محمد تقی جغتایی، رئیس بانک مغزی ایران گفت: ما توانستیم اولین بانک مغزی کشور را با هدف مطالعه بیماریهای دستگاه عصبی راه اندازی کنیم.
وی با تاکید بر ضرورت ایجاد بانک مغزی در کشور گفت: ایجاد چنین بانک با ارزشی سابقه ای ۲۰ ساله در کشورهای دیگر دارد، از این رو لازم بود که ما نیز چنین بانکی را در کشور ایجاد کنیم تا مطالعه محققان روی بیماری های آلزایمر، اوتیسم، پارکینسون، ام اس، بیماریهای حرکتی و انواع بیماری های دستگاه عصبی مرکزی به راحتی انجام شود.
به گفته جغتایی، تا کنون محققان روی مدل های حیوانی به مطالعات ژنتیکی، سلولی و ... می پرداختند اما باید توجه داشت که هیچ وقت مدل های حیوانی نمی توانند شبیه مدل انسانی باشند؛ همچنین از سوی دیگر نمی توان روی انسان زنده چنین مطالعاتی انجام داد، بنابراین انجام تحقیقات روی مغز انسان می تواند موثر واقع شود.
وی با بیان اینکه در حال حاضر یک ماه از راه اندازی چنین مرکزی می گذرد، عنوان کرد: در این مدت زمان کوتاه تا کنون ۳ مغز در این بانک قرار گرفته که هر یک از آنها دارای شناسنامه هستند و ویژگی هایی همچون نوع، سابقه بیماری، سن بیمار و ... در آن درج شده است.
دبیر کمیسیون علوم اعصاب ستاد سلول های بنیادی با تاکید بر اینکه این بانک مغزی بر اساس شبکه بانک مغزی اروپا راه اندازی شده است، گفت: قبل از اینکه مغز انسانی در این بانک قرار گیرد، پاتولوژیست آن را تایید کرده و در شناسنامه، مشخصات مغز را عنوان می کند.
وی با بیان اینکه بانک مغزی می تواند دو منبع داشته باشد، عنوان کرد: استفاده از مغز بیمارانی که مبتلا به بیماریهای عصبی بوده و اکنون دچار مرگ شده اند می تواند یک منبع این بانک مغزی باشد.
جغتایی ادامه داد: با توجه به اینکه در برخی بیماریهای عصبی همچون تومور مغزی، پس از جراحی بیمار، بخش هایی از مغز جدا می شوند که از این بخش ها می توان به عنوان منبع دوم در بانک مغزی برای مطالعه استفاده کرد.
وی با بیان اینکه اعطای کل یا بخشی از مغز بیماران به بانک مغزی با رضایت کامل خانواده صورت می گیرد، گفت: بعد از مرگ افراد مبتلا به بیماری های عصبی، مغز باید کمتر از ۶ ساعت از بدن فرد جدا و به بانک سپرده شود. این مغز باید در دمای منفی ۸۰ درجه و شرایط ویژه ای به بانک منتقل شود و به تدریج در اختیار محققین قرار می گیرد.
وی تاکید داشت: البته اگر خانواده ای تمایل به اعطای مغز بیمار خود که مبتلا به بیماریهای عصبی است باشد، می تواند اقدام کنند.
مشاور دبیر ستاد توسعه علوم و فناوری شناختی اظهار داشت: در حال حاضر از این مغزها می توان سالها در شرایط ویژه و خاص نگهداری کرد.
وی در خصوص بانک های مغز دیگر کشورها اظهار داشت: بانک مغزی در اغلب کشورها وجود دارد؛ انگلستان، فرانسه، قطر، کویت، ژاپن، کویت، امریکای شمالی، کانادا، امریکای جنوبی، برزیل، ارژانتین و... از جمله کشورهایی هستند که بانک مغزی دارند.
وی با با بیان اینکه مغز انسان حدود یک و نیم کیلو گرم است، گفت: معمولا برای مطالعات مولکولی، سلول ۲ الی ۳ میلی متری را از مغز را جدا می کنند از این رو یک مغز می تواند مورد مطالعه چندین محقق قرار بگیرد.
راه اندازی بانک مغزی ایران با حمایت معاونت پژوهشی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی کشور و دانشگاه علوم پزشکی انجام شده است.
