه اول آن را هدیه و یا وقف کنند زیرا این غیرت ملی می تواند به غنای این گنجینه بیافزاید.
وی ادامه داد: افراد می توانند علاوه بر این کار، آثار در اختیار را برای فروش عرضه کنند، هرچند این اطمینان به آنها داده می شود، با قیمت گذاری منصفانه و عادلانه توسط کارشناسان نسخ خطی، کتابخانه ملی این نسخه ها را خریداری کند.
معاون کتابخانه ملی گفت: در صورتی که افراد به هر دلیلی ترجیح می دهند، این نسخ را به عنوان میراث خانوادگی نگهداری کنند، می توانند آنها را برای آسیب زدایی و ترمیم تحویل دهند تا کتابخانه ملی علاوه بر مرمت، با تصویربرداری از آنها، نسخه ای را برای انجام کارهای پژوهشی و تحقیقاتی برای خود تهیه کند.
به گفته وی، راه دیگر برای حفظ این آثار، انعقاد قرارداد با صاحبان آنهاست که در آن قید می شود، مالکیت نسخه ها با آنهاست اما کتابخانه ملی مراحل حفاظتی و ایمنی آنها را برای نگهداری در این مجموعه انجام می دهد که پس از پایان قرارداد، اصل نسخ به صاحبان آنها بازگردانده می شود.