سهم حمل‌ونقل از اقتصاد تعاون چقدر است؟

کاهش هزینه‌ها یکی از مهمترین مزیت‌های بخش اقتصاد با رویکرد تعاون است. اگر امروز برای ایجاد هر شغل حدود ۲۰۰ تا ۳۰۰ میلیون تومان اعتبار نیز است، برای اشتغالزایی در بخش تعاون ۵۰ تا ۱۰۰ میلیون تومان برای هر شغل هزینه برآورد می شود. در عین حال مشارکت مردم در اقتصاد در قالب تعاونی می تواند ضمن اشتغالزایی دست جمعی منجر به افزایش مشارکت عمومی و سطح اعتماد به نفس در یک جامعه شود.

در همین راستا و به منظور فرهنگ سازی توسعه بخش تعاون، در سلسه پرونده‌هایی تحت عنوان «معرفی بخش تعاون ایران» شرکت‌های تعاونی در بخش‌های مختلف اقتصاد معرفی می شوند که در این پروند جایگاه حمل و نقل در این رکن از اقتصاد مورد بررسی قرار گرفته است.  

حمل و نقل یا جابجایی انسان و کالا از ابتدائی ترین نیازها و الزامات زندگی بشر است و امروزه این صنعت به عنوان یکی از شاخص های اصلی توسعه یافتگی جوامع بشری می رود. روند توسعه سیستم حمل و نقل نقش مهمی در ارتباطات جوامع بشری دارد به طوری که دستیابی به شبکه حمل و نقل پویا، ایمن و اقتصادی به عنوان یکی از معیارهای دستیابی به رفاه اجتماعی جامع امروزی محسوب می شود.

در همین راستا بخش تعاونی در این گرایش اقتصادی جایگاه ویژه‌ای دارد و بخش مهمی از جابجایی مسافر و کالا از طریق شرکت های تعاونی انجام می شود.

تعاونی‌های حمل و نقل با تنوع و تعداد زیاد و پراکندگی در سراسر کشور از نظر سرمایه گذاری، امکانات ترابری و نیروی انسانی بسیار توانمند بوده و تقریباً در همه گرایش‌ها از توان و آمادگی لازم برای ایفا نقش موثر در این صنعت عظیم و فراگیر برخوردارند. اعضاء این تعاونی ها عموماً رانندگان و مالکین وسایط نقلیه هستند و خدمات مشترک امور حمل و نقل از طریق تعاونی ها انجام می شود.

سهم ۲۰ درصدی بخش تعاون از جابجایی مسافر

بنا به اطلاعات ارائه شده در سالنامه‌های آماری که همه ساله توسط سازمان راهداری و حمل و نقل جاده‌ای کشور منتشر می شود، سهم تعاونی های حمل و نقل در سطح ملی براساس شاخص تن- کیلومتر کالای حمل شده بین ۱۰ الی ۱۳ درصد است. طبق آمار ارائه شده در همین سالنامه‌ها در زمینه حمل و نقل جاده‌ای مسافر نیز سهم تعاونی ها از نظر نفر-کیلومتر مسافر جابجا شده، حدود ۲۰ تا ۲۳ درصد است.

در موردحمل و نقل درون شهری نیز اکثریت قابل توجهی از مسافران درون شهری توسط تاکسی ها و اتوبوس‌های متعلق به تعاونی ها جابجا می شود.

حمل و نقل دریایی در ابعاد بزرگ و بین المللی در انحصار شرکت های بزرگ دولتی و عمومی است. اما اکثریت بزرگی از جابجایی مسافران دریایی که بین بنادر جنوب و جزایر ایرانی خلیج فارس تردد دارند، همچنین اکثریت کالاهای صادر و وارد شده از طریق بنادر جنوب به کشورهای حوزه خلیج فارس و بالعکس نیز توسط تعاونی های قایق داران و لنجداران انجام می شود.

انواع تعاونی‌های حمل و نقل

تعاونی‌های حمل و نقل در حال حاضر در چهار گروه عمده حمل و نقل جاده ای کالا، حمل و نقل جاده ای مسافر، حمل و نقل درون شهری (تاکسیرانی، اتبوس و مینی بوسرانی و وانت بارداران) و حمل ونقل دریایی (شامل حمل و نقل کالا و مسافر) فعالیت می‌کنند.

جزئیات آمار تعاونی‌های حمل و نقل