کتاب‌پژوهی در ایران دچار خلأ جدی است

به گزارش ایران اکونومیست از روابط ‌عمومی خانه کتاب و ادبیات ایران، ابراهیم حیدری امروز (یکشنبه ۲۹ تیر) در دیدار با سیدفرید قاسمی نویسنده و پژوهشگر پیشکسوت گفت: متأسفانه دامنه‌ کتاب‌شناسی و کتاب پژوهی در ایران بسیار محدود است و اندک آثار پژوهشی ارزشمندی در این زمینه تولید شده و خلأیی جدی در این عرصه دیده می‌شود.

وی با بیان اینکه کسی که کتاب را بفهمد، می‌تواند آرشیوهای موجود را به کارهای ارزشمند تبدیل کند، افزود: کتاب‌های مرجع، گنجینه‌هایی عظیم و بی‌مانند هستند. اکنون باید سراغ انتشار دوباره این‌گونه آثار، آن هم در قالبی نو رفت تا ماندگارشان کرد.

حیدری، تلاش خانه کتاب و ادبیات ایران در بازگرداندن چهره‌های شاخص حوزه نشر به این مؤسسه را اقدامی مهم خواند و اظهار داشت: انتقال تجربه‌های شما بزرگان از اهمیت بالایی برخوردار است. حفظ این میراث ارزشمند و رساندن آن به نسل آینده، نیازمند حضور افرادی همچون شماست تا مرجع فکری قابل اتکایی برای آیندگان فراهم شود.

وی تأکید کرد: قصد داریم آثاری را که در گذشته توسط این موسسه منتشر شده‌اند، پس از بررسی مجدد، بازآفرینی و بازنگری و با همکاری صاحبان قلم تجدید چاپ کنیم تا به‌ عنوان منابعی معتبر در اختیار پژوهشگران آینده قرار گیرند.

حیدری به وضعیت نشر در سطح بین‌الملل نیز اشاره کرد و گفت: ما همگام با صنعت نشر جهانی حرکت نکرده‌ایم. امروز این صنعت در جهان با تحولات عمیقی روبه‌رو شده و ایران نیز باید به این مسیر بپیوندد. جبران کاستی‌های پژوهشی، گامی ضروری برای اصلاح سیاست‌گذاری‌های این حوزه است.

وی افزود: خانه کتاب و ادبیات ایران همچنان خانه اندیشمندان و فرهیختگان از هر گرایش و سلیقه‌ای است. ایرانِ امروز، بیش از هر زمان دیگری نیازمند همدلی و هم‌صدایی است و بخش عمده‌ای از این تجربه‌ها در دستان شماست. امیدوارم در این مسیر، همراه ما باشید.

در ابتدای این دیدار، سیدفرید قاسمی با اشاره به اینکه «همه زندگی من با کتاب تعریف شده است»، اظهار داشت: هرچند از فضاها و رسانه‌های جدید استفاده می‌کنم اما لذت ورق زدن کتاب کاغذی جایگزین ندارد و انس من با کتاب است.

وی با بیان اینکه بعضی کتاب‌ها و مجلات در ادوار مختلف منتشر شده‌اند و اکنون هیچ نسخه‌ای از آنها در هیچ کجای جهان یافت نمی‌شود، به مرجعیت خانه کتاب و ادبیات ایران اشاره کرد و افزود: اگر منظومه فکری و هسته‌ای منسجم وجود نداشته باشد، کار در بیرون از خانه کتاب و ادبیات ایران منحرف خواهد شد. به‌ عنوان مثال، در خارج از این مؤسسه، گاه افرادی به‌ عنوان مقوّم کتاب، اشخاصی را مشاهیر نشر و کتاب‌شناسی معرفی می‌کنند، در حالی‌که تقویم‌نگار و قیمت‌گذار کتاب با کتاب‌شناس تفاوت ماهوی دارد.

این نویسنده و پژوهشگر با اشاره به اینکه انتشار هر اثر از سوی خانه کتاب و ادبیات ایران به‌ مثابه یک معیار تلقی می‌شود، گفت: جایگاه برخی واقفان همچون حاج حسین نخجوانی در تبریز، سیدعلی‌محمد وزیری در یزد، حاج حسین ملک در مشهد و تهران و آیت‌الله مرعشی نجفی در قم، ممتاز است. نمی‌توان کسی را که چند کتاب وقف کرده، هم‌ردیف این افراد قرار داد. اگر هسته‌ای فکری و منظومه‌ای روشن وجود داشته باشد، چنین اتفاقاتی نخواهد افتاد. البته در این حوزه، باید شاخص‌هایی نیز تعریف و در نظر گرفته شود.

در این دیدار مرتضی بریری مدیر روابط‌ عمومی و امور بین‌الملل خانه کتاب و ادبیات ایران، ناصر میرزایی مدیر کتاب و انتشارات، مظاهر بابایی معاون کتاب و فرهنگ و غلامرضا طریقی معاون شعر و ادبیات داستانی این موسسه نیز حضور داشتند.