نشانه‌های ‌خیز سوم بورس

بررسی ها نشان می‌دهد طی یک سال اخیر، در دو دوره دیگر نیز شرایط مشابهی را شاهد بودیم؛ یعنی نوسانات محدود شاخص و کاهش قابل‌توجه حجم معاملات. نکته مشترک این سه دوره، قرار داشتن نسبت بنیادی P/E در محدوده 5/5 مرتبه‌ای است. در دوره‌های پیشین، رشد قابل توجه قیمت‌ها، مسیر بعدی بورس بوده است. بنابراین در شرایط کنونی نیز یک محرک جدید می‌تواند چنین سناریویی را تکرار کند.

 بعد از گذشت 10 روز، طلسم حبس نماگر شاخص روی سطح 66 هزار واحد شکست و شاخص با افت 04/ 0 درصدی به یک پله پایین‌تر نزول کرد. بورس تهران که در هفته‌های گذشته بی‌تحرک‌تر از همیشه و با نوسان محدود فعالیت می‌کند، روز گذشته نیز با نزولی کوچک همراه بود تا همچنان موجی از رخوت را در میان سرمایه‌ گذاران این بازار حفظ کند. 

در این بین، بررسی‌های «دنیای اقتصاد» حاکی از آن است که بازار در دو بازه زمانی دیگر (شهریور93و اردیبهشت94) نیز شاهد رفتاری مشابه مانند شرایط کنونی درخصوص توقف بازه شاخص در یک سطح بوده است. همچنین این سه دوره دارای چند وجه تشابه، از جمله افت شدید حجم و ارزش معاملات و رشد سطح شاخص بعد از رکود است که انتظار می‌رود اگر شوک منفی غیرمنتظره‌ای در بازار به وجود نیاید بورس تهران با رفتاری مشابه قبل و برای سومین بار با صعود همراه باشد. 

تکرار مجدد رفتارهای قبل 
بررسی تاریخی روند شاخص نشان می‌دهد که رفتار کنونی بورس تهران و حبس بر سطح 66 هزار واحدی در دو بازه زمانی مختلف و در سطوح دیگر تکرار شده است. بر اساس نمودار تغییرات شاخص، از تاریخ 18 شهریور تا 23 مهرماه سال گذشته نماگر شاخص کل طی 28 روز معاملاتی بر سطح 71 هزار واحدی قرار داشته که این دوران را  دوران قبل از ضرب‌الاجل توافق ژنو(3آذر) می‌نامند، ایستگاه دوم نوسان محدود شاخص به روزهای ابهامات در نتیجه مذاکرات لوزان برمی‌گردد که از تاریخ 21 اردیبهشت تا 17 خرداد است؛ در این مقطع نیز بازار سهام شاهد نوسان محدود 18 روزه بر سطح 63 هزار واحد بود که با این حساب، سومین مقطع را می‌توان دوره نوسان کوتاه شاخص در 11 روز گذشته ودرسطح 66 هزار واحد نامید.  بررسی‌های «دنیای اقتصاد» نشان می‌دهد در این سه بازه زمانی سه وجه مشترک قابل مشاهده است که می‌تواند اثر بعد از این توقف‌ها را به یکدیگر نزدیک کند. اولین وجه تشابه، نوسانات محدود یا حبس بازه‌ای است.

در این سه دوره؛ نماگر شاخص شاهد تغییرات بسیار کوچکی است که باعث می‌شود از جذابیت بازار در این دوره کاسته شود و معامله‌گران کمتری را به سوی خود بکشاند. از سوی دیگر توجه به حجم و ارزش معاملات در این سه دوره حاکی از آن است که بازار سهام با یکی از کم‌رمق‌ترین ادوار درخصوص حجم و ارزش معاملات به‌سر می‌برد و بسیاری از معامله‌گران در انتظار محرکی جدی درخصوص تغییر جهت حرکت بازار، در حالت انتظار به‌سر می‌برند. از سوی دیگر توجه به تحلیل‌های تکنیکال در این دوران بیانگر این موضوع است که بر‌خلاف نظر تکنیکالیست‌ها معیار‌های بنیادی نزدیکی بیشتری به یکدیگر دارند. به‌عنوان مثال تغییرات روند نسبت قیمت به درآمد (p/ e) در این سه دوره رقم 5/ 5 بوده است و این امر نشان میدهد برخلاف رقم شاخص (که به‌عنوان معیار تحلیل تکنیکال است) نقطه مشترک دوران متعادل بازار یک معیار بنیادی است.

با این حال آخرین نقطه مشترک دو بازه زمانی قبل و با توجه به نمودار فوق، صعود رقم شاخص بعد از دوران رکودی است که در سطح شاخص صورت گرفته است، به‌طور مثال در بازه زمانی سال 93، تنها 4 روز کاری بعد از 18 روز توقف، شاخص کل از سطح 71هزار به سطح 74 هزار واحد رسیده است یا بعد از 15 روز کاری حد فاصل اردیبهشت تا خرداد سال جاری؛ شاخص از سطح 63 هزار به حوالی سطح 65 هزار واحد رسیده است.  حال با توجه به رفتارشاخص در دو دوره گذشته، به نظر می‌رسد بازار تحت تاثیر محرک‌هایی که در روزهای آینده وجود دارد، با رشد در روز‌های بعد از حبس بازه‌ای همراه باشد.

تحلیلگران اقتصادی بر این باورند که اگر در کوتاه‌مدت eps شرکت‌ها تغییر چندانی نداشته باشد، احتمال رشد بازار خیلی بیشتر است زیرا در این حالت نوسان‌گیری‌ها در بازار کم شده و امکان افزایش حجم و ارزش معاملات در بازار افزایش می‌یابد. از سوی دیگر در شرایط کنونی، نه محرک جدی در بازار وجود دارد و نه عامل فشار سنگینی مشاهده می‌شود به‌طوری‌که قیمت‌های ایده‌آل تمایل برای فروش را کاهش داده و باعث شده بازار کم‌رمق‌تر از گذشته باشد.

به این ترتیب و با توجه به انتظاری که درخصوص راستی‌آزمایی توافق جامع هسته‌ای در مجلس سنا و کنگره آمریکا وجود دارد درصورت تاثیر برجام می‌توان انتظار داشت که شاخص کل برای سومین بار بعد از توقف‌های طولانی با رشدی قابل قبول همراه باشد.اما در این بین پیش‌بینی‌ سود و تعدیل منفی بسیاری از شرکت‌ها در گزارش‌های 6 ماهه مطرح است که با توجه به عملکرد 3 ماهه ضعیف این شرکت‌ها دور از انتظار نیست و همین امر می‌تواند به‌عنوان شوک منفی در بازار روند رو به رشد شاخص را با اختلال همراه کند. با تفسیر این شرایط، به نظر می‌رسد که وزنه صعود بازار در روز‌های آینده محتمل‌تر از ادامه روند نزولی آن باشد و بازار در آینده رفتاری متفاوت تر از روز‌های گذشته از خود نشان دهد.