پيسي قابل پيشگيري نيست

دكتر اميرهوشنگ احساني در گفت‌وگو با ايسنا، با بيان اين‌كه لك و پيس يا برص اسامي ديگر بيماري پيسي هستند، افزود: تظاهر اصلي اين بيماري با لك‌هاي بسيار سفيد روي پوست آغاز مي‌شود. پيسي مي‌تواند در هر نقطه‌اي از پوست بدن ظاهر شود، اما به‌طور معمول روي پوست آرنج، زانو، صورت، پشت و حتي ناحيه تناسلي مشاهده مي‌شود.

اين عضو هيات علمي دانشگاه علوم پزشكي دانشگاه تهران با اشاره به نامشخص بودن علت بروز اين بيماري پوستي گفت: پيسي سبب مي‌شود سيستم ايمني بدن عليه رنگدانه‌هاي پوست به مبارزه پرداخته و باعث تخريب آنها شود.

دكتر احساني با بيان اين‌كه هيچ روشي در پيشگيري از ابتلا به پيسي وجود ندارد، ادامه داد: احتمال تاثير عوامل ژنتيكي و ارثي در بروز اين بيماري بسيار پايين است، به طوري كه ممكن است تنها 20 درصد از عوامل ابتلاي فرد، مربوط به زمينه ارثي وي باشد، در حالي كه از اين ميزان معمولا 80 درصد آن به صورت خود به خود و بدون هيچ‌گونه زمينه اصلي رخ مي‌دهد.

اين متخصص پوست و مو افزود: پيسي يك بيماري پوستي غيرقابل پيش‌بيني است به طوري كه در برخي مواقع روند رشد اين بيماري به صورت محدود باقي مي‌ماند و گاهي نيز در بدن گسترش مي‌يابد يا حتي ممكن است به گونه‌اي خود به خود بهبود يافته و خوب شود.

معمولا كودكاني كه مبتلا به بيماري پيسي هستند، بسيار در معرض سرزنش‌هاي اطرافيان قرار مي‌گيرند، بنابراين «فرهنگ مردم در مورد اين نوع بيماري‌ها بايد افزايش يابد و بيماران نبايد اعتماد به نفس خود را از دست دهند، زيرا در غير اين صورت دچار افسردگي شديد شده و سلامت روحي و رواني آنها تحت تاثير قرار مي‌گيرد. مطمئنا اين مهم‌ترين توصيه‌اي است كه به خانواده‌هايي مي‌شود كه احيانا فرزندشان مبتلا به پيسي يا برص است.»

دكتر عليرضا قريب، متخصص بيماري‌هاي پوست و مو، ادامه مي‌دهد: فرم‌هاي ضعيف با درمان‌هاي معمولي بهبود پيدا مي‌كنند، اما فرم‌هاي متوسط در برخي مواقع بهبود يافته و گاهي نيز تشديد مي‌شود و فرم‌هاي خشن، علي‌رغم درمان، تشديد مي‌شوند؛ در اين بيماري بدن همانند صفحه كاغذ سفيد ‌شده و قسمت‌هايي از پوست سالم، به صورت لكه باقي مي‌ماند كه در اين حالت ابتدا لكه‌هاي سياه و پيگمانت رنگدانه درمان مي‌شود.

او مي‌گويد: بيماري برص (پيسي) ناشي از جنبه ارثي و رواني است كه علت آن مشخص نبوده و داراي چند فرم ضعيف، متوسط، خشن و پيش‌رونده است.

اختلالات روحي و رواني در تشديد بيماري پيسي موثر است و علاوه بر آن گرماي آفتاب نيز تاثير معكوسي روي اين بيماري دارد و باعث ايجاد تناقض رنگ بر روي پوست مي‌شود.

از هر صد نفر، يك يا دو نفر به اين بيماري مبتلا مي‌شوند. حدود نيمي‌ از افرادي كه به اين بيماري دچار مي‌شوند، قبل از 20 سالگي علائم آن را در خود خواهند يافت. حدود يك‌پنجم از مبتلايان نيز يكي از افراد خانواده‌شان به اين بيماري مبتلا بوده‌اند. بيشتر كساني كه پيسي دارند، از نظر سلامتي عمومي ‌در وضعيت خوبي به سر مي‌برند.

در واقع پيسي يا برص يا ويتيليگو يك بيماري پوستي است كه در آن لك‌هاي سفيدرنگ به دليل از دست رفتن رنگدانه پوست به وجود مي‌آيند، اين ضايعات در هر جايي از بدن ممكن است ديده شوند. معمولاً در هر دو طرف بدن به طور قرينه لك‌هاي متعدد سفيد و شيري‌رنگ ديده مي‌شود. شايع‌ترين مناطق درگيري پوستي عبارتند از: صورت، لب‌ها، دست‌ها، بازوها، پاها و نواحي تناسلي.

