260 عضله، 45 درصد وزن کل بدن را تشکیل می‌دهند. جنس عضلات از فیبر است که قابلیت انقباضی دارند. عضلات صاف کـه دیواره عروق، لوله گوارش، مجاری ادراری و تنفسی را تشکیل می‌دهند، عضلات اسکلتی کـه وظـیـفـه حــرکت و حفظ تعادل اعضای بدن را به عهده دارند و عضلات قلب، ساختار بدن را تشکیل می‌دهند که در بین این سه گروه، فقط عضلات اسکلتی هستند که امکان حرکت دارند و عضلات قلب و صاف به صورت خودکار عمل می‌کنند.
دکتر غلامعلی عکاشه، جراح استخوان و مفاصل (ارتوپد) در گفت‌وگو با جام‌جم قبل از بیان دلایل اهمیت و نقش عضلات در بدن می‌گوید: عضله یا همان ماهیچه، بافت‌های فیبری مقاوم اما نرم وفیبروزی هستند که انقباض این بافت‌ها باعث خم یا صاف شدن مفاصل می‌شود.
وی تأکید می‌کند: عضلات به واسطه میزان استفاده و جایگاه آنها در بدن به صورت سفت، متوسط و شل در بدن حضور دارند. به همین دلیل است که عضلات ساق پا به دلیل راه رفتن و نشستن به بافت‌های مقاوم و سفت عضلانی تبدیل می‌شوند، اما عضلات پشت به دلیل درگیری کمتر، عضلات نرم و انعطاف‌پذیری هستند. به دلیل همین کم‌تحرکی است که مقاومت عضله راسته که در پشت ستون فقرات قرار دارد بیشتر به سمت بافت‌های چربی می‌رود و کمتر مقاومتی مانند بافت‌های فیبروزی یا بافت‌های مقاوم پیدا می‌کند.
عضلات بیمار
با توجه به این که حرکت بدن با کمک عضلات اسکلتی است بنابراین هر چه میزان حرکت عضلات بیشتر باشد به همان میزان مقاومت آنها و در نتیجه مقاومت بدن نیز افزایش می‌یابد و حرکات راحت و بهتر حرکت می‌کنند. دکتر عکاشه تأکید می‌کند: مفصلی خوب حرکت می‌کند که عضلات قوی در اطراف آن وجود داشته باشد. قدرت بالای عضلات باعث می‌شود مفاصل سریع‌تر، کم‌خطرتر و بدون درد حرکت کنند.
این جراح استخوان و مفاصل تأکید می‌کند: عضلات به واسطه کم تحرکی نه تنها می‌توانند ضعیف شوند بلکه حتی امکان ابتلای آنها به بیماری‌هایی همچون میوپاتی نیز وجود دارد که قدرت عضلات اسکلتی به واسطه بیماری بشدت کاهش می‌یابند. به گونه‌ای که به مرور زمان فرد کاملا فلج می‌شود و دیگر امکان بازیابی عضلات نیز وجود ندارد و استفاده از صندلی چرخ دار ضروری می‌شود.
جوانم، چون عضلات قوی تری دارم
عضله ساق پا به گفته برخی متخصصان مهم‌ترین عضله بدن است چراکه انسان با کمک آنها امکان تحرک می‌یابد. در صورتی که این عضله تقویت نشود، فرد در دوران سالمندی قدرت راه رفتن خود را از دست می‌دهد. به همین دلیل برخی آن را عضله پیری نامیده‌اند.
دکتر عکاشه به کارگیری عنوان پیری برای عضله ساق پا را رد می‌کند و می‌گوید: من سالمند از بیشتر افرادی که جوان گفته می‌شود، جوان‌تر هستم، چون عضلات قوی دارم. می‌دانم از عضلاتم چگونه استفاده کنم تا فشارزیادی به آنها تحمیل نکنم که دچار فرسودگی و تحلیل شوند.
