حذف مواد مخرب لایه اوزن در بیش از هزار صنعت کشور

 سعید متصدی روز یکشنبه در مراسم گرامیداشت روز جهانی اوزن و سالگرد کنوانسیون وین و پروتکل مونترال افزود: بر اساس برنامه زمان بندی شده در پروتکل مونترال ایران موفق شد حجم زیادی از مواد مخدر لایه اوزن را از چرخه مصرف حذف کند.
وی ادامه داد: تا سال 2010 هالون ها و فریون ها به طور کامل حذف و تا سال 2015 حدود 10 درصد مواد مخرب در قالب دفع آفات نباتی از چرخه مصرف خارج شد. همچنین در تلاشیم تا سال 2017 این میزان را به 20 درصد برسانیم.
به گفته متصدی، در مرحله دوم حذف مواد مخرب لایه اوزن پیش بینی می شود تا سال 2030 حدود 10 درصد دیگر از این مواد نیز حذف شود.
وی تاکید کرد: حذف این حجم از مواد مخرب لایه اوزن در کشور مرهون همکاری مناسب سازمان گمرک است که از واردات این مواد جلوگیری می کند و اگر حجمی از آن در کشور وجود دارد، مربوط به صنایع قدیمی است.
متصدی افزود: پنج میلیون کیلومترمربع از حفره ای که در لایه اوزن ایجاد شده بود، در سال 2015 ترمیم شده است که این نشان می دهد پروتکل مونترال یکی از موفق ترین پروتکل های دنیا است و پیش بینی می شود تا سال 2050 لایه اوزن به طور کامل ترمیم شود.
در سال 1985، گروهی از دانشمندان انگلیسی، به صورتی کاملا تصادفی دریافتند که مساحت قابل توجهی از لایه اوزن در منطقه جنوبگان (قطب جنوب) به شدت تخریب شده و بیم آن می رود تا با گسترش این حفره، حیات تمام زیستمندان ساکن در کره زمین به مخاطره افتد.
آنها اعلام کردند گازهای کلروفلوئوروکربن (FCKW) که اثر گلخانه ای دارند، مسبب ایجاد این سوراخ مرگ آور هستند؛ گازهایی که عمدتا موارد مصرف آن ها در یخچال ها و دیگر سازه های سرمایشی ، برخی افشانه ها و مواد ضدعفونی کننده بود.
وضعیت چنان بحرانی به نظر می آمد که گروهی از دانشمندان به صراحت اعلام کردند در صورت تداوم روند کنونی، گازهای کلروفلوئوروکربن قادرند تا سال 2050 لایه اوزن را کاملا نابود کرده و رخداد سرطان پوست را از آستانه خطرناک و برگشت ناپذیر عبور دهند.
از این رو، اهمیت این کشف چنان بود که بلافاصله رهبران جهان در سازمان ملل متحد تلاش کردند تا معاهده ای را برای مهار این بحران مرگ آفرین به امضا برسانند، کنوانسیون وین در سال 1985 برای حفاظت از لایه اوزن توسط سازمان ملل متحد و دیگر کشورهای جهان تدوین شد، کشورهای عضو کنوانسیون وین تعهد کردند در زمینه های مختلف از جمله تحقیق و انجام اندازه گیری ضخامت لایه اوزن و میزان اشعه ماورای بنفش، تبادل اطلاعات در زمینه تولید و انتشارCFC ها، تدوین پروتکل های مکمل بر کنوانسیون، درنظرگرفتن تمهیداتی برای کاهش تولید و مصرفCFC ها همکاری کنند.
پروتکل مونترال در 16 سپتامبر سال 1987 در مونترال کانادا از تصویب حدود 50 کشور جهان گذشت تا بلکه بتوانند با رعایت برخی تمهیدات فنی و مدیریتی، از تخریب بیشتر لایه اوزن جلوگیری کرده و به این ترتیب، این مهمترین و حیاتی ترین سپر دفاعی نیوار (اتمسفر) را در برابر آثار خطرناک گروهی از پرتوهای خورشیدی (مانند ماوراء بنفش) مجددا ترمیم کرده و محافظت کنند.
جمهوری اسلامی ایران نیز یکی از نخستین کشورهایی بود که در سال 1989 به امضاکنندگان این پروتکل پیوست تا در اجماعی کم نظیر، کشورهای جهان بکوشند با کاهش کاربرد گازهای کلروفلوئوروکربن، نسبت به ترمیم حفره ایجاد شده در لایه اوزن اقدام کنند. موضوعی که برای ایران یک تقدیرنامه از سوی سازمان ملل را نیز در سال گذشته به همراه داشت.
مطابق گزارش رسمی سال 2009 برنامه محیط زیست سازمان ملل متحد، در طول حدود دو دهه پس از تصویب پروتکل مونترال، استفاده از مواد مخرب لایه اوزن در محصولات جدید در سراسر دنیا، حدود 97 درصد کاهش یافت.
دستاوردی که سبب شد، نه تنها گسترش حفره در لایه اوزن متوقف شود، بلکه وضعیت این حفره به مراتب بهتر از سال 1985 شد و دانشمندان پیش بینی کرده اند که با ادامه این روند و اتحاد و هم افزایی ایجاد شده بین 197 کشور عضو این پروتکل، تا نیمه های قرن جاری لایه اوزن کاملا ترمیم خواهد یافت.