علت به وجود آمدن اين بيماري مي‌تواند هر كدام از دلايل زير باشد، اين‌كه سلول‌هاي عصبي كه به طور غيرطبيعي فعال شده‌اند ممكن است با توليد مواد سمي‌ به سلول‌هاي رنگدانه‌ساز آسيب برسانند يا اين‌كه سيستم ايمني بدن ممكن است در موقع دفاع از بدن در مقابل يك ماده خارجي، رنگدانه پوست را نيز از بين ببرد.

سلول‌هاي رنگدانه‌ساز ممكن است عامل از بين رفتن خودشان باشند. يعني زماني كه رنگدانه در حال ساخته‌شدن است، مواد زايدي نيز در كنار آن توليد مي‌شوند كه سمي‌ بوده و قادر به از بين بردن خود سلول‌هاست.

و دليل آخر اين‌كه وجود يك نقص ارثي موجب حساس شدن سلول‌هاي رنگدانه‌ساز به آسيب و در نتيجه از بين رفتن‌ آنها مي‌شود.

شايع در جوانان زير 20 سال

دكتر كامران بليغي، فوق تخصص پوست و مو مي‌گويد: پيسي، شايع‌ترين بيماري پوستي در جوانان زير20 سال است. علت بيماري پيسي هنوز مشخص نيست، اما پيسي به از بين رفتن رنگدانه‌هاي پوست در قسمت‌هايي از بدن اطلاق مي‌شود كه به زمينه ژنتيكي فرد وابسته است.

مردم در قديم بيماري پيسي را با جذام و خوره اشتباه مي‌گرفتند، اما امروزه به اين دليل كه لكه‌هاي سفيد پيسي با زيبايي فرد در تعارض است از آن وحشت مي‌كنند در حالي كه اين بيماري به هيچ‌وجه مسري نيست.

براي بار اول اين لكه‌هاي سفيد در نواحي باز بدن مانند صورت، دست‌ها و قسمت‌هايي كه آفتاب به آن مي‌تابد ظاهر ‌شده و در ادامه در تمام بدن پخش مي‌شود و اكثرا در نقاطي مانند ناحيه تناسلي، اطراف منافذ بدن مانند دور دهان، دور سينه و چشم، سر آرنج و نوك انگشتان نمود پيدا مي‌كند.

عضو هيأت علمي دانشگاه علوم پزشكي تهران با توضيح اين مطلب كه پوست در نواحي‌اي كه دچار اين بيماري است حساس‌تر مي‌شود، ادامه مي‌دهد: اين نواحي در زير نور آفتاب قرمز و دچار سوزش مي‌شود. لكه‌هاي سفيد تيره‌تر شده و تفاوت رنگ ميان اين لكه‌هاي سفيد و پوست بيشتر نمايان مي‌شود، بنابراين توصيه مي‌شود اين افراد حتماً از ضد آفتاب‌ها و كرم‌هاي پوشاننده استفاده كنند.

درمان

درمان‌هاي موضعي همانند استفاده از كرم‌ها و كورتون‌هاي موضعي و داروهايي مانند فعال‌كننده‌هاي سيستم ايمني و روش‌هاي مدرن مانند ليزر و نوردرماني، عمده‌ترين روش‌هاي درمان پيسي است.

در واقع لكه‌هاي سفيدي كه در قسمت‌هايي از بدن كه داراي موهاي تيره هستند قرار دارند با برداشت رنگدانه از اطراف موي سياه و تزريق به محل، درمان مي‌شوند، اما در بعضي از نواحي مانند نوك سينه‌ها، انگشتان، دور چشم و دهان كه مويي ندارد درمان ضعيف و سخت است و مي‌توان در اين نقاط از ضد آفتاب‌ها و كرم‌هاي پوشاننده استفاده كرد.

پزشكان در مورد عود مجدد اين بيماري در افراد پس از درمان مي‌گويند: احتمال بروز اين ضايعات در همان محل يا محل‌هايي ديگر وجود دارد ولي استرس و فشار‌هاي روحي رواني در تشديد اين بيماري نقش مهمي ايفا مي‌كنند كه براي درمان كامل حفظ آرامش را به بيماران پيشنهاد مي‌كنيم.

معمولاً در كودكان از روش‌هاي درمان شديد و تهاجمي‌ استفاده نمي‌شود. در بيماران خردسال استفاده از ضدآفتاب و پوشانيدن لك‌ها با مواد رنگ‌كننده بهترين درمان است. كورتون‌هاي موضعي را هم با احتياط زياد مي‌توان به كار برد.