وی تأکید می‌کند: هر عضوی در بدن که خوب استفاده نشود، بتدریج دچار کاهش قدرت، حجم و موقعیت می‌شود. اگر کسی به دلیل سن و سال، خستگی، بیماری یا چاقی ورزش نکند، عضلات بدنش بتدریج تحلیل می‌روند و بافت‌ها به چربی‌های غیرمقاوم و به درد نخور تبدیل می‌شوند که ما به آنها عضلات کارکرده یا فرسوده می‌گوییم.
این جراح استخوان و مفاصل خاطرنشان می‌کند: سالمندی مانع این نیست که آدم‌ها تقویت عضلاتشان را رها کنند. در فضای کوچک یک متری هم عضلات را می‌توانند تقویت کنند. سالمندان نیز می‌توانند همان حرکاتی را که جوانان انجام می‌دهند، با سرعت کمتر و مدت زمان بیشتر انجام دهند. پیاده‌روی، استفاده از دوچرخه ثابت و شنا در کنار تغذیه مناسب و سرشار از ویتامین و کلسیم می‌تواند به سالمندان در حفظ سلامت عضلاتشان کمک کند.
دکتر عکاشه در پایان تأکید می‌کند: چاق نشدن، ورزش و دوری از مواد، داروها و سیگار، سه فاکتور مهم برای پیشگیری از ابتلا به آرتروز و حفظ سلامت بدن است.
شیوع ضعف عضلانی در سنین مختلف
اغلب افراد بر این باورند که ضعف عضلات مربوط به سنین بالا و افراد سالمند است در صورتی که اظهارات روناک خشنود، کارشناس آمادگی جسمانی و حرکات اصلاحی گویای آن است که همه افراد در هر سنی که باشند ممکن است دچار ضعف عضلانی یا آتروفی شوند.
وی خاطرنشان می‌کند: اغلب افرادی که شغل‌های نشسته دارند یا به هر علت کم تحرک هستند، با ضعف عضلانی مواجهند که می‌توانند با ورزش و تغذیه مناسب مشکل خود را رفع کنند.
خشنود تأکید می‌کند: تقویت عضلات و مراقبت از رشد مناسب آنها را می‌توان از بدو تولد با تغذیه مناسب و با شروع سن بلوغ با انجام ورزش‌های هوازی به صورت مستمر و با جدیت پیگیری کرد. کار با وزنه در کنار ورزش‌های هوازی نسبت به شرایط سنی و جسمانی فرد می‌تواند مانع تحلیل و ضعف عضله شود.
تاثیر پروتئین بر عضلات
این روزها تعدادی از خانم‌ها با تقلید از بدنسازان مرد، به دنبال شبیه‌سازی اندام خود همانند آنها و به هر قیمتی در مدت زمان کوتاه هستند که اغلب می‌تواند آسیب زننده باشد. در حالی که به گفته خشنود، آناتومی بدن خانم‌ها با آقایان کاملا متفاوت است.
وی ادامه می‌دهد: در بدن هورمونی به نام تستوسترون به عضلانی شدن بافت‌ها و ماهیچه‌ها کمک می‌کند. این هورمون در بدن آقایان بسیار بیشتر از خانم‌هاست. به دلیل همین کمبود خانم‌ها زمان بیشتری را برای عضله‌ای کردن ماهیچه‌های خود باید اختصاص دهند.
این کارشناس آمادگی جسمانی و حرکات با تأکید بر ضرورت تغذیه مناسب می‌گوید: رشد عضلات با مصرف کافی پروتئین ارتباط مستقیم دارد. علاوه بر این عملکرد درست اعصاب و هماهنگی عضلانی، نیاز به مصرف ویتامین‌های گروه B و E دارد. هر عاملی که موجب کاهش این ویتامین‌ها شود، به ضعف عضلانی می‌انجامد. اصولا تغذیه درست به همراه ورزش، موجب حفظ سلامت عضلات و اعصاب می‌شود.
